Judith Goeree
El Teide, het hoogste punt van Spanje en symbool van Tenerife, is al sinds 1798 niet meer uitgebarsten. Voor de miljoenen bezoekers die jaarlijks de berg beklimmen of bewonderen oogt hij als een slapende reus. Maar onder die stille aanblik gaat een levend systeem schuil dat wetenschappers al decennia intensief volgen.
De ligging van de Teide in een actief vulkanisch gebied maakt hem tot een potentiële bron van nieuwe uitbarstingen. Aan de oppervlakte lijkt alles vredig, maar diep in de aardkorst beweegt het magma nog altijd langzaam voort.
Signalen van ondergrondse beweging
In de afgelopen jaren hebben wetenschappers een toename gemeten van seismische activiteit rond het Teide–Pico Viejo-complex. Er werden meerdere clusters van kleine aardbevingen geregistreerd, vaak op geringe diepte en met lage intensiteit. Alleen al in augustus 2025 ging het om meer dan 700 microbevingen in de Cañadas-zone, de vulkaankom rond de Teide, op zo’n tien kilometer diepte.
Daarnaast zijn subtiele vervormingen van het terrein gemeten en is de uitstoot van koolstofdioxide in de krater toegenomen. Zulke signalen wijzen op beweging van magma en gas onder de vulkaan. Het Instituto Geográfico Nacional (IGN) en het Instituto Volcanológico de Canarias (Involcan) volgen deze patronen op de voet.
Kans op uitbarsting: 30 tot 40 procent
Op basis van deze observaties en historische patronen schatten experts dat de kans op een eruptie van de Teide in de komende vijftig jaar tussen de 30 en 40 procent ligt. Hoewel dat cijfer geen onmiddellijke dreiging betekent, benadrukken onderzoekers dat waakzaamheid geboden is. In een vulkanisch systeem als dat van Tenerife is het immers niet de vraag óf er een nieuwe uitbarsting komt, maar wanneer.
Voorbereiding en noodscenario’s
Die wetenschap heeft ook de autoriteiten tot actie aangezet. In september 2025 organiseert het Cabildo van Tenerife een grootschalige noodsimulatie in Garachico, een plaats die in 1706 zwaar werd getroffen door lavastromen. Tijdens de oefening worden verschillende scenario’s getest, met deelname van alle hulpdiensten.
De oefening is bedoeld om kwetsbaarheden in de coördinatie bloot te leggen en de zelfredzaamheid van bewoners te versterken. De oefening maakt deel uit van het Europese EU-Modex project, waarin rampenplannen op internationaal niveau worden getoetst.
Andere Canarische Eilanden
Niet alleen Tenerife leeft met vulkanisch risico. La Palma staat bekend als een van de meest actieve eilanden, met een uitbarstingskans van circa 48 procent in de komende vijftig jaar. Het eiland is bovendien nog steeds herstellende van de grote uitbarsting in 2021.
In 2011–2012 barstte voor de zuidkust van El Hierro een onderzeese vulkaan uit. Sindsdien wordt het eiland ingeschat als een gebied met een middelmatig risico.
Gran Canaria is al eeuwen rustig, zonder geregistreerde erupties in de moderne geschiedenis. Toch laten geologische studies zien dat er een kans van ongeveer 10 procent in vijftig jaar bestaat. Het eiland is dus minder actief, maar zeker niet volledig uitgesloten van vulkanische gebeurtenissen.
Lanzarote werd in 1730–1736 getroffen door een van de grootste uitbarstingen in de geschiedenis van de Canarische eilanden, maar bleef sindsdien kalm. Fuerteventura en La Gomera kennen nauwelijks vulkanische activiteit en gelden op dit moment als de veiligste eilanden.
Slapende reus
Voorlopig wijst ook op Tenerife niets op een directe dreiging. Er zijn geen tekenen van sterke vervorming van de grond of van verhoogde gasuitstoot zoals voorafgaand aan de uitbarsting van La Palma in 2021.
Toch blijft de boodschap van de wetenschappers duidelijk: de Teide is geen dode vulkaan. Hij slaapt, maar kan op termijn ontwaken. Door nu te investeren in monitoring, noodplannen en bewustwording hopen de autoriteiten de gevolgen van een toekomstige uitbarsting te beperken en de veiligheid van bewoners en bezoekers te waarborgen.
Zeldzaam en zorgwekkend: gigantische zeeschildpad duikt op bij Tenerife