Else Beekman
De Valenciaanse regering heeft een nieuwe kustwet aangenomen die bouwregels op niet-stedelijke grond in Valencia aanzienlijk vereenvoudigt. Deze zogenoemde “wet op administratieve vereenvoudiging”, oorspronkelijk voorgesteld door de rechtse coalitie van de Partido Popular (PP) en Vox, trad dinsdag 10 december in werking.
De kustwet versoepelt bouwregels voor projecten in kwetsbare kust- en overstromingsgebieden in Valencia en wordt gezien als een breuk met de beschermende maatregelen van voorgaande regeringen. Gebieden die voorheen beschermd waren, kunnen nu beschikbaar komen voor ontwikkeling.
Van 500 naar 200 meter: kortere afstand tot de kust
Een van de meest controversiële wijzigingen in de wet is de verkorting van de minimale afstand tot de kust waar bouwprojecten zijn toegestaan. Voorheen gold een limiet van 500 meter; nu kunnen projecten al vanaf 200 meter van de kustlijn worden gerealiseerd. Dit maakt nieuwe toeristische ontwikkelingen dichter bij de zee mogelijk.
Deze versoepeling van de bouwregels in Valencia heeft mogelijk gevolgen voor 1.137 hectare grond, waarvan een groot deel in overstromingsgevoelige gebieden ligt. Daarnaast verschuift de verantwoordelijkheid voor bouwvergunningen op niet-stedelijke grond in deze risicogebieden van de Generalitat naar de gemeenten. Critici vrezen dat dit de controle op dergelijke projecten verzwakt.
Onrust en kritiek op Mazón na recente overstromingen door DANA
De wet treedt in werking slechts weken na een verwoestende DANA, een zware storm die grote delen van Valencia trof en minstens 222 doden eiste. Deze natuurramp onderstreepte het belang van strikte bouwregels in kwetsbare gebieden. Toch hield Carlos Mazón, president van Valencia en leider van de PP, vast aan het oorspronkelijke plan van versoepeling.
Oppositiepartijen, waaronder de socialistische PSOE en Compromís, hebben volgens El País scherpe kritiek geuit. “Het Pativel, dat in 2018 werd ingevoerd om 7.500 hectare kustgrond te beschermen, wordt nu uitgehold,” aldus Paula Espinosa van Compromís. Dit plan beperkte bebouwing binnen 500 meter van de kust en beschermde veel overstromingsgevoelige gebieden door ze als niet-bebouwbaar te classificeren.
De kritiek op Mazón werd na de DANA-ramp nog heviger. Oppositiepartijen, zoals Compromís en de PSOE, hebben zijn aanpak tijdens de crisis scherp veroordeeld en zijn aftreden geëist. Bovendien heeft een enquête van 40dB. voor El País en Cadena SER aangetoond dat bijna 90% van de Valencianen Mazón als de minst effectieve leider beschouwt tijdens de DANA-crisis, wat wijst op een aanzienlijk verlies van vertrouwen in zijn leiderschap.
Nu stellen tegenstanders dat de versoepeling van bouwregels in Valencia onverenigbaar is met de risico’s die recent zo schrijnend duidelijk werden. “Het is onverantwoord om deze hervormingen door te zetten terwijl de regio kampt met de gevolgen van extreme weersomstandigheden,” verklaarde María José Salvador (PSOE). Milieuorganisaties waarschuwen dat de hervormingen de regio blootstellen aan grotere schade bij toekomstige stormen en overstromingen.
Aanvallen op bestaande milieubescherming
De nieuwe wet maakt deel uit van een bredere hervormingsagenda, het zogenoemde “Plan Simplifica”, waarmee Mazón bureaucratische hindernissen wil verminderen. Onder deze agenda herziet de regering ook andere beschermende maatregelen, zoals de Estrategia Territorial Valenciana. Deze strategie beperkte sinds 2011 groei in stedelijke gebieden. Eerder was deze bindend, nu wordt zij slechts richtinggevend.
De regering heeft ook haar zinnen gezet op de Ley de la Huerta, een wet die waardevolle landbouwgrond beschermt. De voorgestelde wijzigingen zouden volgens tegenstanders een excuus zijn om nieuwe bouwprojecten in overstromingsgebieden mogelijk te maken. Voormalig minister van Territorium, María José Salvador (PSOE), noemt dit “een achterdeur voor verdere verstedelijking”.
Nieuwe bouwregels, nieuwe zorgen
De Generalitat heeft aangekondigd dat het Plan de Acción Territorial sobre Riesgo de Inundación (Patricova), dat overstromingsrisico’s in de gehele regio Valencia in kaart brengt, te zullen herzien. Het plan is actief sinds begin jaren 2000 en wordt regelmatig geactualiseerd. Hoewel het doel zou zijn om kwetsbare gebieden beter te identificeren, vrezen critici dat de wijzigingen nu eerder dienen om de regelgeving verder af te zwakken en bouwprojecten in risicogebieden mogelijk te maken.
Blijvende verdeeldheid
De wet op administratieve vereenvoudiging heeft het debat over stedelijke planning en milieubescherming in de Valenciaanse regio opnieuw aangewakkerd. Terwijl de regering stelt dat de hervormingen economische groei zullen stimuleren, wijzen critici op de lange-termijnrisico’s voor mens en milieu. De nieuwe wetgeving van Mazón verzwakt mogelijk de plannen Pativel (bescherming van milieu en kustlijn tegen urbanisatie) en Patricova (in kaart brengen risicogebieden en maatregelen om schade te voorkomen). De focus verschuift van bescherming naar economische groei en versoepeling van bouwbeperkingen.