Ayuso zette eerder deze week vicepresident en coalitiepartner Ignacio Aguado (Ciudadanos) uit zijn functie en schreef vervroegde regionale verkiezingen uit op 4 mei. Bij de afgelopen regionale verkiezingen in 2019 kwam de socialistische PSOE als grootste partij uit de bus. De als tweede geëindigde Partido Popular sloot echter een pact met Ciudadanos en kwam dankzij de steun van Vox in Madrid aan de macht.
Motie van wantrouwen
Pablo Casado staat achter het besluit van Ayuso om vervroegde verkiezingen uit te schrijven nadat in de regio Murcia Ciudadanos samen met de PSOE een motie van wantrouwen had ingediend tegen de PP. Wat daarvan uiteindelijk de gevolgen voor het regiobestuur zullen zijn is nu de grote vraag, want nieuwe verkiezingen brengen voor de huidige regerende PP de nodige onzekerheden met zich mee.
Veroordeeld tot regeren met Vox?
Zo kan het gebeuren dat Casado niet alleen in Murcia, maar ook in Madrid zijn regionale PP-leiding verliest. Anderzijds zal bij winst voor de PP een nauwe samenwerking met Vox onvermijdelijk zijn nu de relatie met Ciudadanos op scherp is komen te staan. In hoeverre Ayuso’s lot in handen ligt van Vox moet nog blijken. Vox kan bijvoorbeeld eisen om coalitiepartner te worden of buiten de coalitie te steun verlenen, maar de extreemrechtse partij zal hoe dan ook dichter op de nek van de PP zitten nu Ciudadanos uit hun midden is verdwenen.
Vox wrijft zich ondertussen in de handen en presenteert zich als de ‘betrouwbare coalitiepartner’, in tegenstelling tot Ciudadanos, de partij die ervan beticht wordt verraad te hebben gepleegd. “Wij zullen daar zijn waar de Madrilenen ons willen hebben”, antwoordde partijleider Rocío Monasterio van Vox op de vraag of zij samen met Ayuso een coalitie zou willen vormen. Voor de Partido Popular is het in ieder geval nog een onbeantwoorde vraag of Ayuso zal gaan handelen in haar eigen belang, of dat zij ook het belang van de hele partij in aanmerking gaat nemen.
‘Socialisme of vrijheid’
Partijleider Casado heeft in ieder geval expliciet zijn volledige steun uitgesproken voor Ayuso. “Isabel Ayuso heeft al sinds zij kandidaat is voor het regiopresidentschap van Madrid onterechte kritiek gekregen. De regering heeft haar onheus bejegend, ook op persoonlijk vlak. Zij voert op eerlijke wijze, een op principes gesteund en doeltreffend beleid. Voor haar is één ding duidelijk: het wordt óf het socialisme, óf de vrijheid”, aldus Casado.
Daarmee neemt Casado een duidelijk andere positie in ten opzichte van Vox, dan in oktober vorig jaar. Toen maakte hij nog onomwonden duidelijk dat de PP, in tegenstelling tot Vox, geen extreemrechtse partij is en zette hij een flinke stap richting het politieke midden. “Wij zijn niet uit op het voeden van polarisatie, wij willen polarisatie juist verminderen. Wij willen weer de verbinding zoeken met de Spanjaarden”, zei Casado destijds.
Gevolgen van Ayuso’s handelen voor nationale partij
Overige regiopresidenten van de PP zien een mogelijkheid dat Ayuso, zonder Ciudadanos of Vox, vanuit het centrumrechtse spectrum een flinke stap naar rechts zal gaan zetten. Als dat straks inderdaad het geval blijkt te zijn, zal dat niet veel goeds betekenen voor het partijleiderschap van Casado. Ondanks dat Casado een goede band heeft met Ayuso, wordt rondom beide personen gespannen gespeculeerd over de gevolgen van Ayuso’s handelen op het imago van de partij op nationaal niveau.
Het beste scenario voor zowel Ayuso als Casado zou een herverkiezing van Ayuso zijn, zonder coalitiepartner, eventueel met steun van Vox. De partijdirectie is ervan overtuigd dat zij zal winnen, maar gelooft niet dat dit met een absolute meerderheid gaat gebeuren.
Verkiezingen onnodig vervroegd?
Inés Arrimadas van Ciudadanos weersprak afgelopen donderdag het argument dat Ayuso regionale verkiezingen heeft uitgeschreven om een motie van wantrouwen te voorkomen uit de hoek van Ciudadanos. Arrimadas zou naar eigen zeggen nog voordat Ayuso de nieuwe verkiezingen bekendmaakte gesproken hebben met Casado over de situatie in Murcia en hem hebben verzekerd dat eenzelfde situatie zich nooit in Madrid, Andalusië of Castilië en León zou voordoen. Casado zegt echter dat dit telefoongesprek zich enkele uren ná het uitroepen van de regionale verkiezingen heeft voorgedaan. Bronnen rond Ayuso bevestigen eveneens dat noch Arrimadas, noch coalitiepartner Ignacio Aguado haar er vooraf van verzekerd hadden geen motie van wantrouwen te zullen aanvoeren.