Judith Goeree
Het Eurovisie Songfestival 2025, gehouden in Bazel, Zwitserland, werd overschaduwd door een felle controverse rond de deelname van Israël te midden van het aanhoudende conflict in Gaza. De Spaanse publieke omroep RTVE speelde hierin een opvallende rol. De commentatoren van het songfestival spraken zich namelijk publiekelijk uit over de situatie in Palestina. Het leidde tot frictie met de European Broadcasting Union (EBU), de organisator van het evenement.
RTVE uit kritiek op mensenrechtensituatie
Tijdens de tweede halve finale benadrukten de Spaanse commentatoren Tony Aguilar en Julia Varela op tv-zender La 1 de ernstige humanitaire situatie in Gaza. Ook noemden zij het hoge aantal dodelijke slachtoffers onder de burgerbevolking. Daarop kreeg de omroep een officiële waarschuwing van de EBU. Die riep op tot politieke neutraliteit en dreigde met sancties als RTVE dit zou herhalen.
Toch zond RTVE voorafgaand aan de finale een opvallend videobericht uit met de tekst: “Ten aanzien van mensenrechten is zwijgen geen optie. Vrede en gerechtigheid voor Palestina.”.
Protesten en internationale reacties
De aanwezigheid van Israël leidde tot demonstraties in Bazel, georganiseerd door mensenrechtenorganisaties en pro-Palestijnse groepen. Ook buiten Zwitserland lieten omroepen zich horen. Hoewel de Belgische inzending al was uitgeschakeld in de halve finale, greep de Vlaamse omroep VRT alsnog het moment aan om een statement te maken. Tijdens de Israelische act onderbrak VRT de uitzending met een zwart scherm. Daarop een tekst te zien: “Vanwege de mensenrechtenschendingen en het monddood maken van de pers door de Israëlische regering onderbreekt VRT deze uitzending.” De boodschap werd afgesloten met de hashtags #CeaseFireNow en #StopGenocideNow.
Politieke crisis in Spanje na geheime kogeldeal met Israël
Resultaten en controverse rond televoting
Israël eindigde uiteindelijk op de tweede plaats dankzij een groot aantal publieksstemmen. Dit zorgde voor extra verontwaardiging onder critici van het land. Spanje, dat werd vertegenwoordigd door Melody, eindigde op de 24e plaats. In Spaanse media wordt gespeculeerd of RTVE’s publieke steun voor Palestina invloed heeft gehad op het teleurstellende resultaat bij het televoten.
Politiek en cultuur blijven botsen
De editie van 2025 bevestigde dat het Eurovisie Songfestival zich niet langer volledig kan onttrekken aan de geopolitieke realiteit.De stellingname van RTVE over de deelname van Israël aan het Songfestival 2025 en de actie van VRT weerspiegelen een bredere trend van maatschappelijke betrokkenheid onder Europese publieke omroepen. De vraag is hoe de EBU hiermee zal omgaan in toekomstige edities. Voorlopig lijkt vooral in de media en onder kritische volgers van het festival opluchting te heersen dat Israël niet als winnaar uit de bus is gekomen. Een overwinning zou – gezien de controverse – de spanningen rond het festival waarschijnlijk verder hebben aangewakkerd.