Else Beekman
De Spaanse regering heeft alsnog een omstreden munitiedeal met Israël bezegeld, ondanks eerdere beloften om geen wapens meer aan te schaffen na het geweld in Gaza. De Guardia Civil rondde de 6,6 miljoen euro kostende deal af tijdens de Semana Santa, wat leidde tot een politieke crisis binnen de coalitieregering.
Op 16 april 2025, tijdens de Semana Santa en vrijwel onopgemerkt, sloot de Guardia Civil een wapendeal met Israëlische producenten. Het gaat om ruim 15 miljoen kogels van 9mm-kaliber voor 6,6 miljoen euro. In oktober 2024 beloofde het ministerie van Binnenlandse Zaken nog publiekelijk om het contract te annuleren, als gevolg van de oorlog in Gaza.
Achtergrond: formeel verbod sinds 7 oktober 2023
Na de aanval van Israël op Gaza op 7 oktober 2023 kondigde Spanje een verbod aan op wapenhandel met Israël. Minister José Manuel Albares verklaarde dat er “geen enkele transactie meer plaatsvindt met Israël op het gebied van defensiemateriaal”. Toch wees documentatie op het aanbestedingsportaal uit dat het contract al op 21 oktober 2024 werd gegund. Staatssecretaris Rafael Pérez had de procedure al op 21 februari opgestart.
Juridisch struikelblok verhindert annulering
De Abogacía del Estado waarschuwde dat eenzijdige annulering hoge schadevergoedingen kon opleveren. Daarom wijzigde het ministerie alleen de naam van de uitvoerende partij: Guardian Homeland Security S.A. werd vertegenwoordiger in plaats van adjudicatario, dat nu op naam staat van IMI Systems Ltd — beiden delen een belastingnummer. IMI Systems valt onder het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems.
Politieke crisis binnen coalitie: IU dreigt met uittreding
De beslissing veroorzaakte een diepe crisis binnen de coalitie. Izquierda Unida (IU), onderdeel van Sumar, dreigde haar vijf ministers terug te trekken als het contract niet alsnog werd ingetrokken. Woordvoerder Enrique Santiago noemde de situatie “een serieuze contradictie” binnen het regeringsbeleid.
Vicepremier Yolanda Díaz eiste een directe herroeping van het contract. Antonio Maíllo (IU) stelde: “We staan geen enkele euro toe voor een staat die zich schuldig maakt aan genocide.”
Brede verontwaardiging op links
Ook andere partijen binnen en buiten Sumar uitten felle kritiek. Minister Sira Rego (IU) eiste in een brief aan Marlaska niet alleen de annulering van het contract, maar ook een audit naar andere defensiedeals met Israël. Ione Belarra (Podemos) noemde de regering “een coalitie van oorlog en conflict” en beschuldigde Spanje van medeplichtigheid aan genocide.
Het Bloque Nacionalista Galego (BNG) riep op tot de stopzetting van alle contracten met Israëlische defensiebedrijven. Volgens de partij staat de Spaanse wetgeving, waaronder Wet 53/2007 en het internationale Wapenhandelsverdrag, dat toe wanneer sprake is van oorlogsmisdaden of mensenrechtenschendingen.
Omstreden leverancier blijft actief partner
De Guardia Civil werkt nog altijd samen met Israëlische bedrijven. Eerdere klachten over defecte wapens, zoals het Israëlische pistool ‘Ramón’, erkende men deels. Projecten zoals de aankoop van Spike-raketten en het Silam-lanceersysteem lopen onverminderd door. Alleen exportlicenties met Israël als eindbestemming zijn voorlopig opgeschort.
Spanje laat Deens schip met wapens voor Israël niet aanmeren in Cartagena