Else Beekman
Na de grootste stroomstoring in decennia, waarbij op 28 april miljoenen huishoudens en bedrijven plotseling zonder elektriciteit zaten, ligt de Spaanse premier Pedro Sánchez zwaar onder vuur. Tijdens een verhitte zitting in het Congres beloofde hij volledige openheid over de grote stroomuitval, maar vroeg hij ook om tijd zodat technici de ware toedracht kunnen achterhalen.
Sánchez verklaarde dat het elektriciteitsnet in eerste instantie twee verstoringen wist op te vangen. Bij een derde, zwaardere storing bezweek het. Hoewel de automatische veiligheidssystemen erger voorkwamen, ging het netwerk uiteindelijk volledig plat. “We willen weten wat er is gebeurd en zullen alles wat we ontdekken openbaar maken,” aldus de premier. Hij benadrukte dat het onderzoek tijd zal vergen, gezien de analyse van ruim 756 miljoen datapunten.
Beperkte economische impact
Volgens Sánchez heeft de grote stroomuitval een economische schade van 415 miljoen euro veroorzaakt, gebaseerd op cijfers van betalingssysteem Redsys. Publieke diensten konden blijven functioneren dankzij noodvoorzieningen en de stroomvoorziening werd binnen vijf uur hersteld.
“De ware kracht van een samenleving zit in hoe ze opstaat na een val,” zei de premier. De snelle inzet van noodvoorzieningen en de samenwerking met buurlanden zoals Frankrijk en Marokko droegen bij aan het herstel van de stroomvoorziening. Driekwart van het economische verlies werd bovendien in de twee dagen na de stroomuitval gecompenseerd door een toename in consummptie.
Felle politieke reacties
De oppositie reageerde fel. Partido Popular-leider Alberto Núñez Feijóo beschuldigde Sánchez van gebrek aan respect en het niet nemen van verantwoordelijkheid. Hij eist het aftreden van onder andere de minister van Transitie en de voorzitter van Red Eléctrica. Ook kondigde hij een parlementaire onderzoekscommissie aan in de Senaat.
Santiago Abascal van Vox noemde de premier een “calamiteit” en stelde dat het vertrouwen in de regering volledig ontbreekt. Linkse partijen, waaronder Sumar en ERC, pleiten ondertussen voor volledige nationalisatie van Red Eléctrica om toekomstige uitvallen te voorkomen.
Discussie over hernieuwbare energie
Sánchez verdedigde het energiebeleid van zijn regering fel. Hij noemde het een “gigantische manipulatie” om de storing toe te schrijven aan het gebruik van hernieuwbare energie. “Het aandeel hernieuwbare energie was die dag zelfs lager dan op andere dagen,” aldus de premier. Hij benadrukte dat het huidige beleid, gebaseerd op een transitie naar schone energie, wordt gesteund door experts, de EU en investeerders.
Grote stroomuitval zet Spaanse energietransitie op scherp
Ook is het debat over de rol van kernenergie in het Spaanse energiebeleid hernieuwd. De Partido Popular heeft een voorstel ingediend om de levensdduur van kerncentrales te verlengen en de nationale energie-strategie te herzien. Een eerdere stemming in februari toonde al gedeeltelijke steun voor deze benadering. Desondanks hangt het resultaat van de nieuwe stemming af van de positie van de Catalaanse partij Junts, die nog geen standpunt heeft ingenomen.
Experts over de oorzaak van de stroomuitval
Volgens experts was de directe oorzaak van de stroomuitval een plotseling verlies van 15 gigawatt aan elektriciteitsproductie binnen vijf seconden. Dat komt neer op 60% van het nationale verbruik op dat moment. Het verlies leidde tot een kettingreactie waarbij het elektriciteitsnetwerk instortte. Als oorzaak wijzen ze naar een combinatie van factoren, waaronder een tekort aan ‘synchroniserende’ energiebronnen zoals waterkracht, gas en kernenergie, die essentieel zijn voor de stabiliteit van het netwerk. Op de dag van de storing was slechts 5 GW van de 26 GW aan geplande productie afkomstig van dergelijke bronnen, deels vanwege onderhoudswerkzaamheden. De automatische uitschakeling van turbines na een overspanning veroorzaakte het uiteindelijke systeemfalen.
Internationale reacties en samenwerking
De Europese Commissie heeft haar steun uitgesproken voor Spanje en Portugal bij het onderzoeken van de oorzaak van de stroomuitval en het versterken van de energie-infrastructuur. Daarnaast heeft Oekraïne hulp aangeboden, gezien hun ervaring met het omgaan met grootschalige aanvallen op energie-infrastructuur. De partijen benadrukken hiermee het belang van een veerkrachtig en goed verbonden Europees energienetwerk.
Geraadpleegde bronnen: CadenaSer en El Mundo