Judith Goeree
Terwijl de mussen van het dak vallen in bloedheet Sevilla, is de stad het toneel van de vierde VN-conferentie over ontwikkelingsfinanciering. In congrescentrum FIBES zwoegen meer dan 70 wereldleiders, VN-functionarissen en duizenden experts op een minstens zo prangende kwestie: hoe hervormen we een wereldwijd financieel systeem dat steeds meer mensen in de kou laat staan?
Spanje is deze week gastland van de vierde internationale VN-conferentie over ontwikkelingsfinanciering (FFD4). Van 30 juni tot en met 3 juli vormt Sevilla het decor van diplomatiek overleg, debatten en – achter gesloten deuren – besluitvorming.
Een logische vraag: wat doen al die wereldleiders hier?
Officieel bespreken zij hoe we de zogeheten Agenda 2030 – de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN – nog kunnen halen, nu er wereldwijd een tekort van ongeveer 4 biljoen dollar per jaar is om dat voor elkaar te krijgen. Dat vraagt om schuldverlichting, eerlijkere belastingsystemen en betere klimaatfinanciering. Agenda-2030 bevat zeventien doelen voor een rechtvaardigere en duurzamere wereld, waaronder het beëindigen van extreme armoede, toegang tot goed onderwijs en gezondheidszorg, klimaatmaatregelen, gendergelijkheid en eerlijke economische groei.
Het einddoel van deze top is een breed gedragen politiek document, het ´Compromiso de Sevilla´, waarin hervormingsvoorstellen staan die landen vrijwillig kunnen overnemen. Onder de voorstellen vallen onder meer:
- nieuwe schuldenmechanismen voor ontwikkelingslanden
- wereldwijde belastingen op vervuiling en grote vermogens
- betere toegang tot geld voor klimaatmaatregelen
- transparantie over geldstromen van multinationals
Spanje grijpt het moment
Gastland Spanje pakt flink uit. Premier Pedro Sánchez riep bij de opening op tot “hoop en solidariteit in een verdeelde wereld”. Minister Marlaska van Binnenlandse Zaken hees zondagavond samen met VN-ondersecretaris Li Junhua de VN-vlag op het congresplein. Sevilla heeft voor het evenement 300 straten deels afgesloten, extra bussen ingezet, en meer dan 8.000 politiemensen gemobiliseerd. Zelfs het Real Alcázar bleef tijdelijk gesloten voor toeristen.
Opvallende afwezigheid van de VS
Opvallend is de afwezigheid van de Verenigde Staten. De Amerikaanse regering heeft besloten het slotdocument niet te ondertekenen, omdat zij het niet eens is met passages over gendergelijkheid, klimaatactie en schuldverlichting. Josep Borrell, de EU-buitenlandchef, noemde het ‘dramatisch’ dat de VS zelfs overweegt de ontwikkelingsorganisatie USAID op te heffen. Het zou een teken zijn van terugtrekking uit internationale solidariteit. Europa probeert nu de leemte te vullen, maar velen vragen zich af hoe zinvol een wereldtop is zonder de deelname van de grootste economie ter wereld.
Ngo’s: mooie woorden, weinig garanties
Ook maatschappelijke organisaties laten zich duidelijk horen. Oxfam, Greenpeace en Salud por Derecho uiten hun scepsis over het einddocument. “Het Compromiso de Sevilla is mooi verwoord, maar niet verplichtend,” zegt een woordvoerder van Salud por Derecho, een Spaanse ngo die wereldwijd opkomt voor het recht op gezondheid. Hoewel het document stevige voorstellen bevat over schuldverlichting, klimaathulp en mondiale belastinghervorming, is het politiek van aard en juridisch niet bindend.
De zorgen klinken ook op straat. In het alternatieve Foro Social – een tegenconferentie van ngo’s en activisten in het centrum van Sevilla – verzamelden zich zo’n 1.500 demonstranten. Zij roepen op tot échte schuldkwijtschelding, eerlijke belastingheffing voor multinationals en directe financiering van lokale overheden in het mondiale Zuiden, zonder tussenkomst van centrale regeringen of grote financiële instellingen. Bij de ngo´s leeft echter de angst dat landen de plannen naast zich neerleggen zodra de top voorbij is.
Wat levert het op?
Of de VN-top in Sevilla daadwerkelijk verandering teweegbrengt, blijft vooralsnog de vraag. Volgens Amina Mohammed, plaatsvervangend secretaris-generaal van de Verenigde Naties, is dit echter “onze kans om het systeem te herstellen, voordat het ons breekt.” De komende dagen staan in het teken van plenaire sessies over uiteenlopende thema’s zoals belasting, klimaatfinanciering, schulden, handel en gendergelijkheid.
Voor Sevilla is de top nu al historisch: nog nooit eerder verzamelden zich zoveel wereldleiders in deze stad. En ondanks de verzengende hitte lijkt het mondiale debat over eerlijkere geldstromen hier, althans tijdelijk, volop te leven.
Bronnen: Cadena Ser, The Diplomat, Verenigde Naties
Klimaatcrisis liet het afgelopen jaar duidelijke sporen na in Spanje