Else Beekman
De Spaanse meteoroloog Ángel Rivera staat bekend als de ‘vader van de DANA’. Naar aanleiding van het noodweer van maandag in de regio Valencia gaf hij een interview in de krant Las Provincias. Daarin waarschuwt hij voor meer DANA’s en dat het fenomeen zich niet meer tot het najaar beperkt. In zijn nieuwe boek pleit hij voor betere coördinatie en communicatie om toekomstige rampen te voorkomen.
Rivera maakte zijn debuut als meteoroloog tijdens de overstromingsramp van Tous in 1982. Destijds waren voorspellingen nog grotendeels handwerk en ontbrak een georganiseerde waarschuwingsstructuur. “Er was niets: geen plannen, geen middelen. We voorspelden stormen met de hand,” herinnert hij zich. Het drama bij de stuwdam van Tous liet diepe sporen na, zowel in het landschap, maar ook in de aanpak van extreem weer.
DANA is geen herfstfenomeen meer
In zijn boek ‘DANAS’, uitgegeven door Letrame, rekent Rivera af met het idee dat een DANA – een geïsoleerde depressie in hogere luchtlagen – alleen in de herfst voorkomt. “We zitten in een andere meteorologische realiteit. Door veranderingen in de luchtcirculatie zien we dit soort zware neerslag steeds vaker en op onverwachte momenten,” stelt hij. Rivera waarschuwt dat klimaatverandering en een warmere Middellandse Zee de kans op extreme regenval vergroten, het hele jaar door.
De kracht en valkuil van voorspellen
Volgens Rivera lag het probleem tijdens de catastrofale DANA van 29 oktober niet bij de voorspelling. De rode waarschuwing was namelijk op tijd uitgegeven, maar de communicatie erover tussen verschillende diensten liep slecht. “De technische kant werkte goed, maar het miste aan duidelijkheid richting het publiek,” zegt hij. “Wat betekent een rode waarschuwing voor jou persoonlijk? Dat moet in simpele bewoordingen worden uitgelegd.”
DANA-ramp: veel slachtoffers vielen voordat alarmbericht binnenkwam
Daarvoor pleit hij in zijn boek voor een centrale, gecoördineerde aanpak, vergelijkbaar met het Amerikaanse orkaancentrum. Niet om bevoegdheden af te nemen van regio’s, maar om eenduidige, technisch onderbouwde informatie te verspreiden die mensen echt begrijpen.
Een nieuwe rol voor communicatie
Een centraal punt in Rivera’s betoog is de rol van communicatie: niet alleen meteorologen, maar ook crisisdiensten en mediaprofessionals moeten samenwerken aan heldere berichtgeving. “Een waarschuwing moet kort en krachtig zijn. Wat betekent het voor jou en wat moet je doen? Geen 500 berichten, maar één die binnenkomt.”
Dat blijkt extra belangrijk, aangezien in sommige gebieden zoals Turís meer dan 700 liter regen per vierkante meter viel, terwijl elders zoals in Valencia stad nauwelijks neerslag viel. Daardoor kunnen mensen in gebieden met minder regen weeralarmen onterecht minder serieus nemen. Een dergelijke grilligheid maakt het cruciaal dat mensen weten hoe te reageren, ongeacht waar ze zich bevinden.
Voorbereiden op een veranderend klimaat
Rivera ziet een duidelijke trend: sinds 2014 nemen hevige en onvoorspelbare regenbuien toe. Volgens hem is dit geen natuurlijke schommeling, maar een structurele verandering in het klimaat. “We gaan richting een nieuwe meteorologie. Daar moeten we op voorbereid zijn, technisch, bestuurlijk én als samenleving.”
OM wil strafrechtelijk onderzoek naar Carlos Mazón wegens DANA-crisis