Judith Goeree
De voorzitter van het Spaanse Constitutionele Hof, Cándido Conde-Pumpido, heeft zich uitgesproken over de toenemende druk op het hof vanuit de politiek, het bedrijfsleven en de media. Volgens hem staat de onafhankelijkheid van de rechtspraak op het spel.
Druk op Constitutioneel Hof Spanje groeit
Tijdens een lezing in cultuurhuis Ateneo van Madrid zei hij “zeer bezorgd” te zijn over aanvallen op het hof en het in twijfel trekken van de legitimiteit ervan. Volgens Conde-Pumpido gaat het om “zeer machtige opiniegroepen” die politieke, economische of andere belangen verdedigen.
Geen gewone zaak, maar 30 procedures over amnestiewet
De voorzitter lichtte toe dat het hof momenteel werkt aan 30 zaken rond de amnestiewet. Deze wet verleent amnestie aan personen die betrokken waren bij het Catalaanse onafhankelijkheidsproces, met name rondom het illegale referendum van 2017. Het hof behandelt onder meer beroepen van het Hooggerechtshof, constitutionele klachten en petities van burgers die zich nog niet beschermd voelen door de wet. De uitspraak hierover wordt vóór de zomer verwacht.
Conde-Pumpido benadrukte dat de rechters onder zware druk staan, mede door publieke aanvallen en zelfs juridische klachten en aanklachten van extreemrechtse groepen. Toch verloopt het werk volgens hem goed: “De 12 rechters zijn uitstekende juristen. Alle stromingen zijn vertegenwoordigd en we werken in een redelijke termijn.”
ERE-zaak en dreiging van juridisch conflict
Naast de amnestiezaak is er ook spanning met het Gerechtshof van Sevilla over de uitvoering van een uitspraak van het hof in de zogeheten ERE-zaak. In deze langlopende fraudezaak rond het onrechtmatig toekennen van ontslagvergoedingen werden tientallen voormalige bestuurders van de Junta de Andalucía veroordeeld, waaronder oud-presidenten van de regio. Het Constitutionele Hof vernietigde later een deel van die veroordelingen, wat leidde tot forse kritiek en juridische tegenreacties.
Conde-Pumpido benadrukte dat het hof de autonomie van andere rechtbanken respecteert, maar dat de situatie “nieuw en delicaat” is. Er zou zelfs sprake kunnen zijn van een conflict tussen rechtbanken, mocht de kwestie bij het Europees Hof terechtkomen.
Recht op laatste woord
De voorzitter beklaagde zich ook over het “parallelle proces” dat plaatsvindt in de media en op sociale netwerken. Het zijn platforms waar gelekte rapporten van hofjuristen publiek worden besproken. Toch benadrukte hij dat het hof “kalm en zorgvuldig” te werk zal gaan.
Volgens hem kan geen enkele gewone rechtbank uitspraken van het Constitutionele Hof herzien. Hij verwelkomde het besluit van het Hooggerechtshof om aanklachten tegen hofleden wegens vermeende schending van de ambtsplicht (prevaricación) te verwerpen. “Dat misdrijf kan niet zomaar gebruikt worden tegen grondwetsrechters.”
Lees ook: Verrassing in Spanje: Amnestiewet komt niet door Congres