De Financial Times deed dat op 20 februari in het artikel ‘Migration: The drain from Spain‘ dat werd geschreven door Tobias Buck. Hierin geeft hij aan dat Spanje zijn intellectuele elite verliest. Niet alleen afgestudeerden verlaten het land in een zoektocht naar werk in landen als Zwitserland, Amerika, Duitsland of Engeland, ook wetenschappers kiezen eieren voor hun geld en veranderen niet alleen van werkgever, maar ook van land. In vier jaar tijd zou het gaan om circa 40.000 wetenschappers die Spanje tijdelijk of permanent achter zich lieten. Weggejaagd door de voortdurende bezuinigingen van de overheid die de de wetenschappelijke sector hard hebben geraakt.
Buck citeert de wetenschapper Oscar Marin, neuroloog aan het hoofdstedelijke onderzoekscentrum CSIS in Madrid die zegt in El Pais: ‘In Spanje is niets meer dat me toelaat vooruit te gaan’. Het aandeel hogergeschoolden dat vertrekt is groter dan de lager- of ongeschoolde arbeiders, maar heeft wel een veel groter effect op de samenleving, zo wordt in het artikel betoogt.
Desondanks moet het effect van het vertrek van lagergeschoolde arbeiders, veelal terug naar het land van herkomst ook niet worden onderschat. Volgens experts betaalden veel van die lagergeschoolde werknemers wel belasting en droegen bij aan de consumptie in het land. Hun vertrek zal een remmende werking hebben op de zeer zwakke groei van de economie die we nu zien. Daarbij blijven er minder mensen over om de staatsschuld te betalen.
Vergrijzing
Iets anders dat aan deze problematiek bijdraagt, is de toenemende vergrijzing in Spanje. Het land heeft het laagste vruchtbaarheidscijfer van Europa. Het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw ter wereld moet zetten om een stabiel bevolkingsaantal te behouden, is 2,1. Tussen 2008 en 2010 daalde dit aantal voor Spaanse vrouwen van 1,38 tot 1,32 kinderen. Een op de vijf kinderen wordt geboren uit een buitenlandse moeder in Spanje. De trend bevestigt wat al eerder werd voorspeld: Spanje zal in 2050 de oudste bevolking ter wereld hebben. Tachtigjarigen vormen dan de grootste groep mensen. Dit gaat gepaard met een kleiner aantal mensen op werkende leeftijd en er zullen meer mensen sterven dan er geboren worden.
Nieuwe migranten nodig
Ondanks de crisis zal Spanje miljoenen nieuwe migranten nodig hebben om het pensioenstelsel overeind te houden. Volgens Edward Hughs, Britse econoom gevestigd in Catalonië, is de Spaanse economie gebouwd voor de consumptie van 46 miljoen mensen, terwijl er straks 43 miljoen zijn. Nieuwe arbeidskrachten zijn in dit licht meer dan welkom, al zal het nog een aantal jaren duren voordat er echt een tekort ontstaat en de rijen bij de Spaanse arbeidsbureau’s verdwenen zijn.