Stedelijke tolheffing, grote bedrijven die duurzaam vervoer voor hun personeel moeten garanderen, financiering van openbaar vervoer en meer goederenvervoer per trein. Dat zijn enkele punten in het wetsvoorstel voor duurzame mobiliteit dat het Spaanse Kabinet dinsdag heeft goedgekeurd.
De Wet Duurzame Mobiliteit en Financiering van Transport is een eerste stap naar schoner en gezonder vervoer in Spanje en een eis van de Europese Unie om bepaalde fondsen te ontvangen. Nu het voorstel is goedgekeurd, lijkt niks de ontwikkeling van duurzaam mobiliteitsbeleid nog in de weg te staan. De toekomstige wet beschouwt schone en gezonde mobiliteit als een sociaal recht, dat de overheid moet bevorderen.
Europese fondsen
De Spaanse minister van Transport en Duurzame Mobiliteit zegt dat het parlement de wet met spoed gaat behandelen. Spanje is namelijk akkoord gegaan met de eis van de Europese Commissie om deze wet goed te keuren. De nieuwe mobiliteitswet is een van de vereisten om de Next Generation-fondsen te ontvangen. De regering wil de parlementaire procedures zo snel mogelijk af te ronden.
Vier pijlers
In de Wet Duurzame Mobiliteit en Financiering van Transport staan vier speerpunten:
- Erkenning van mobiliteit als een burgerrecht
- Duurzaamheid
- Efficiëntie van de uitgaven voor zowel transport als infrastructuur
- Digitalisering en innovatie.
De wet streeft naar een nieuwe kijk op transport, dat meestal wordt geassocieerd met auto’s en grote infrastructuren. Dit beeld moet veranderen naar een van duurzame vervoer. De nadruk ligt daarbij op actieve mobiliteit (te voet en per fiets) en openbaar vervoer.
Steun voor stedelijke gebieden
Een cruciaal aspect van de voorgestelde wet is de garantie van financiële bijdragen van de overheid voor stedelijke gebieden. Tot nu toe kregen slechts enkele grote steden zoals Madrid, Barcelona of Valencia steun. De nieuwe regelgeving beoogt een staatsfinancieringssysteem voor heel Spanje. Dit systeem moet ervoor te zorgen dat alle burgers toegang hebben tot kwalitatief hoogwaardige diensten, ongeacht de financiële situatie van de dienstverlener.
De wet creëert ook het Nationaal Systeem voor Duurzame Mobiliteit als een instrument om beleid te coördineren tussen de centrale overheid, de autonome gemeenschappen en gemeenten. Het moet ervoor zorgen dat Spanje het nieuwe mobiliteitsbeleid op een goede manier kan uitrollen.
Tolheffing in steden
Een opvallend onderdeel van de nieuwe wet is de wettelijke basis voor stadsheffingen. Deze innovatieve maatregel geeft gemeenten de mogelijkheid om tol in te voeren. Daarmee wil Spanje niet alleen de luchtkwaliteit waarborgen, maar ook de uitstoot van motorvoertuigen verminderen. Deze ‘congestieheffing’ is al van kracht in enkele Europese steden zoals Stockholm, Oslo, Gotenburg, Milaan en Londen. Het stelt steden in staat om voertuigen te belasten voor toegang tot het stadscentrum (met uitzonderingen van bewoners of bezorgdiensten). In Londen heeft deze maatregel het verkeer met een derde verminderd. In Spanje hebben zowel Barcelona als Valencia overwogen een soortgelijke maatregel in te voeren. Om dergelijke maatregelen juridisch te ondersteunen is echter een nationale wet nodig.
Zorgplicht van grote bedrijven voor duurzaam mobiliteitsbeleid
De nieuwe wet verplicht bedrijven met 500 werknemers (of 250 per ploegendienst) om plannen voor duurzame mobiliteit op de werkplek te hebben. Dit wordt gezien als een essentieel instrument om veranderingen op de werkvloer te stimuleren. Hoewel veel grote bedrijven al dergelijke ‘groen’ plannen hebben, is de eis nu voor het eerst opgenomen in een nationale wet.
Goederenvervoer per trein
In tegenstelling tot voorgaande wetsvoorstellen, staan tolheffingen op de snelwegen niet in de nieuwe mobiliteitswet. Wel is Spanje met Europa overeengekomen om in te zetten op goederenvervoer per trein. Momenteel gaat 4 procent van het goederenvervoer per trein. Dit percentage moet groeien tot tenminste 10 procent, het Europese gemiddelde. Om dit te bereiken komt de regering met drie uitgangspunten:
- Ontwikkelen van spoorwegsnelwegen
- Verlaging van de tarieven voor goederenvervoer per spoor
- Een programma om goederenvervoer over het spoor in plaats van over de weg te ondersteunen en stimuleren
De Spaanse minister geeft aan dat Spanje al bezig is met de ontwikkeling van spoorwegsnelwegen, zoals die tussen Algeciras en Zaragoza. Met de vernieuwingen is een investering van 1,7 miljard euro gemoeid.
Lees ook: Spanje investeert nog eens 800 miljoen in duurzame mobiliteit