Saskia Plazier
Het is inmiddels bijna zes maanden geleden dat Spanje werd getroffen door een historische stroomstoring op 28 april. Op die maandagmiddag lag het hele land stil en zaten miljoenen huishoudens urenlang zonder stroom. Sindsdien blijft de spanning op het Spaanse elektriciteitsnet een punt van zorg. Nu waarschuwt de Spaanse netbeheerder Red Eléctrica opnieuw voor problemen.
Volgens Red Eléctrica vertoont het netwerk weer spanningsproblemen, veroorzaakt door de snelle groei van hernieuwbare energie en zelfverbruik. Een recent rapport van de Spaanse toezichthouder CNMC bevestigt die instabiliteit in het Spaanse elektriciteitsnet: abrupte spanningswisselingen kunnen zowel de vraag als de productie ontregelen.
Hoewel er volgens het moederbedrijf Redeia geen direct gevaar is voor een nieuwe stroomstoring, erkent het bedrijf wel dat er “plotselinge spanningsschommelingen” zijn opgetreden. Die bleven echter binnen de toegestane marges. De topvrouw van Redeia, Beatriz Corredor, benadrukt dat er geen reden is voor paniek, maar wel voor alertheid.
Zo was de historische stroomstoring in Spanje in de praktijk
Hernieuwbare energie zorgt voor meer spanning op het Spaanse elektriciteitsnet
Sinds de grote storing in april wordt het Spaanse elektriciteitssysteem stabiel gehouden door extra inzet van gascentrales, een tijdelijke noodoplossing van Red Eléctrica. De netbeheerder dringt nu aan op structurele aanpassingen in de manier waarop het Spaanse elektriciteitsnet wordt aangestuurd.
De belangrijkste oorzaak van de instabiliteit is de snelle groei van hernieuwbare energiebronnen, vooral zonne- en windenergie. Veel van deze installaties zijn via vermogenselektronica aangesloten en kunnen hun vermogen in enkele seconden aanpassen. De hierdoor veroorzaakte abrupte spanningsveranderingen zetten het netwerk onder druk. Volgens het rapport van het CNMC leiden deze snelle fluctuaties tot grotere variaties in het aanbod. Anders dan conventionele centrales kunnen zonne- en windinstallaties de spanning niet continu reguleren, waardoor het systeem voortdurend moet bijsturen.
Ook energiebronnen, zoals gas-, kern- en waterkrachtcentrales, reageren niet altijd snel genoeg, en dat terwijl zij juist voor stabiliteit moeten zorgen. Daarnaast vormt de groei van zelfverbruik bij energie een nieuwe uitdaging. Door de populariteit van zonnepanelen zijn duizenden kleine installaties op laagspanning aangesloten, vaak buiten het zicht van de systeembeheerder.
Meer zekerheid door gas- en kerncentrales
Om het netwerk te stabiliseren, heeft de CNMC ingestemd met een reeks aanpassingen in de operationele procedures. De belangrijkste maatregelen richten zich op vier onderdelen:
- Strengere regels en procedures om de energiebalans beter te bewaken;
- Verplichte noodreserves bij gas-, waterkracht- en kerncentrales;
- Een aanvullend systeem om de spanning in het hoogspanningsnet te stabiliseren;
- Een snellere bijsturing bij afwijkingen in de stroomfrequentie.
Volgens de toezichthouder moeten deze maatregelen de kans op een nieuwe grootschalige storing aanzienlijk verkleinen. Toch blijft de vraag of dat genoeg is zolang de integratie van hernieuwbare energie in zo’n hoog tempo doorgaat.
De rekening voor de consument
De CNMC geeft toe dat het noodplan een prijskaartje heeft. Door de verplichte noodreserves en veranderingen in het netbeheer kan de concurrentie afnemen en de energierekening stijgen. De Spaanse consument betaalt dus voor meer zekerheid, maar de vrees voor nieuwe spanningsproblemen op het Spaanse elektriciteitsnet blijft voorlopig bestaan.
De grote invloed van AI en datacenters op Spaans elektriciteitsnet en -consumptie