Else Beekman
De lente begon in Spanje niet al te lente-achtig: storm Martinho trekt zich in de loop van vrijdag langzaam terug, maar laat een spoor van overlast achter. Rivieren treden buiten hun oevers, universiteiten sluiten hun deuren, rukwinden ontdeden bomen van takken of ontwortelden deze in zijn geheel en tientallen wegen zijn onbegaanbaar. En het slechte nieuws? Het is nog niet voorbij.
In Madrid is de situatie iets gestabiliseerd, maar dat betekent niet dat het gevaar geweken is. De Manzanares, die door Madrid kronkelt, staat hoog. Zo hoog, dat burgemeester José Luis Martínez-Almeida de situatie nauwlettend laat monitoren. “We houden de situatie voortdurend in de gaten voor het geval we een beslissing moeten nemen”, verklaarde hij tegenover Telemadrid. De A6, die kruist met de M-30, blijft vooralsnog open, maar volgens Martínez-Almeida wordt overwogen deze af te sluiten als de waterstand opnieuw stijgt. “De situatie is op dit moment onder controle, maar we vragen mensen uit voorzorg uit de buurt van rivieroevers te blijven,” waarschuwde hij.
Vrijdag vanaf het begin van de middag worden nieuwe regenbuien verwacht, met neerslaghoeveelheden tussen de 10 en 15 liter per vierkante meter. Deze voorspelde regenval, samen met de neerslag in de Sierra, kan invloed hebben op de waterstanden van de Manzanares en daarmee op de verkeerssituatie rondom de A6
De nachtelijke cijfers spreken boekdelen: 123 incidenten door regen, 29 interventies door brandweerploegen – vooral langs de rivieren Jarama en Henares. Ook de beroemde parken van Madrid, waaronder El Retiro, blijven voorlopig dicht. En studenten? Die kunnen thuisblijven. Universiteiten sloten uit voorzorg hun deuren.
Castilla-La Mancha in de frontlinie van het wassende water
In de regio Castilla-La Mancha is de situatie kritiek, met name rond de rivier de Taag (Tajo). In Talavera de la Reina stuwt het water zich op tot 750 kubieke meter per seconde. Het 112-noodnummer van Castilla-La Mancha heeft een Es Alert-waarschuwing uitgegeven voor overstromingsgevaar vanwege een toename in waterafvoer uit nabijgelegen stuwmeren. Het Nationaal Ziekenhuis voor Paraplegici in Toledo bracht uit voorzorg medicijnen en voorraden naar hogere verdiepingen. De universiteit verplaatste lessen naar locaties verder van het water.
President García-Page roept op tot maximale voorzichtigheid. In Guadalajara, waar ook de rivieren Tajuña en Henares zorgen baren, blijven hulpdiensten in verhoogde staat van paraatheid. Bovendien is als voorzorgsmaatregel het sportcomplex Primero de Mayo ingericht als mogelijke evacuatielocatie.
Overstromingsalarm in Ávila en vermiste motorrijder in Málaga
In Castilla y León is vooral Ávila zwaar getroffen. Als gevolg van de storm Martinho zijn de rivieren Adaja en Chico buiten hun oevers getreden. In het zuidelijke deel van de stad zijn overstromingen en verschillende wegen, waaronder de N-403 en de AV-900 zijn afgesloten. Het water heeft tot aanzienlijke schade en evacuaties geleid. Hulpdiensten hebben deze ochtend meer dan veertig kinderen uit Sevilla uit een religieus centrum geëvacueerd vanwege ondergelopen kelders. De regionale overheid activeerde niveau 2 van het noodplan Inuncyl. Burgemeester Jesús Manuel Sánchez Cabrera beschrijft de overstromingen als een van de ergste in de afgelopen honderd jaar.
Motorrijder vermist in Andalusië
Verder naar het zuiden, in Andalusië, zoekt de Guardia Civil naar een 61-jarige motorrijder die woensdag verdween in de kolkende Genal-rivier nabij Pujerra (Málaga) toen hij probeerde de rivier over te steken en door het water werd meegesleurd. Op donderdag werd de motorfiets gevonden, begraven onder anderhalve meter sediment. Meer dan 30 leden van de Guardia Civil, waaronder duikers, zetten de zoektocht voort.
De regionale overheid waarschuwt voor nieuwe overstromingen door regen én noodgedwongen waterlozingen uit stuwmeren. Vanwege de aanhoudende regenval door storm Martinho zijn de stuwmeren El Agrio, El Pintado, Melonares en Torre del Águila in alarmfase rood geplaatst vanwege het risico op overstromingen. Daarnaast staan El Gergal en Huesna op alarmfase geel. In de provincie Cádiz is het waterpeil in de rivier de Guadalete gestegen doordat de autoriteiten water lozen uit het stuwmeer van Arcos. Dit heeft geleid tot vrijwillige evacuaties in gebieden langs de river.
De gemeente Sevilla heeft voor het eerst de sluizen van de verdedigingsmuur gesloten om de wijk Triana te beschermen tegen het stijgende water van de rivier de Guadalquivir. Deze infrastructuur, die in 2011 werd aangelegd, zorgt voor een waterdichte afsluiting om het water tegen te houden bij gevaarlijke stijgingen van de rivier.
Lees ook: Storm Laurence in Andalusië eist drie doden, overstromingen en veel schade
Wegen afgesloten, rivierwaarschuwingen blijven gelden
Vrijdagochtend waren bijna veertig wegen in Spanje getroffen door overstromingen, met verkeershinder van Badajoz tot Cádiz. In Málaga blijft de A-397 tussen Ronda en Marbella voorlopig afgesloten als gevolg van een grote aardverschuiving veroorzaakt tijdens storm Jana op 8 maart. Ondanks dat de overheid de herstelwerkzaamheden tot prioriteit heeft verklaard, wordt verwacht dat de weg volledig afgesloten blijft tot tenminste augustus 2025. Vanaf dan wordt één rijstrook geopend, waarbij het verkeer met verkeerslichten wordt geregeld.
In Galicië, vooral in het zuidelijke deel, leidde storm Martinho tot windstoten tot 166 km/u. Hierdoor ontstond aanzienlijke schade, waaronder afgerukte daken en omgevallen bomen die wegen blokkeerden. In de provincie Pontevedra raakten twee personen gewond door vallende objecten. Daarnaast werden in Domaio (Moaña) daken van gebouwen gerukt, wat het verkeer hinderde. Tussen Lugo en Ourense werd het treinverkeer onderbroken door omgevallen bomen op de spoorlijnen.
Storm Martinho blijft in Spanje dit weekend en trakteert delen van het land op veel regenbuien, harde wind en sneeuw. Hoewel de hevigste neerslag stilaan afneemt, blijft de bodem verzadigd, waardoor precaire situaties kunnen optreden. Meteorologen waarschuwen voor koude dagen met aanhoudende buien, en de Aemet hamert op alertheid: “Let op mogelijke overstromingen – de situatie blijft verraderlijk.”