De helft van de 11.000 overgebleven artsen op het Spaanse platteland zou binnen vijf jaar met pensioen kunnen gaan. Zij zeggen dat ze geen vervangers hebben. Jonge artsen worden niet aangespoord om te kiezen voor het platteland.
Dichter bij de patiënt, een sterker gemeenschapsgevoel en een comfortabelere levensstijl dan in de stad. Dit zijn enkele van de voordelen die plattelandsartsen in hun beroep vinden. In Spanje werken tussen de 11.000 en 15.000 artsen in gemeenten met minder dan 15.000 inwoners. De spreiding is zo groot omdat er geen officiële gegevens zijn over het aantal artsen dat op het platteland werkt.
Veel artsen op het platteland gaan binnen vijf jaar met pensioen
Volgens schattingen van de Spaanse vereniging voor gezins- en gemeenschapsgeneeskunde (semFYC) zullen er de komende vijf jaar ongeveer 4.500 met pensioen gaan. In het beste geval hebben we het dan over een derde; in het slechtste geval over bijna de helft van de plattelandsartsen in Spanje.
Jonge artsen kiezen voor stad of buitenland
Dat er jonge artsen zijn die niet kiezen voor het platteland is een enorm verlies dat we ons niet kunnen veroorloven”, zegt Mavi Carceller, huisarts en lid van de semFYC-werkgroep Plattelandsgeneeskunde, tegen de Spaanse nieuwsdienst EL ESPAÑOL.
Volgens haar worden zijn er twee redenen. Aan de ene kant worden ze belemmerd, worden ze niet gestimuleerd en krijgen ze geen stabiele contracten aangeboden. Aan de andere kant gaan ze wel naar het buitenland omdat ze goed opgeleid zijn en talen spreken.
Platteland kan niet zonder eerstelijnszorg
“Als je de omstandigheden verbetert, zullen er misschien mensen zijn die op het platteland gaan werken. Zo niet, dan gaat de plattelandsgeneeskunde ten onder”. Het zijn woorden Alfonso Barquilla, lid van de Nationale Raad van Bestuur van de Spaanse Vereniging van Artsen voor Eerstelijnszorg (Semergen). “In de stad kan het systeem functioneren zonder eerstelijnszorg. Maar op het platteland is het onmogelijk,” vervolgt hij.
Barquilla weet waarover hij praat. Hij heeft bijna 40 jaar van zijn leven plattelandsgeneeskunde beoefend in twee dorpen in de buurt van Trujillo (Cáceres). Hij dacht, net als vele anderen, dat het na Covid-19 beter beter zou worden. Maar omdat hij zich in de steek gelaten voelde door zowel de overheid als de patiënten, besloot hij met pensioen te gaan. Hij betreurt het dat het imago van de arts is verslechterd: “De relatie met de patiënt was vroeger hechter dan nu.”
Gebrek aan vervanging bij ziekteverlof of vakantie
Toen hij met pensioen ging, realiseerde hij zich hoe moeilijk het voor zijn patiënten – en ook voor zijn buren – zou zijn om een vervanger te vinden. “In de eerste vier maanden was mijn plek bezet door wel zeven artsen. En we hebben het geluk dat we relatief dicht bij de hoofdstad zitten. Want hoe verder weg je gaat, hoe moeilijker het is om die posities in te vullen. Hij grapt dat zijn patiënten het zat zijn om zoveel dokters te kennen.
Dit gebrek aan artsen is niet alleen voelbaar wanneer iemand met pensioen gaat. “Vroeger, tijdens ziekteverlof, verlof of vakantie, werd ons werk gedaan door een andere huisarts. Nu worden we praktisch nooit vervangen,” klaagt Carceller. “Dit gaat ten koste van de kwaliteit van onze zorg en de veiligheid van onze patiënten”, voegt ze eraan toe.
Deze huisarts van het gezondheidscentrum in Getaria, een gemeente in Guipúzcoa met ongeveer 2.800 inwoners, voelt zich ‘bevoorrecht’ omdat ze niet hoeft te verhuizen tussen verschillende steden, zoals veel van haar collega’s wel doen. De Federatie van medische vakbonden van Castilla y León heeft onlangs zelfs een auto met chauffeur geëist om op het platteland te kunnen werken.
Angst voor eenzaamheid
Zowel Carceller als Barquilla zijn op het platteland opgegroeid. Daarom weten ze beter hoe deze samenlevingen werken en voelen ze zich meer op hun gemak in een dorp dan in een stad. “Je moet het in je bloed hebben,” zegt Barquilla. Hij voegt er aan toe dat artsen op het platteland met meer respect worden bekeken dan in stedelijke gebieden.
Ze vermoeden dat jonge artsen op het Spaanse platteland bang zijn om zich eenzaam te voelen. Maar met de normalisering van de technologie zou dat niet meer zo zijn als vroeger. Het helpt ook niet dat toekomstige afgestudeerden nauwelijks ervaren hoe het is om een plattelandsdokter te zijn. Het is waar dat ze tijdens hun coschap ongeveer drie maanden op het platteland moeten werken. Maar, zoals Barquilla opmerkt, gebeurt dit meestal in steden met 10.000 inwoners op slechts een paar minuten afstand van de hoofdstad.
“Als ze niet weten hoe ze op twee uur van een ziekenhuis moeten werken, is het moeilijker voor hen om te beslissen om te blijven,” zegt hij. Op deze manier ervaren ze niet ten volle de intensiteit waarmee ze op het platteland werken. “Als we een voordeel kunnen noemen, dan is het om dicht bij je patiënten te zijn, om ze te leren kennen. Als ze binnenkomen, hoef je ze niet eens naar hun achtergrond te vragen”.
Dit vind je misschien ook interessant: Knappe koppen verlaten Spaanse platteland