Deze nalatigheid in onder meer Andalusië, Aragón, de Balearen en Catalonië, komt in weerwil van een gerechtelijk bevel van het Hooggerechtshof dat meer dan drie jaar geleden werd uitgevaardigd. Het lijkt erop dat de politiek en de rechterlijke macht nog steeds niet kunnen voldoen aan de eisen van het publiek met betrekking tot klimaatverandering.
Bijna iedereen in Spanje heeft vervuilde lucht ingeademd
Met slechts enkele weken voor de COP28-bijeenkomst in het verschiet, staat de Europese Unie voor een debat over verbeteringsplannen voor de luchtkwaliteit. Meetgegevens zijn nog steeds verontrustend. Een recente studie bevestigt dat in de afgelopen jaren maar liefst 94% van de Spaanse bevolking lucht heeft ingeademd die vervuild was door troposferische ozon. Dat is een combinatie van zonnestraling en vervuiling door transport en andere industrieën. Deze verontreinigde lucht was deze zomer in heel Spanje aanwezig, mede als gevolg van de hoge temperaturen en hittegolven.
Lees ook: Spanje is EU-land dat het vaakst Europese milieuregelgeving schendt
Hittegolven verhogen niveaus van schadelijke ozon
De niveaus van deze schadelijke ozon zijn in 2023 gestegen als gevolg van de vier hittegolven die het land tijdens het zomerseizoen hebben getroffen. Het gevolg daarvan is dat een aanzienlijk percentage van de bevolking vervuilde lucht heeft ingeademd. Volgens de wettelijke niveaus hebben dit jaar 2,2 miljoen mensen deze giftige lucht ingeademd. Maar als men kijkt naar de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), gaat het om 45,8 miljoen mensen. In totaal heeft 96% van de Spanjaarden vervuilde lucht ingeademd.
Gebieden met de zwaarste vervuiling
De meest getroffen gebieden door deze verontreiniging zijn de regio Madrid en het binnenland van Catalonië, waar in zeven regio’s van deze gebieden de wettelijke limieten voor ozon in alle metingen zijn overschreden. Dat blijkt uithet jaarlijkse rapport over ozonvervuiling in Spanje dat is opgesteld door Ecologistas en Acción.
Momenteel overweegt de Europese Commissie om de ozongrenzen in de lucht te verlagen van 120 ug/m³ (microgram per kubieke meter) naar 110 ug/m³. Deze verlaging ligt nog steeds boven de door de WHO aanbevolen limiet van 100 ug/m³. De regelgeving staat momenteel niet toe om deze niveaus meer dan 25 dagen per jaar te overschrijden. Dat gemiddelde wil de Commissie verlagen naar 18 dagen. De WHO stelt dat het maximum niet meer dan drie dagen per jaar mag zijn.
Autonome gemeenschappen negeren het Hooggerechtshof
De verbetering van de luchtkwaliteit lijkt echter geen prioriteit te zijn voor de genoemde autonome gemeenschappen. Ondanks het feit dat het Hooggerechtshof in 2020 heeft bepaald dat deze plannen moeten worden opgesteld, is er nog steeds geen actie ondernomen. Veel gemeenschappen beweren dat er een nationaal plan voor troposferische ozon moet worden opgesteld door het ministerie voor de Ecologische Overgang en Demografische Uitdaging, maar zelfs dat heeft tot nu toe slechts enkele wetenschappelijke basisprincipes onthuld in mei 2023.
Sterfgevallen gerelateerd aan luchtvervuiling
De luchtvervuiling wordt gerelateerd aan 2.500 sterfgevallen per jaar in Spanje, volgens de meest recente gegevens van het Europees Milieuagentschap (AEMA) en vermeld in het jaarlijkse rapport van Ecologistas en Acción. Dit aantal is hoger dan het aantal verkeersdoden in het hele land in een jaar. Bovendien zijn er studies die een verband leggen tussen verhoogde ozonwaarden en vroeggeboorten en ziekten die tijdens de zwangerschap zijn ontwikkeld.
Twaalf steden voldoen aan lage-emissiezones
De termijn die is vastgesteld door de Wet inzake Klimaatverandering en Energetische Transitie is al negen maanden verstreken. In die wet moeten alle steden met meer dan 50.000 inwoners lage-emissiezones instellen om de luchtkwaliteit in hun stedelijke gebieden te verbeteren. Dit plan wordt ondersteund door 1,5 miljard euro aan Europese financiering, maar volgens het rapport van Ecologistas en Acción hebben slechts ongeveer twaalf steden zich hieraan gehouden.
Lees ook: Spanje sluit aan bij mondiale alliantie voor 100% emissievrije auto’s