Else Beekman
Wolven rukken op in Spanje. Het land telt volgens de laatste telling van dit jaar 333 roedels, een toename van 12% ten opzichte van 2014. Dat betekent ook dat hun leefgebieden groter worden. Nu is er voor het eerst in honderd jaar tijd in Catalonië een wolvenroedel met welpjes gespot. Maar waarom is dit een belangrijke ecologische mijlpaal?
De roedel wolven die in het grensgebied van de Alta Garrotxa en het Alt Empordà werd gesignaleerd, bestaat uit een mannetje, een vrouwtje en drie jonge welpen die nog dit jaar werden geboren. Agenten van de landelijke politie bevestigden de vondst.
Dit nooit doen als je een wolf ziet in Spanje
Door deze waarneming van welpjes geldt de wolf (Canis lupus) als voortplantende soort in Catalonië officieel niet langer als uitgestorven, maar staat nu te boek als een officieel niet langer als uitgestorven als voortplantende soort in Catalonië, maar als diersoort die met uitsterven is bedreigd. Met deze nieuwe status is de Catalaanse overheid volgens Europese regels verplicht tot het opstellen van een herstelplan.
Belangrijke ecologische aanwijzing
Volgens de Catalaanse overheid is de terugkeer van de wolf niet alleen een zeldzaam natuurverschijnsel, maar ook een signaal van ecologische verandering. “De aanwezigheid van wolven in Catalonië wijst op een ingrijpende transformatie van het landschap in de afgelopen decennia”, stelt een woordvoerder. De overheid benadrukt dat de maatregelen die ze zullen nemen rond het herstel van de soort in zorgvuldig overleg zullen plaatsvinden met onder meer landbouworganisaties en natuurbeschermers.
Meer gif en minder wolven: La Rioja neemt omstreden natuurbesluit
Jarenlange terugkeer gevolgd
Al sinds eind jaren negentig waren er tekenen dat de wolf naar Catalonië zou terugkeren. In 2000 werd het eerste exemplaar officieel bevestigd. Deze afstammeling van de Italiaanse populatie was vermoedelijk via Frankrijk binnengekomen. Sindsdien werd de soort sporadisch waargenomen. In januari 2024 werd opnieuw een wolf gezien in het Alt Empordà. Dit dier werd in mei genetisch geïdentificeerd als een vrouwtje en later werd ook een mannetje gefotografeerd. In december volgden beelden waarop de twee samen te zien waren.
Zicht op jongen na maandenlange observatie
Vanaf het voorjaar observeerden natuurbeschermers de dieren op afstand om hun voortplantingsgedrag niet te verstoren. In de herfst konden zij met zekerheid vaststellen dat de twee zich succesvol hadden voortgeplant. Inmiddels zijn drie welpen waargenomen, een unieke gebeurtenis voor Catalonië.
Veehouders Spanje geplaagd door wolven: beschermen of terug naar de jacht?
Wolven helpen bij herstel natuurlijk evenwicht
De terugkeer van de wolf draagt volgens biologen bij aan het herstel van het natuurlijk evenwicht. Wolvenroedels houden de populaties van onder andere wilde zwijnen en herten binnen de perken. En vooral wilde zwijnen veroorzaken steeds vaker schade aan gewassen en problemen in het verkeer.
Zorgen onder boeren om wolf
Tegelijkertijd maken veehouders zich zorgen over de terugkeer van de wolf. De Catalaanse overheid zegt al jarenlang maatregelen te nemen om schade aan de veehouderij te voorkomen. Ze verstrekken elektrische afrasteringen, zetten beschermingshonden in en ondersteunen boeren financieel bij het nemen van maatregelen waarmee ze zelf hun kuddes kunnen beschermen.
Ook werkt overheid samen met de Universiteit van Barcelona aan een project ter ondersteuning van extensieve veeteelt. In een speciaal plan hiertoe staat het vreedzaam samenleven met beschermde diersoorten centraal. Autoriteiten willen zo toekomstige conflicten zoveel mogelijk voorkomen.
Wolven in Spanje
De meeste wolven leven nog steeds in het noorden van Spanje, vooral in de regio’s Castilla y León (193 roedels), Galicië (93), Asturië (45) en Cantabrië (23). Inmiddels zijn er echter naast Catalonië ook roedels vastgesteld in Madrid (5), La Rioja (5), Castilla-La Mancha (4) en Extremadura.
Officieel mag er in Spanje niet gejaagd worden op wolven omdat de Iberische wolf op de nationale lijst van beschermde diersoorten staat. Toch is dit jachtverbod niet absoluut, want Op 20 maart 2025 heeft het Spaanse parlement besloten de beschermde status van de wolf in Noord-Spanje (boven de rivier de Duero) in te trekken. Daar mag men, zij het beperkt, weer jagen op de wolf. Bovendien heeft de Europese Commissie ook dit jaar de status van de wolf in Europa verlaagd van strikt beschermd, naar beschermd. Dat leidt nu in Spanje tot regionale verschillen in de aanpak en kritiek van natuurbeschermers. Die vinden dat de bescherming van de wolf nu teveel onder druk komt te staan.
Beren en wolven rukken op: Spaanse boeren eisen nieuw beleid