Judith Goeree
Waar Nederland tegenwoordig steeds vaker te maken krijgt met de terugkeer van wolven, kampen in Spanje veel regio’s al decennialang met deze roofdieren. De interactie tussen wolven en veehouders leidt tot flinke discussies en politieke verdeeldheid.
Een recente evaluatie van natuurbeschermingsorganisatie WWF laat zien dat geen enkele Spaanse regio voldoende maatregelen neemt om de balans tussen wolven en veehouders te verbeteren. Galicië blijkt het vrij goed te doen, maar vooral in Asturias, Castilla y León en Cantabrië zijn er nog veel verbeteringen nodig, vooral op het gebied van preventie van aanvallen op vee.
WWF onderzocht zowel de vier regio’s met de grootste wolvenpopulaties in Spanje als gebieden waar wolven slechts sporadisch opduiken, zoals Aragón en Catalonië. De focus lag op drie aspecten: schadepreventie, compensatie voor verliezen en participatie bij het beheer van de soort.
Conflicten tussen boeren en natuurbeschermers
Volgens de WWF-analyse moeten alle autonome regio’s waar wolven leven hun maatregelen verbeteren, omdat er te weinig wordt gedaan om zowel de bescherming van de wolf als de belangen van veehouders te garanderen. In veel gebieden ontbreekt effectieve preventie van aanvallen op vee, waardoor het conflict tussen boeren en natuurbeschermers blijft bestaan.
Meeste regio´s willen terug naar jacht op de wolf
Het WWF vindt dat de autonome regio’s te weinig inzet tonen om de wolf te beschermen en het sociale conflict rondom de soort te verminderen. Alleen La Rioja heeft haar beleid aangepast aan de nieuwe beschermingsstatus van de wolf. De meeste andere regio’s proberen echter terug te keren naar het oude model van populatiebeheer door middel van jacht.
Een sprekend voorbeeld is Cantabrië, waar de regionale regering in februari aankondigde opnieuw wolven te willen doden, ondanks de beschermde status van de soort.
Mening van veehouders
Naast de analyse van WWF zijn er ook geluiden uit de landbouwsector die kritiek hebben op het huidige beleid. Veel veehouders en landbouworganisaties betwisten dat de wolf nog steeds een bedreigde soort en pleiten voor een nieuw nationaal wolvenonderzoek. Volgens hen is de populatie inmiddels stabiel genoeg en zou gereguleerde jacht weer mogelijk moeten zijn.
Daarnaast uiten boeren hun zorgen over de economische schade die wordt veroorzaakt door wolvenaanvallen op vee. Hoewel natuurbeschermers aangeven dat preventieve maatregelen zoals waakhonden en goede afrastering effectief kunnen zijn, vinden veel boeren dat de kosten en inspanningen om deze maatregelen te implementeren te hoog zijn en dat er onvoldoende financiële steun is. De beschermde status van de wolf maakt het voor hen bovendien lastig om in te grijpen wanneer wolven schade aanrichten.
Preventieve maatregelen als sleutel tot succes
Volgens het WWF-rapport is preventie de sleutel tot een effectieve omgang met de wolf. Het verminderen van aanvallen op vee zou prioriteit moeten krijgen boven het doden van wolven. Jagen blijkt bovendien weinig effectief: ondanks de eerdere jachtquota bleven incidenten met wolven voorkomen.
Om verliezen onder het vee te minimaliseren, moeten subsidies voor beschermende maatregelen gemakkelijk toegankelijk zijn en zowel de aanschaf als het onderhoud van middelen dekken. Galicië doet dit relatief goed, maar andere regio’s met veel wolven – zoals Castilla y León, Asturias en Cantabrië – blijven achter.
Compensatie voor schade
Op het gebied van schadecompensatie scoren de meeste regio’s beter. Een snelle en eerlijke schadevergoeding is een van de belangrijkste eisen van veehouders. Toch blijkt dat een focus op schadecompensatie zonder preventie niet leidt tot een vermindering van conflicten. Veehouders willen niet alleen gecompenseerd worden, maar vooral voorkomen dat ze vee verliezen.
Verandering sinds beschermde status
Sinds de wolf in 2022 op de lijst van beschermde diersoorten (Lespre) staat, zijn er verbeteringen zichtbaar. De helft van de autonome regio’s heeft hun aanpak verbeterd, mede dankzij de jaarlijkse €20 miljoen aan overheidsfondsen voor schadecompensatie en preventieve maatregelen.
Toch blijven regio’s met veel wolven, zoals Cantabrië en Castilla y León, achter in de aanpak van de problematiek. WWF concludeert dan ook dat er nog veel ruimte is voor verbetering.
Boeren willen meer steun
“De wolf moet worden gedepolitiseerd,” vindt het WWF. Desondanks lijkt de wolf een gijzelaar te zijn geworden van bepaalde ideologieën. Ondertussen blijven veehouders pleiten voor meer praktische oplossingen, zoals meer financiële steun voor preventie en de mogelijkheid om in uitzonderlijke gevallen in te grijpen bij wolven die herhaaldelijk schade aanrichten.
Lees ook: Iberische lynx niet langer met uitsterven bedreigd