Judith Goeree
Tijdens een presentatie in het Spaanse parlement heeft José María Figaredo, woordvoerder van de ultrarechtse partij Vox, verklaard dat 2,5 miljoen in het buitenland geboren Spanjaarden niet als Spanjaarden beschouwd moeten worden. Volgens hem telt Spanje 9,7 miljoen buitenlanders, wat neerkomt op 19,6 procent van de bevolking. Daarmee rekent hij ook miljoenen mensen mee die de Spaanse nationaliteit hebben.
De standpunten markeren een verscherping van Vox’ visie op burgerschap, waarbij afkomst en geboortegrond zwaarder lijken te wegen dan juridische status. Daarmee zet de partij het inclusieve nationaliteitsmodel van Spanje onder druk.
Officiële cijfers spreken Vox tegen
De beweringen van Vox wijken af van de gegevens van het Spaanse statistiekbureau INE. Volgens het INE telt Spanje circa 6,9 miljoen buitenlanders, goed voor ongeveer 14 procent van de bevolking. Het hogere cijfer van Vox ontstaat doordat de partij ook inwoners die buiten Spanje geboren zijn meetelt. Daaronder vallen naar schatting 2,5 miljoen mensen die wel degelijk de Spaanse nationaliteit hebben.
Deze groep bestaat onder meer uit genaturaliseerde migranten, kinderen van Spaanse ouders in het buitenland en Spanjaarden die zijn teruggekeerd na emigratie. Juridisch gezien zijn zij volgens de wet Spaanse staatsburgers maar Vox lijkt hun status ter discussie te stellen.
Economische redenering
Vox koppelt het debat over nationaliteit aan een economische analyse van de partijdenktank Fundación Disenso. Volgens dit rapport is immigratie alleen fiscaal rendabel als een immigrant meer dan 45.150 euro per jaar verdient. Dat bedrag ligt ver boven het gemiddelde Spaanse salaris. De partij stelt dat veel immigranten geen netto bijdrage leveren aan de staatskas, maar wel aanspraak maken op sociale voorzieningen zoals pensioenen, onderwijs en gezondheidszorg. De analyse suggereert dat migratie een structurele belasting vormt voor de Spaanse verzorgingsstaat.
Kritiek op Vox´ methode
Economisch experts en migratieonderzoekers bekritiseren de redenering van Disenso. De berekening gaat voorbij aan de bijdrage van migranten aan sectoren met lage lonen en hoge arbeidsintensiteit, zoals landbouw, bouw en horeca. Ook laat de analyse het demografisch belang van migratie in een vergrijzende samenleving achterwege.
Daarnaast wordt de economische rendabiliteit van lage inkomens uitsluitend toegepast op migranten, niet op Spanjaarden met vergelijkbare inkomens. Deze selectieve benadering roept vragen op over de politieke motieven achter het rapport en de uitspraken van Vox.
Burgerschap als inzet van ideologisch conflict
De uitspraken van Figaredo passen in de strategie van Vox om immigratie en nationale identiteit centraal te stellen in het politieke debat. Door het burgerschap van miljoenen Spanjaarden met een migratieachtergrond ter discussie te stellen, probeert de partij steun te vergaren onder kiezers die vrezen voor verlies van nationale identiteit en de economische belasting door migratie.
Met deze koers zet Vox zich af tegen het juridisch inclusieve model van burgerschap dat tot nu toe in Spanje werd gehanteerd. De partij pleit voor strengere naturalisatiecriteria en herziening van bestaande nationaliteitsverklaringen, waarmee het de definitie van ‘Spanjaard’ opnieuw wil inkaderen.
Spanje wil ruim 450.000 immigranten regulariseren