Else Beekman
Waar Spanje de afgelopen jaren voortdurend records verbrak wat aantallen toeristen betreft, valt deze zomer in veel regio’s op dat de drukte afneemt. In bekende kustplaatsen zijn terrassen minder vol, hotels melden lagere bezettingen en het openbaar vervoer vervoert minder reizigers. Wat zit er achter deze opmerkelijke trend van dalende toeristenaantallen, lege terrassen en minder drukke stranden?
Vorig jaar ontving Spanje nog recordaantallen buitenlandse bezoekers. Men voorspelde dat als de trend zich door zou zetten, Spanje in 2025 wel eens de 100 miljoen toeristen zou kunnen overschrijden. Toch blijkt de zomer van 2025 voor veel toeristische ondernemers er minder rooskleurig uit te zien. Vooral in bekende kustgebieden op de Balearen en langs de populaire Costa’s vallen lege tafels op terrassen op, is de hotelbezetting lager dan verwacht en zijn strandbedden niet overal volgeboekt. Volgens het Spaanse ministerie van Industrie, Handel en Toerisme is er wel sprake van groei, maar met een aanzienlijke vertraging – of correctie – ten opzichte van de opleving na de pandemie.
Minder volle terrassen en hotels
Vooral lokale bedrijven zeggen de afname van het aantal buitenlandse toeristen zwaar te voelen. Zij zijn juist de laatste jaren sterk afhankelijk geworden van de groeiende toeristische sector. In hotspots zoals Ibiza, Mallorca en delen van de Costa del Sol melden ondernemers een terugval in bezoekersaantallen. Openbaarvervoerbedrijven op Ibiza zagen deze zomer al een daling van 6% in passagiersaantallen, vooral op routes naar populaire stranden.
Ook in hotels wordt de vertraging gevoeld: brancheorganisatie Exceltur voorspelt dat de omzet in de zomervakantie lager zal uitvallen dan verwacht. Daarnaast signaleren kleine supermarkten op Ibiza een duidelijke teruggang in klanten en omzet. Volgens meerdere winkeliers in toeristische gebieden zoals Platja d’en Bossa en Sant Antoni ligt het werktempo deze zomer op slechts 60 tot 70% van wat normaal is. Zij wijzen onder meer op het toegenomen aanbod van all-inclusive hotels, hoge prijzen en een veranderend type toerist dat minder uitgeeft en vaker alleen voor het nachtleven komt.
Toerisme Costa del Sol daalt voor eerst sinds corona
Hitte stuurt toeristen naar koelere regio’s
De combinatie van hittegolven en risico op bosbranden maakt de traditionele vakantiekusten zoals de Costa Blanca en de Costa del Sol minder aantrekkelijk. Steeds meer buitenlandse toeristen kiezen voor het zogeheten ‘coolcation‘-concept: vakanties naar koelere en groenere bestemmingen zoals Galicië, Asturië, Baskenland of berggebieden in het binnenland. Vooral Britse reizigers laten bekende bestemmingen als Benidorm vaker links liggen en trekken richting rustigere plekken met meer natuur in de buurt zoals Santander of de Sierra de la Demanda.
Dat merkt de toeristische sector in het noorden van Spanje ook duidelijk deze zomer. Hun regio blijkt deze zomer opvallend populair. Volgens platform SiteMinder steeg het aantal hotelboekingen in deze regio met ruim 9%, terwijl ook de gemiddelde kamerprijs met ruim 6% toenam. Daarmee presteert het noorden beter dan het landelijk gemiddelde. De verschuiving laat zien dat steeds meer reizigers kiezen voor minder drukke en koelere bestemmingen, ten koste van het warmere zuiden en de klassieke badplaatsen aan de Middellandse Zee.
Binnenlandse toerist blijft thuis of geef minder uit
Voor Spanjaarden zelf wordt een vakantie in eigen land steeds minder haalbaar. Hotel- en huurprijzen liggen sinds 2021 meer dan 50% hoger volgens RTVE die deze conclusie baseert op gegevens uit de Hotelprijzen Index. Volgens cijfers daalde het binnenlands toerisme al met 0,8%, terwijl reizen naar het buitenland juist toenamen. In toeristische steden leidt dat soms tot lege restaurants buiten de absolute hotspots. Ook worden van oudsher populaire kusten voor Spaanse toeristen door een toegenomen vraag steeds duurder. Dat is het geval bij de kust van Cádiz, de Costa de la Luz. Hier stegen prijzen in slechts één jaar tijd met 15%. De kust is volgens een nieuw onderzoek de duurste van Spanje.
Op Mallorca zien ondernemers daarnaast een duidelijke afname in bestedingen van bezoekers. Het fenomeen van de zogeheten ’turistas diésel’ – toeristen die veel rondrijden maar weinig uitgeven – wordt hier steeds zichtbaarder. Volgens strandexploitanten worden er aanzienlijk minder ligbedden en parasols gehuurd: in juli daalden de inkomsten daarmee met 20% ten opzichte van vorig jaar, aldus branchevereniging ADOPUMA in Infobae.
Lokale protesten beïnvloeden imago
Tegelijkertijd klinkt in meerdere steden het protest tegen massatoerisme luider. Op de Canarische Eilanden, de Balearen en in steden als Barcelona, Málaga en Cádiz waren er zowel vorige als deze zomer demonstraties met leuzen als “La ciudad no se vende” en “tourists go home”. Op Mallorca verwijderden autoriteiten meer dan 1.700 ligbedden en parasols van stranden om de druk te verlagen. In toeristische rondleidingen wordt een terugval van wel 20% gemeld.
Seizoensverschuiving in opkomst
Internationaal kiezen steeds meer reizigers voor het voor- en naseizoen om de drukte en hitte te vermijden. Australische reisorganisaties melden bijvoorbeeld dat meer dan de helft van de Europa-trips nu buiten de piekmaanden juli en augustus wordt geboekt. Flight Centre spreekt zelfs over een verlengde ‘Euro Summer’, van mei tot eind september in plaats van alleen juni tot en met augustus.
Onzekerheid en geopolitiek drukken op de sector
De sector zelf wijst als oorzaak voor het afnemende toerisme onder meer op economische onzekerheid, geopolitieke spanningen, zoals het conflict in Oekraïne, de situatie in Gaza en de Amerikaanse presidentsverkiezingen, en het dalende consumentenvertrouwen in Europa. Zo laat een recent rapport van Funcas zien dat een op de drie Spaanse huishoudens hun financiële situatie sinds 2019 als verslechterd ervaart. Ook huishoudens in de Noord-Europese bronmarkten verliezen vertrouwen en zijn geneigd minder uit te geven aan vakanties.
Dubbel beeld
Zo laat de zomer van 2025 een dubbel beeld zien. Hoewel Spanje in totaal nog steeds miljoenen bezoekers trekt, voelen bepaalde regio’s en sectoren duidelijk de gevolgen van veranderend reisgedrag, prijsdruk, protesten en klimaatfactoren. Voor ondernemers in toerisme kan dit een signaal zijn om het aanbod en seizoen meer te spreiden. En voor reizigers een teken dat ze beter op zoek kunnen gaan naar minder drukke, maar toch verrassende plekken in Spanje.
Meer ‘slow travel’?
Het Spaans Verkeersbureau speelt hier al op in door de focus te leggen op ‘slow travel’. Een nieuwe manier van reizen in antwoord op overlopen gebieden, selfie-hotspots, file-wandelen op drukke routes en stranden waarvoor je in de rij moet om deze te kunnen betreden. Bij slow travel kiezen reizigers bewsust voor langzamer en diepgaander te reizen. Ze hebben meer aandacht voor lokale cultuur, natuur en gemeenschappen. Dus niet zoveel mogelijk in zo kort mogelijke tijd zien en afvinken van je ‘bucketlist’, maar kiezen voor beleving, verbinding en duurzaamheid. In natuurgebieden, bij lokale activiteiten of in dorpsrestaurants.
El Hierro toerisme bewijst: minder toeristen, meer kwaliteit