Else Beekman
Vergeet de nassa’s mensen op Playa del Inglés, de krioelende drukte in Barceloneta of het filewandelen op de Camino de Santiago. Op El Hierro, het meest westelijke en met 268 km² ook een van de kleinste eilanden van de Canarische archipel, tikt de tijd op een ander ritme.
De natuur zet hier de toon, het toerisme is bewust kleinschalig en het aantal inwoners past ruimschoots in een doorsnee Nederlandse wijk. En als er iets symbool staat voor de rust en eenvoud van het eiland, is het wel dat het maar één stoplicht telt. Niet voor niets hanteert het eiland de slogan ‘El Hierro, la isla con calma‘ (El Hierro, het eiland met rust).
Vertraagde tijd
Tot 1962 was er op El Hierro geen enkele geasfalteerde weg te vinden. Die late aansluiting op de moderne wereld heeft in positieve zin zijn sporen nagelaten. De steile kliffen, dichte laurierbossen en verborgen badplaatsen hebben vanwege de rust amper iets van hun puurheid verloren. Het leven gaat heir niet sneller dan nodig. Een wandeling langs oude paden, een duik in een natuurlijke poel of gewoon kijken hoe de zon verdwijnt in de oceaan, alles gaat hier op een rustig tempo.
Dat ene verkeerslicht is er écht, en staat in Valverde, de bescheiden hoofdstad van het eiland. Het regelt het verkeer op een plek waar twee smalle wegen elkaar kruisen. Niet omdat er files zijn, maar omdat het simpelweg praktisch is. Maar het is ondertussen ook een soort symbool geworden: een knipoog naar de traagheid van het leven hier.
Toerisme op z’n eigen voorwaarden
Sinds 1997 werkt El Hierro volgens een duurzaam ontwikkelingsplan dat elders met belangstelling wordt gevolgd. Geen torenhoge resorts, maar kleinschalige logeeradressen die passen in het landschap. Bezoekers worden niet overladen met vermaak, maar uitgenodigd om te begrijpen wat het eiland zo bijzonder maakt. Daarvoor zijn zeven bezoekerscentra ingericht, waar je onder meer leert over de vulkanische oorsprong, de lokale tradities en de unieke biodiversiteit.
Op El Hierro zien autoriteiten en bewoners toerisme niet als een bedreiging, maar als een kans. Ze zijn zich er goed van bewust dat het daarom wel goed gestuurd moet worden. Wandelaars, duikers en parapenters krijgen alle ruimte, zolang de natuur er niet onder lijdt.
Energie uit wind en water
Ook op het gebied van energie maakt El Hierro zijn eigen keuzes. Met het project Gorona del Viento wil het eiland volledig draaien op hernieuwbare bronnen. Op sommige dagen wordt de volledige stroomvoorziening gehaald uit een slim systeem van windmolens en waterkracht. Zo hoeft er nauwelijks nog diesel geïmporteerd te worden en dat maakt voor een afgelegen eiland als dit een groot verschil. De ambitie van het eiland is om helemaal fossielvrij te draaien, zonder daarbij afhankelijk te zijn van het vasteland. Niet als toekomstvisie, maar als dagelijkse praktijk. Een stille revolutie die past bij een eiland dat bewijst dat klein denken soms groots uitpakt.
El Hierro dankzij hernieuwbare energie geheel zelfvoorzienend
El Hierro mag dan weinig vierkante kilometers tellen, het weet bezoekers telkens weer te verrassen. Denk aan wandelroutes door nevelige laurierbossen, lavazwembaden die zich vullen met zeewater of eenvoudige eetgelegenheden aan zee waar de vis dezelfde dag nog gevangen is.
Ook onder water is El Hierro indrukwekkend: het zeereservaat bij La Restinga trekt duikers van ver. En wie iets bijzonders zoekt, kan overnachten in het hotel dat het Guinness Book of Records ooit het kleinste ter wereld noemde.
Voorloper in slow travel
Opvallend is dat El Hierro al jaren doet wat Turespaña sinds kort promoot. Het Spaanse verkeersbureau lanceerde dit jaar een campagne die strandvakanties naar de achtergrond schuift en de nadruk legt op ‘slow travel’: reizen met aandacht, verbinding en tijd voor échte ervaringen. Precies datgene waar El Hierro al lang op inzet. Geen volle stranden of haastige excursies, maar ruimte om te vertragen, te wandelen, lokaal te eten en de omgeving écht te leren kennen. Terwijl andere regio’s nog zoeken naar balans, bewijst dit eiland al jaren dat het kan.
Ruim 20.000 toeristen bezochten El Hierro in 2023. Ter vergelijking: buureiland Tenerife kreeg er 6,5 miljoen. Natuurlijk is El Hierro ruim zeven maal kleiner, en niet alleen qua oppervlakte, maar ook wat voorzieningen betreft, maar juist die schaal maakt het mogelijk om keuzes te maken die elders lastig zijn. Waar massa’s toeristen op andere eilanden voor flinke druk zorgen, kan El Hierro zijn eigen koers blijven varen. En juist die kleinschaligheid maakt dit eiland tot een plek waar bewoners en bezoekers zich thuis voelen.
El Hierro’s toerisme draait om kwaliteit, niet kwantiteit. Het is een bestemming voor wil ontdekken in plaats van afvinken. Voor wie niet zoekt naar méér, maar naar beter.
El Hierro krijgt Spanje’s eerste nationale zeepark