Spanje lijkt, in de ogen van de ICCT-onderzoekers, een van de Europese staten waar de “aanwezigheid van rechts-extremisten in de strijdkrachten” is geregistreerd. De lijst omvat ook Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, België, Italië, Griekenland, Nederland, de Verenigde Staten en Canada.
“Dit onderzoekswerk heeft tot doel de aard van de link tussen rechts-extremisme en het leger te onderzoeken”, legt de Nederlandse organisatie uit. Met dit doel richt het document zich op verschillende “probleemgebieden” die zijn afgeleid van de “aanwezigheid van rechts-extremisten” in de strijdkrachten van deze twaalf westerse landen.
Het rapport benadrukt dat de “recente incidenten met grote gevolgen in verschillende westerse landen bij het publiek angst hebben gewekt voor een mogelijke extremistische dreiging afkomstig van de strijdkrachten”, hoewel het verduidelijkt dat “de aard van deze incidenten heel anders is”.
In sommige gevallen ging het om “terroristische complotten”, terwijl in andere gevallen “de presentatie van extreemrechtse symbolen door militair personeel” werd gebruikt. Dat suggereert dat “de band tussen extreemrechts en het leger zich op verschillende manieren kan manifesteren”.
Spanje
In het geval van Spanje benadrukt het document dat “leden van de Spaanse parachutistenbrigade BRIPAC een fascistische groet brachten. Dat deden ze terwijl ze een lied zongen over een Spaanse militaire eenheid die tijdens de Tweede Wereldoorlog met de Wehrmacht vocht.”
De door het ICCT aangehaalde zaak is op 8 december 2019 geregistreerd in Paracuellos de Jarama. Soldaten maakten gebruik van de viering van de dag van de Onbevlekte Ontvangenis om de strofen van Primavera te zingen, een lied van de neonazistische groep Estirpe Imperial dat een eerbetoon brengt aan de Spanjaarden die deel uitmaakten van de Blauwe Divisie.
Naar aanleiding van een parlementaire vraag van de gedeputeerde van EH Bildu Jon Iñarritu, gaf de regering aan dat in dat geval “twee tuchtprocedures werden ingeleid die eindigden met drie sanctiesdisciplinaire maatregelen”, hoewel hij vermeed hierover meer informatie te geven.
Bedreigingen via WhatsApp
De Nederlandse organisatie neemt eveneens een ander voorbeeld op van extreemrechtse verheerlijking in de Spaanse militaire sfeer. Het ICCT-rapport herinnert eraan dat in 2020 “een manifest werd gepubliceerd waarin kritiek werd geleverd op de sociaal-communistische regering omdat ze de eenheid van Spanje in gevaar had gebracht”.
“26 miljoen Spanjaarden doden”
Hoewel het document aangeeft dat “de ondertekenaars allemaal ex-officieren zijn”, wordt erin opgemerkt dat “begin 2021 duidelijk werd dat het betreffende standpunt ook enige steun had onder actieve leden van de militaire dienst.” Verder zou “een groep militaire reservisten” in een WhatsApp-chat hebben gewaarschuwd dat “de enige manier om te voorkomen dat Spanje uit elkaar viel, was om 26 miljoen Spanjaarden te doden“, aldus de krant Infolibre in december 2020.
Start ondrezoek naar rechts-extremisme in het Spaanse leger
Die uitspraken zijn gedaan door Francisco Beca Casanova, een voormalig divisiegeneraal van de luchtmacht, die zijn sympathie voor Vox niet onder stoelen of banken stak. “Het nieuws over die chat bracht de Spaanse regering ertoe een onderzoek te starten naar rechts-extremisme in het Spaanse leger”, benadrukt het ICCT-onderzoek.
Een paar weken nadat deze zaak bekend werd, sloot het provinciaal parket van Madrid het onderzoek naar de bedreigingen van die WhatsApp-groep af. Volgens de rechter waren daar geen haatmisdrijven geregistreerd.
“Juiste antwoorden”
“Over het algemeen is de aard van de link tussen rechts-extremisme en het leger heel verschillend tussen de landen in ons onderzoek”, zegt het ICCT, dat Duitsland en de Verenigde Staten als “het meest getroffen” bestempelt. Het waarschuwt in ieder geval dat “de ergst denkbare scenarios” die uit die banden met extreemrechts zouden kunnen voortvloeien “nog niet zijn uitgekomen”.
Kader voor meer begrip van risico’s en implicaties
“Het in kaart brengen van deze dreiging dient als basis om politieke leiders te informeren over de verschillende scenario’s en over de juiste reacties om rechts-extremisme binnen het leger tegen te gaan”, benadrukken de promotors. Het rapport wil inderdaad “een broodnodig kader bieden voor het begrijpen van de verschillende risico’s en implicaties die met dit fenomeen gepaard gaan”.