Dit jaar kan met 1.025 slachtoffers al worden gemarkeerd als het meest dodelijke jaar sinds 2014 toen de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) begon met het verzamelen van gegevens over de doden en vermisten tijdens hun poging te migreren.
Het was niet de eerste keer dat er lichamen aanspoelen op de meest toeristische stranden van Almeria, maar vorige week waren het er in een paar dagen tijd negen. De lijken, opgeblazen en met hun huid afgescheurd door de zee, spoelden tussen zondagmorgen en woensdagmiddag aan. Waarschijnlijk komen zij uit Algerije, hoewel hun gelaatstrekken vaak onherkenbaar zijn. De negen doden, waaronder een vierjarig jongetje, zijn de laatste gevonden doden op de illegale immigratieroutes naar Spanje, maar er zijn tientallen vermisten van wie niets meer is vernomen.
Gevaarlijkste route via Canarische Eilanden
Hoewel het aantal slachtoffers op de Algerijnse route blijft toenemen, is de Atlantische route, die naar de Canarische Eilanden leidt, de gevaarlijkste. Het aantal schipbreuken in augustus had veel doden tot gevolg en de alarmbellen doen rinkelen. Alleen al in die maand zijn 379 mensen omgekomen of verdwenen toen zij probeerden de archipel te bereiken, wat neerkomt op 12 per etmaal. Op 15 september, toen 11.600 mensen de eilanden hadden bereikt, was er al sprake van 785 doden, waaronder 50 kinderen. Dat is het dubbele van het aantal doden in dezelfde periode in 2020.
Bezorgdheid stijgt
De IOM, die deel uitmaakt van de Verenigde Naties, verklaarde afgelopen vrijdag ‘uiterst bezorgd’ te zijn over de toename van het aantal slachtoffers bij de overtocht naar de eilanden. De organisatie wees er ook op dat haar berekeningen conservatief zijn, dat zij alleen geverifieerde gebeurtenissen omvat en dat er veel spookschipbreuken zijn. De ngo Caminando Fronteras telde alleen al in de eerste zes maanden van het jaar bijna 2.000 slachtoffers op deze route.
Zonder zeewaardige boten
Hoewel op de Canarische Eilanden de toename van het aantal sterfgevallen en verdwijningen gelijke opging met de toename van het aantal aangekomen vluchtelingen, waarschuwen deskundigen dat van deze correlatie niet altijd sprake is. Er is geen eenduidige verklaring voor de stijging van het sterftecijfer, maar de vluchtelingen die de Atlantische route volgen, hebben gezien hoe de zee de laatste maanden is volgestroomd met opblaasbare boten, waarvan de inzittenden vaak onder water zijn geraakt en verdronken. Deze boten, die vaak door drugshandelaars worden gebruikt, zijn klein, niet stevig, overbeladen en, in tegenstelling tot bijvoorbeeld vissersschepen, niet toegerust voor de volle zee. Ze gaan kapot, hun motoren begeven het en inzittenden vallen overboord.
Drukte
Naast het gebruik van gevaarlijke boten is er ook sprake van een enorme migratiedruk die nog steeds op de kusten van Marokko, de Westelijke Sahara en Mauritanië rust. Veel mensen wachten erop te kunnen vertrekken. ‘De druk op de markt zorgt ervoor dat meer mensen aanmonsteren om te profiteren van het mooie weer, maar de gunstigste omstandigheden doen zich alleen voor in september, oktober en november. Dit jaar was is ongelukkig,’ voegt hij eraan toe. ‘Migranten vertrekken vaak in goede omstandigheden, maar het weer kan midden op de reis volledig omslaan.
Reizen steeds riskanter
Uit de getuigenissen van de overlevenden blijkt dat de reizen steeds riskanter worden. Volgens de IOM heeft een van de zeven overlevenden van een boot met 54 opvarenden, die twee weken lang op drift was en half augustus voor de kust van Mauritanië kapseisde, verklaard dat zij na drie dagen op zee hun motor verloren en zonder voedsel en water waren komen te zitten. ‘Mensen stierven’ vertelde hij. ‘Hun lichamen werden in zee gegooid, zodat de boot niet te zwaar zou worden en we allemaal zouden sterven. Er waren mensen die eruit zagen alsof ze gek geworden waren, zij beten elkaar,, schreeuwden en gooiden zich in zee’.
Verontrustende cijfers
Ook de cijfers over sterfgevallen in de Straat van Gibraltar en de Alborán Zee, het meest westelijke gedeelte van de Middellandse Zee tussen Spanje en Marokko en Algerije.
zijn verontrustend. Op 15 september was er sprake van 240 geregistreerde slachtoffers, bijna het dubbele van de 131 in 2020. Dit is het op één na hoogste aantal in de reeks, alleen in 2018 werden er 505 sterfgevallen geteld, toen er 57.500 vluchtelingen per boot aankwamen, een historisch hoogtepunt.
Spanje heeft de op één na dodelijkste route om de EU te bereiken, na Italië. Maar het scheelt weinig en alleen in absolute aantallen. Italië heeft reeds 1.118 doden geregistreerd, op 43.000 aankomsten, d.w.z. één dode voor elke 40 die de EU wisten te bereiken. In Spanje, waar 1.025 doden zijn gevallen en meer dan 24.000 migranten zijn aangekomen, stierf één persoon op elke 23 bootvluchtelingen die wel aan land wisten te komen.