Klimaatverandering, omleidingen van het water, tal van dammen (alleen al in Spanje zijn dat er 51) en vervuiling brengen de rivier op het randje van uitsterven, terwijl miljoenen mensen er afhankelijk van zijn. De problemen verergeren alleen maar met de droogte waarin zich Spanje momenteel bevindt. Die wordt gezien als de ergste in twintig jaar tijd.
Overheveling water
De problemen beginnen in het gebied waar water uit de Taag wordt overgeheveld naar de rivier Segura, die het zuidoosten van Spanje van water voorziet. In 1902 werd besloten deze omleiding aan te leggen en vanaf 1979 was deze een feit. De hoeveelheid water die de Taag levert werd fout berekend en er werd geen rekening gehouden met de periodieke droogte die zo normaal is voor Spanje. Met als resultaat dat slechts 47% van de voorspelde waterbronnen over zijn. Het waterniveau in de twee belangrijkste stuwmeren langs de Taag is nu 11% van de capaciteit. Bij 10% beschouwt men een stuwmeer als opgedroogd. Dat is te laag voor welke omleiding of overheveling dan ook.
Slechte staat
De Taag is volgens experts ecologisch gezien een van de rivieren die er het slechtst aan toe is op het Iberisch Schiereiland. Overheveling zou alleen toegestaan mogen worden bij voldoende water. Vroeger was overheveling ook een optie en diende niet als gegarandeerde watervoorziening. Nu bestaat er zelfs een wet dat zodra er een overschot aan water is, autoriteiten de plicht hebben water over te hevelen. Zo is het onmogelijk water op te slaan om droge periodes het hoofd te bieden.
Vervuild water
De problemen stoppen hier niet. Nadat 65% van het water naar de Segura vloeit, moet de rivier nog 6 miljoen Madrilenen van water voorzien. Bovendien laat deze stad onvoldoende gezuiverd, dus vervuild water terugstromen verder stroomafwaarts in de rivier. Ook wordt onderweg water uit de Taag gebruikt om kernreactoren mee te koelen. Portugal klaagt al jaren over de slechte toestand van de Taag die in Portugal Tejo heet.
Klacht EU
In januari diende Lissabon een formele klacht in bij de Europese Unie met betrekking tot de plannen van Spanje om een kernafvalbehandelingsbedrijf aan de rivier vlakbij de grens met Portugal te bouwen.
Economische motieven
Volgens milieurecht-advocaat María Soledad Gallego wordt het watermanagement in Spanje gedreven door economische motieven en niet door milieu-overwegingen. De rivier is volgens haar niet alleen een bron van water, maar heeft ook een culturele, sociale, historische en ethische waarde. De over-exploitatie van grond- en oppervlaktewater is aan de orde van de dag en water is in dit gebied altijd een schaars middel. Wat volgens Gallego vooral gecontroleerd moet worden is de vraag naar water.
Groente- en fruitteelt
Dankzij de overheveling van het water naar de Segura rivier worden niet alleen golfbanen in Murcia bevloeid, 85% van het water wordt gebruikt voor de teelt van groente en fruit in de zee van kassen in de Zuidoost-Spaanse regio Almería. De realiteit is dat een groot deel van de nationale groente- en fruitexport uit dit droge gebied komt. Daarom zijn er altijd problemen rond de overheveling of de stop van de overheveling bij te weinig water.
Vrijwel opgedroogde stuwmeren
Op dit moment is er tussen Guadalajara en Cuenca sprake van vrijwel opgedroogde stuwmeren. Hier drijven dode vissen, heersen insectenplagen, groeien algen en dit alles resulteert in een vervuilende laag van schuim midden op het laatste beetje rivier. In de genoemde provincies is er in tal van dorpen langs de Taag al sprake van ontvolking en wanhoop door het gebrek aan water waardoor bedrijven failliet gaan en mensen er weg trekken.
Rode lijn
In juni en juli heeft het Spaanse ministerie van Milieu geen overheveling toegestaan naar de Segura, want het waterniveau lag onder de rode lijn die voor 2017 is vastgesteld op 368 kubieke hectometer. Daar moet 117 kubieke hectometer bij, wil de Segura weer water krijgen.
De regio Castilla-La Mancha deed al aangifte van ‘mismanagement’ van de rivier bij de Europese Unie. Ook gingen de autoriteiten sinds 2015 herhaaldelijke keren naar het Spaanse Constitutionele Hof, tot nu toe zonder resultaat.
Lees meer over de geschiedenis van het watermanagement onder de Moorse overheersing in Spanje in het artikel De onderschatte erfenis van de Arabieren in Al-Andalus op MeerSpanje.nl.