Door weer en wind, getergd door voeten vol blaren, opgezwollen enkels en pijnlijke spieren leggen jaarlijks talloze pelgrims de weg naar Santiago de Compostela af. Deze week vinden de feesten ter ere van de stadsheilige plaats in Santiago de Compostela, voor velen het eindpunt van hun tocht.
De naamdag van Sint-Jakobus valt op 25 juli en dat betekent dat Santiago de Compostela zich opmaakt voor de stadsfeesten van deze week. Degenen die de komende dagen arriveren op de eindbestemming van het pelgrimspad, vallen met hun neus in de boter.
Viering van de Apostel
Elke zomer viert Santiago de Compostela met groot enthousiasme de stadsfeesten ter ere van de Apostel Santiago, de beschermheilige van Spanje. Deze festiviteiten, bekend als de “Festas do Apóstolo”, vormen een hoogtepunt van cultuur, traditie en religie. Gedurende meerdere dagen bruisen de straten van de stad dankzij kleurrijke parades, muzikale optredens en diverse culturele evenementen die zowel locals als bezoekers betoveren.
Een van de hoogtepunten is de indrukwekkende middernachtmis in de kathedraal van Santiago, waar de Botafumeiro, een gigantisch wierookvat, door de lucht zwaait. Het bezorgt de aanwezigen een unieke spirituele ervaring. Daarnaast vullen vuurwerkshows de nachtelijke hemel, terwijl traditionele Galicische muziek en dansen het feest compleet maken.
Filelopen
Jaarlijks maken duizenden pelgrims zich op voor de reis. De pelgrimsroute naar Santiago bestaat al meer dan duizend jaar, sinds de ontdekking van Jakobus’ graf in de negende eeuw. In de middeleeuwen was filelopen op de route heel normaal, het was een van de drukste begaande wegen op het Europese continent. Verreweg de meeste pelgrims begonnen hun tocht vanaf huis en destijds werd ook de terugweg te voet afgelegd. De bedevaart was een tijdrovende expeditie: soms waren gelovigen maanden of zelfs jaren onderweg. Edelen en ridders die het te druk hadden met andere zaken stuurden een nederige pelgrim in hun naam.
Santiago begon zijn glans als pelgrimsoord te verliezen vanaf het moment dat de pest door Europa woedde halverwege de veertiende eeuw. De protestantse reformatie twee eeuwen later deed nog meer af aan de populariteit. Rond 1980 had de Camino zijn dieptepunt wel bereikt: een schamele duizend pelgrims arriveerden dat jaar in de stad.
Moderne pelgrims
In de jaren tachtig keerde het tij. Moderne pelgrims ontdekten het pad en de religieuze route werd zowaar een toeristische attractie. Gelovig zijn veel wandelaars tegenwoordig allang niet meer. In plaats van hun zonden goed te ‘lopen’ zijn ze op zoek naar tijd en ruimte voor bezinning, hopen ze door de beproeving een moeilijke periode af te sluiten, gaat het hen om de sportieve prestatie of vinden ze de wandeltocht een bijzondere vorm van vakantie vieren.
Wandelaars, paardrijders en fietsers kunnen hun tocht eigenlijk overal beginnen, want er zijn meerdere wegen die naar Santiago leiden. Bedenk of je onderweg zee, bergen, kale vlakten, kunst, gastronomie of provinciale steden wilt tegenkomen, pak de kaart erbij en kies een pad.
De stenen kilometerpaaltjes voorzien van karakteristieke Sint-Jakobsschelp – het symbool waarmee de apostel Jakobus in de christelijke iconografie traditioneel wordt afgebeeld en dat zijn naam aan de heilige te danken heeft – geven aan hoeveel kilometers er nog te gaan zijn. De schelp is tevens het symbool waaraan de pelgrim te herkennen is. In de middeleeuwen werd hij zichtbaar op jas of hoed bevestigd; een erecode garandeerde dat dragers niet werden lastiggevallen door struikrovers.
De Camino Francés is verreweg de bekendste route. Deze kun je ook vanuit Nederland, Duitsland en Frankrijk lopen. De Franse monnik Aymeric Picaud liep deze route negen eeuwen geleden. Hij schreef er de Codex Calixtinus over, die verscheen rond 1130 en wel wordt beschouwd als de allereerste reisgids in de geschiedenis. Voor de Spanjaarden begint de route in de Pyreneeën. Gebruikelijke startpunten zijn Saint-Jean-Pied-de-Port of Somport aan de Franse zijde en Roncesvalles of Jaca aan de Spaanse kant.
De Camino del Norte loopt vanaf Irun dwars door het groene Noord-Spanje. Daarom is het onbetwist een van de mooiste routes voor natuurliefhebbers. De oudste weg naar Santiago wordt in Spanje de Camino Primitivo genoemd en begint in Oviedo. De Camino de la Plata brengt Spaanse zuiderlingen vanaf Sevilla naar Jakobus’ graf en Portugezen bewandelen de Camino Portugués.
Praktisch
Pelgrimspas
Wie zelf van plan is om de Camino de Santiago te lopen kan voor vertrek een pelgrimspas aanvragen. Deze is onder meer verkrijgbaar in Roncesvalles, Jaca of andere beginpunten. Ook het Nederlands Genootschap van Sint Jacob geeft de pas uit. ok vriendenverenigingen van de Camino de Santiago in Spanje geven de pas uit. Bij aankomst in Santiago kan je de pas omruilen voor een zogenoemde ‘compostela’, een certificaat dat aangeeft dat de Camino is afgelegd.
Overnachten
De pelgrimspas geeft recht op overnachtingen in speciale, voor pelgrims bedoelde herbergen. In Galicië zijn de meeste onderkomens gratis. Eldersen langs de Camino bedragen de kosten tussen de 3 en 12 euro. Let op: je mag maar één nachtje blijven en moet dan weer verder reizen.