Else Beekman
Over anderhalve week is het weer zover. De Semana Santa, dit jaar van 13 tot 20 april, is een van de indrukwekkendste tradities waar je in Spanje deelgenoot van kunt zijn. In de week voorafgaand aan Pasen trekken in talloze steden processies door de straten: plechtige optochten vol wierook, tromgeroffel, boetedoeners en eeuwenoude beelden die het lijdensverhaal van Christus verbeelden. Maar de beleving is niet overal hetzelfde. Daarom zetten we hier tien plaatsen onder elkaar met bijzondere Semana Santa vieringen die elk op een eigen manier indruk maken.
In sommige steden krijgt de Semana Santa een extra dimensie door de speciale sfeer, de uitbundige muziek of juist een ingetogen setting, de stilte en de puurheid van de devotie. We sluiten het rijtje bijzondere Semana Santa vieringen af met een paar kleinere plaatsen waar je de Goede Week ook op een bijzondere manier kunt beleven.
1. Sevilla (Andalusië) – Hét icoon van Semana Santa
In Sevilla is Semana Santa pure passie. Meer dan 50 broederschappen trekken in plechtige tochten door de stad, vaak tot diep in de nacht. ‘Costaleros’, de broeders, dragen de ‘pasos’, gigantische platforms met religieuze beelden, op de schouders. Hun doorgaans zware tocht wordt begeleid door een muziekcorps en klaagzangen, zoals de hartverscheurende ‘saetas’ die spontaan vanaf balkons gezongen worden. Bijzonder in Sevilla is dat de dragers onder de paso lopen en daardoor onzichtbaar blijven voor het publiek. Zij dragen vaak urenlang het gewicht op hun nek en schouders, wat hun toewijding des te indrukwekkender maakt.
Niet missen: La Madrugá, de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag, met zes zeer intense processies, waaraan meer dan 11.000 ‘nazarenos’ deelnemen. Ook de oudste broederschap El Silencio, opgericht in 1340 doet hier mee. Deze processies symboliseren het moment van Jezus’ kruisiging waardoor er een sfeer van stilte, reflectie en verdriet hangt in de stad.
2. Málaga (Andalusië) – Groot, meeslepend en levendig
Málaga pakt de viering van de Goede Week ook groots aan: sommige draagbaren, in deze stad ’tronos’ genoemd, wegen meer dan 5.000 kilo en worden door honderden mensen gedragen. Hier organiseren 42 broederschappen gezamenlijk 45 processies. De oudste broederschap in deze Zuid-Spaanse stad is Real Cofradía de las Fusionadas, opgericht in 1505 en gelinkt aan de Katholieke Koningen. De sfeer is minder ingetogen dan elders; hier wordt geapplaudisseerd en aangemoedigd. Een absoluut spektakel.
Niet missen: De processie van La Legión Española, waarbij militairen het beeld van Christus begeleiden met militaire precisie. Daarbij zingen de legionarios vaak het beroemde lied ‘El Novio de la Muerte’, een dramatisch en patriottisch lied dat onlosmakelijk verbonden is met hun aanwezigheid tijdens Semana Santa en bij veel toeschouwers kippenvel oproept.
En wil je een glimp opvangen van de beroemde Malagueño Antonio Banderas, kijk dan naar de processie van María Santísima de Lágrimas y Favores, die plaatsvindt op Palmzondag (Domingo de Ramos). De acteur vervult de rol van ‘mayordomo’, waarbij hij helpt bij het begeleiden van het trono (de draagbaar) van La Dolorosa.
3. Zamora (Castilië en León) – De oudste en meest sobere
Zamora biedt een heel andere Semana Santa ervaring. De Heilige week-tradities in deze stad horen tot de oudste van Spanje. De eerste gedocumenteerde verwijzing naar de viering van de Passie in Zamora dateert uit 1279 en de eerst broederschap, de Cofradía de la Santa Vera Cruz, Disciplina y Penitencia, werd opgericht in de 14e eeuw. Deze lange geschiedenis draagt ertoe bij dat de in totaal 18 processies van 16 broederschappen hier plechtig en duister verlopen. Deze ingetogen sfeer weerspiegelt de middeleeuwse wortels van de viering, met bezinning, rouw en eenvoud als centrale waarden. De deelnemers lopen vaak met kappen in volledige stilte, of begeleid door sobere muziek en soms enkel het geluid van trommels.
Niet missen: De nachtelijke processies met kaarslicht en middeleeuwse sfeer, vooral op Goede Vrijdag, wanneer de stad zich hult in stilte en devotie en de optochten een haast mystiek karakter krijgen.
4. Valladolid (Castilië en León) – Semana Santa als kunstexpositie
In Valladolid zijn de religieuze beelden ware kunstwerken. Velen zijn gemaakt door grote Spaanse beeldhouwers als Gregorio Fernández, wiens werken bekendstaan om hun intense emotionaliteit, realistische expressie en dramatische detaillering. Zijn beeld van El Señor Atado a la Columna (De Heer Gebonden aan de Zuil) uit 1619 speelt een prominente rol tijdens de processies van de Goede Week in Valladolid. Ook de expressieve kracht en emotionele diepgang van de beelden van Juan de Juni vallen op. Zo bestaat El Entierro de Cristo (De Graflegging van Christus) uit zeven levensgrote figuren die het tafereel van Christus’ begrafenis uitbeelden. Zijn beelden weten het lijden en de devotie haast tastbaar te maken, en worden met trots door de stad gedragen.
©Rodelar
Niet missen: De processies op Goede Vrijdag met een paar van de beelden van Fernández en Juni uit de 16e en 17e eeuw.
5. Cartagena (Murcia) – Procesies als choreografie
Van alle Semana Santa vieringen in Spanje zijn de processies in Cartagena het strakst georganiseerd. Deze volgen strikt de chronologische volgorde van de gebeurtenissen uit het lijdensverhaal van Christus. Alles lijkt gesynchroniseerd: de pas van de deelnemers, de ritmiek van de trommels, zelfs de plaatsing van de kaarsen. Deze militaire precisie vindt zijn oorsprong in de maritieme en defensieve geschiedenis van de stad, die altijd een belangrijke rol speelde in het Spaanse leger.
Niet missen: De vroege ochtendprocessies op Goede Vrijdag, die om 2 uur ’s nachts begint en als hoogtepunt de symbolische ontmoeting tussen de beelden van Jezus en Maria heeft om 4:30 uur op Plaza de la Merced.
6. León (Castilië en León) – Broederschap en traditie
León combineert ingetogenheid met emotionele betrokkenheid. De broederschappen hier hebben vaak een eeuwenoude geschiedenis, en hun verbondenheid is voelbaar. Wat León onderscheidt, is de grote deelname van burgers, jong en oud, die met trots deel uitmaken van hun cofradía – zoals in veel steden, maar in León valt vooral de warme, collectieve sfeer op die de hele stad lijkt te doordringen. De processies zijn indrukwekkend door hun lengte en het aantal deelnemers, maar blijven tegelijk menselijk en warm. Bijzonder is ook het gebruik van traditionele muziek en het dragen van pasos op de schouders in plaats van op wagens met speciale draagconstructies, wat zorgt voor een directe fysieke band met het religieuze erfgoed.
Screenshot video Digital de León
Niet missen: El Encuentro op Paaszondag, georganiseerd door de Cofradía del Dulce Nombre de Jesús Nazareno, wanneer beelden van Maria en de verrezen Christus elkaar symbolisch ontmoeten.
7. Tarragona (Catalonië) – Heilige processies tussen Romeinse ruïnes
Tarragona biedt een bijzondere historische setting voor de processies. De optochten slingeren door het oude centrum en langs Romeinse monumenten zoals het amfitheater. De stad kent een lange traditie van broederschappen, waarvan sommige al sinds de 16e eeuw actief zijn. Wat Tarragona verder bijzonder maakt, is dat vrijwel alle broederschappen samenkomen in één grote processie op Goede Vrijdagavond: de ‘Processó del Sant Enterrament’. Deze optocht, met meer dan 4.000 deelnemers, vormt het hoogtepunt van de Heilige Week en wordt voorafgegaan door Romeinse centurions in historische kledij, wat de band met het verleden extra onderstreept.
Niet missen: De Processó del Sant Enterrament op Goede Vrijdag, een plechtige tocht vol symboliek en stilte.
Ook leuk in kleinere plaatsen
Het kan ook juist leuk zijn om de Semana Santa vieringen in kleinere dorpen bij te wonen. Natuurlijk is groots in het geval van de Paasprocessies ook vaak indrukwekkend, maar zien hoe dragers hun zware Christusbeeld door de nauwe en stijle straatjes van een klein Spaans bergdorp sjouwen, kan ook heel bijzonder zijn. Vooral omdat de saamhorigheid in kleine dorpen tijdens zo’n evenement erg goed mee te voelen is. Iedereen kent elkaar immers. Bovendien komen de draagbaren dan letterlijk heel dichtbij, waardoor je het veel intenser beleeft dan veraf vanaf een tribune.
8. Hellín (Castilië-La Mancha) – De Semana Santa van de trommels
Hellín staat bekend om zijn Tamborada, waarbij duizenden mensen tegelijkertijd op grote trommels slaan in een massaal en oorverdovend ritueel dat dag en nacht doorgaat. De oorsprong ligt in middeleeuwse boetedoening en het geluid symboliseert rouw én spirituele bevrijding.
9. Baena (Andalusië) – De “Judíos coliblancos y colinegros”
In Baena nemen gemaskerde figuren met witte of zwarte pluimen deel aan een theatrale en unieke vorm van Semana Santa. Deze “judíos” staan symbool voor de vijanden van Christus en brengen een folkloristisch element in een verder traditionele viering. Hun tromgeroffel en kleurrijke verschijning maken de processies spectaculair.
10. Verges (Catalonië) – De dans van de dood
In het dorp Verges wordt op Witte Donderdag een middeleeuws ‘Dansa de la Mort’ (DodenDans) opgevoerd: figuren in doodskostuums dansen met sikkels en zandlopers. Het is een van de weinige overgebleven voorbeelden van deze traditie in Europa, en het benadrukt de sterfelijkheid van de mens op een theatrale, bijna gotische manier.
Reizen naar Semana Santa?
Wie de Semana Santa in Spanje wil meemaken, doet er goed aan om op tijd te plannen. Hotels in steden waar meer mensen de Semana Santa vieringen willen bijwonen, zoals Sevilla en Málaga, zitten vaak maanden van tevoren vol. En neem goede schoenen mee: je zult veel lopen, stilstaan en waarschijnlijk ook een beetje geraakt worden. Want of je nu gelovig bent of niet, Semana Santa in Spanje is een ervaring die je bijblijft. Probeer ook vooral niet met je huurauto een stad waar optochten worden gehouden te bezoeken, want stadscentra zijn afgezet en parkeren is veelal onmogelijk. Veel gemeenten zetten extra bussen en trams in, om de doorstroom van belangstellenden vlotter te laten verlopen. Informatie daarover vind je op de websites van de gemeentes.
Lees ook: Record aan hotelreserveringen voor Semana Santa 2025 in Spanje