Judith Goeree
De Catalaanse regering heeft een omvangrijk plan gelanceerd om de kinderarmoede in Catalonië terug te dringen. Voor 2025 wordt maar liefst 700 miljoen euro vrijgemaakt om kwetsbare gezinnen te ondersteunen en het systeem van sociale bijstand grondig te hervormen. De nieuwe strategie, aangekondigd door regeringsleider Salvador Illa en minister van Sociale Rechten Mònica Martínez Bravo, moet een keerpunt vormen in de strijd tegen structurele armoede in de regio.
Eén op de drie Catalaanse kinderen leeft in armoede
De cijfers zijn alarmerend. Volgens recente gegevens leven 442.300 kinderen en jongeren in Catalonië onder de armoedegrens. Dat komt neer op ruim 33 procent van alle minderjarigen. Deze armoede heeft niet alleen invloed op hun dagelijks leven, maar heeft ook langdurige gevolgen voor hun ontwikkeling, gezondheid, onderwijskansen en toekomstige positie op de arbeidsmarkt.
“Deze realiteit kunnen we niet langer accepteren,” aldus Martínez Bravo. “Kinderarmoede is niet alleen een sociaal probleem, het is ook een economische last voor de hele samenleving.” Volgens een recent rapport zijn de jaarlijkse maatschappelijke kosten van kinderarmoede ongeveer 11,8 miljard euro – dat is 5 procent van het Catalaanse bruto binnenlands product.
Eerder dit jaar lieten cijfers zien dat kinderarmoede ook in de rest van Spanje aanzienlijk is. Maar liefst 34,6 procent van de Spaanse kinderen en jongeren in Spanje loopt het risico op armoede of sociale uitsluiting. Daarmee scoort Spanje het hoogste percentage binnen de Europese Unie.
Hervorming van de Renta Garantizada de Ciudadanía (RGC)
Een centraal onderdeel van de strategie is de hervorming van de Renta Garantizada de Ciudadanía (RGC), de Catalaanse versie van een gegarandeerd minimuminkomen. Deze uitkering is bedoeld voor mensen met onvoldoende inkomen. Volgens experts kent deze regeling teveel bureaucratische barrières, waardoor veel gezinnen die er recht op hebben, daar geen gebruik van maken.
De hervorming in Catalonië kent meerdere facetten:
- Verhoging van het aantal begunstigden van 113.000 naar 170.000.
- Stijging van het jaarlijkse budget van 500 miljoen naar 800 miljoen euro.
- Betere aansluiting op werk: mensen die werken moeten niet automatisch hun recht op bijstand verliezen.
- Minder papierwerk en snellere toegang via een digitaal en fysiek ‘één-loket’-systeem.
Volgens de minister gaat het niet alleen om geld, maar ook om het herstellen van vertrouwen in de overheid: “Te veel gezinnen voelen zich in de steek gelaten. Dat moet anders.”
Integratie met het Ingreso Mínimo Vital (IMV)
De Catalaanse regering streeft ook naar een betere afstemming van de RGC op het nationale Ingreso Mínimo Vital (IMV), een basisinkomen dat sinds 2020 in heel Spanje wordt toegepast. Op dit moment is er veel onduidelijkheid en bestaat er overlap tussen beide regelingen. Door dit te veranderen moet het systeem eerlijker en effectiever worden. Bovendien moet het meer kinderen bereiken: naar schatting tot 350.000 minderjarigen – ofwel 44 procent van de Catalaanse jeugd.
Breder sociaal beleid onder Illa
De Catalaanse plannen passen binnen een bredere sociaal-progressieve koers die Salvador Illa sinds zijn verkiezing heeft ingezet. Zijn regering wil niet alleen armoede doen afnemen, maar ook de oorzaken aanpakken. Dat betekent investeren in onderwijs, huisvesting, gezondheidszorg en werkgelegenheid – en tegelijk inzetten op sociale herverdeling van rijkdom.
Experts wijzen erop dat armoedebestrijding loont, zeker als het om kinderen gaat. Studies tonen aan dat elke euro die geïnvesteerd wordt in het terugdringen van kinderarmoede op termijn meerdere euro’s aan besparingen oplevert in zorg, justitie en uitkeringen.
Reacties uit de samenleving
Maatschappelijke organisaties en armoedecoalities reageren overwegend positief op het plan, maar benadrukken het belang van de daadwerkelijke uitvoering. “Het is een historisch moment, maar er moet wel iets veranderen vanaf de basis,” zegt een woordvoerder van de ngo Save the Children. “Zonder snelle, toegankelijke en menswaardige hulp is dit plan ten dode opgeschreven.”
Ook gemeenten, die een groot deel van de uitvoering op zich nemen, vragen om voldoende middelen en personeel. De Catalaanse regering heeft toegezegd lokale overheden meer te betrekken en middelen vrij te maken voor capaciteitsopbouw.
Structurele armoede vraagt om structurele antwoorden
De aanpak van kinderarmoede in Catalonië is een project voor de lange termijn. De strategie die Illa en Martínez Bravo nu presenteren, vormt een eerste stap naar een sociaal Catalonië dat niemand buitensluit. Als het lukt om woorden om te zetten in daden, kan dit beleid het leven van honderdduizenden kinderen blijvend veranderen.
Kinderen uit ´horrorhuis´ in Oviedo overgedragen aan kinderbescherming