Tapas is ontstaan in Andalusië. Het woord ’tapa’ betekent ‘deksel’. Tapas werden traditioneel aangeboden op een glas wijn. Zo beschermden ze je drankje gelijk tegen brutale vliegen. Tapas maken ook deel uit van een zeer gezellige Spaanse traditie. Een selectie tapas op een tafel zal eerder het delen en converseren aanmoedigen dan wanneer ze ieder een eigen maaltijd eten. In sommige gelegenheden, maar met name in de provincie Granada, worden tapas nog gratis bij een drankje geserveerd. Het is de cultuur in Spanje om vrij laat te dineren, vaak vanaf 21.00 uur. Voorafgaand aan deze tijd is het vrij gebruikelijk om met vrienden een drankje en een tapa te nuttigen.
Oorsprong van tapas
Er zijn veel verhalen over het hoe en waarom van tapas. Het eerste verhaal dateert uit de 13e eeuw, toen koning Alfonso de 10e van Spanje aan een ziekte leed. Als gevolg hiervan werd hij gedwongen tussen de maaltijden door kleine hapjes te eten met wat wijn (voorgeschreven door zijn arts). Toen hij herstelde, beval hij dat de wijn niet gedronken mocht worden, tenzij er iets te eten bij werd geserveerd.
Een ander, soortgelijk verhaal komt voort uit de behoeften van boeren en andere handarbeiders die kleine hoeveelheden voedsel moesten nemen, weinig en vaak gedurende de dag, zodat ze konden blijven werken tot het tijd was voor hun hoofdmaaltijd. De hoofdmaaltijd was meestal vrij vet, wardoor de boeren na de maltijd bij moesten komen met een siësta. Hoe langer ze ’s ochtends konden werken dankzij het eten van de tapas, hoe minder hoog de werkdruk was na de siësta.
Later werden in heel Spanje taveernes opgericht, koning Alfonso bleef op zijn strepen staan en men begon bij elk drankje in een bar een tapa te serveren. Elke kruik wijn werd bedekt met een plakje ‘jamón’ of kaas.
Een verhaal dat lijkt op dat van koning Alfonso, is er een waarin koning Felipe de 3e in de 16e eeuw het idee had om kleine snacks tijdens het drinken te introduceren om de dronkenschap van de boeren te verminderen, zodat ze beter konden presteren. Hij gaf barmannen daarom de opdracht voortdurend tapas te blijven serveren.
Theorie van het ‘deksel’
Er zijn meer legendes over de geschiedenis van de tapas zoals de ‘deksel-theorie’ uit Sevilla. Rond de Andalusische hoofdstad werd op de geserveerde drankjes zoals sherry, wijn of bier een schoteltje geplaatst om vliegen buiten te houden. Later werd besloten een kleine snack op het schoteltje te leggen omdat dit een betere sfeer zou creëren en klanten zou aanmoedigen om langer te blijven en vaker terug te komen. En als de snacks zout waren, zouden mensen bovendien meer drinken.
Cover up
Er gaat een legende dat op een bepaald moment in de 16e eeuw bareigenaren in de regio Castilla-La Mancha dachten dat door het aanbieden van een plak sterke kaas bij slechte wijn, de geur en de smaak van de kaas afbreuk zouden doen aande vreselijke smaak van de wijn. De ‘gratis’ kaas zou de klanten bovendien gunstiger stemmen.
Ruimtebesparing
Nog een veel voorkomende theorie is die van de ruimtebesparing. Wanneer het erg druk was in de bar en er nauwelijks ruimte aan de bar of aan tafeltjes was, werden de hapjes op de drankjes gezet.
Eerste tapas
De belangrijkste tapas waarmee de traditie zoals we die nu kennen, begon waren ham, kaas, stukjes brood en olijven. Na verloop van tijd werden koks steeds creatiever en hun tapas veelzijdiger. Tegenwoordig kan een tapa alles bevatten. Elke provincie, regio en soms zelfs dorp of stad gaat er prat op zijn eigen traditionele tapas te hebben. Er zijn tal van variëteiten verspreid door het hele land.