CAZORLA – Wil je er even aan herinnerd worden hoe een echt bos eruit hoort te zien? Spendeer dan een paar dagen in het natuurgebied Sierra de Cazorla, Segura y Las Villas in het uiterste noordoosten van Andalusië.
Hier tref je meeslepende natuur met grillige bergkammen, eindeloze bossen, schone bergrivieren, rustieke dorpjes en imposante watervallen. Dat alles tegen het accoustische decor van kwetterende vogels en stromend water. Met een oppervlak van 209.934 hectare is het het grootste beschermde natuurgebied van Spanje. Sierra de Cazorla, Segura en Las Villas staat sinds 1983 op de werelderfgoedlijst van biosfeerreservaten van Unesco. Het is tevens het grootste aaneengesloten bosgebied van Spanje.
Het dorp Cazorla als vertrekpunt
Wij verblijven in het dorpje Cazorla dat de zuidelijke uitvalsbasis voor het park is. Het ligt in het afgelegen noordoosten van Andalusië precies tussen de steden Alicante en Málaga in. We bezochten het begin mei én eind oktober. Dan is het park met een uniek arsenaal aan flora en fauna op zijn mooist, zo begrijpen we van kenners en kunnen we inmiddels zelf ook beamen.
Voorjaar
In het voorjaar is het er op zijn groenst. Dan zie je er talloze bloemen en stroomt overal helder water. Op diverse plekken stort dat water ook loodrecht in indrukwekkende watervallen naar beneden. Er ligt zelfs nog wat sneeuw op de hoogste pieken van de Sierra de la Cabrilla, de Pico Empanadas (2.107m) en de Alto Cabrilla (2.048m). We concluderen bovendien dat het allermooiste intense rood dat er bestaat klaprozenrood is. De bloemen contrasteren overal erg mooi met het smeuïge groen. Want groen is het er in voor- en najaar. Heel on-Andalusisch dankzij talloze rivieren en imponerende watervallen als die van Linarejos, Cueva del Agua of De los Órganos.
Najaar
Laat je in de herfst in dit stukje Andalusië betoveren door prachtige herfstkleuren als het bos in brand lijkt te staan. Eigenlijk is Cazorla het hele jaar door de perfecte bestemming als je behoefte hebt aan uitgestrekte natuur, ruimte en rust. Mijd alleen het hoogseizoen en de Spaanse puentes, dan trekken Spanjaarden er massaal op uit en is meestal alles volgeboekt tenzij je ruim op tijd bent.
Het rurale toerisme is hier goed ontwikkeld en er zijn legio mogelijkheden om te overnachten. Je kunt kamperen in tenten, caravans, blokhutten, slapen in houten huisjes, luxehotels of appartementen.
Wilde zwijnen
Als de zon plaats maakt voor de schemering leren we een paar illustere bewoners van het natuurgebied kennen: de jabalí, ofwel druk knorrende en enthousiast in de grond wroetende wilde zwijnen aan de rand van de piepkleine dorpjes, waar hout nog het dominante bouwmateriaal is en waar het sfeervol geurt naar haardvuur. De jachtsfeer wordt voltooid met hertengeweien en opgezet wild als meestgebruikte wanddecoratie.
Outdoor activiteiten
Na een rustige nacht waarin hooguit wat van die wilde zwijnen je wakker knorren, kan er getoerd worden per 4×4, te paard, te fiets en te voet (tientallen wandelroutes voeren langs de mooiste plekken in het park), of door het water per kano, kajak, raft. Canyoning behoort ook tot de keur aan mogelijkheden. De meeste onverharde wegen zijn goed berijdbaar met je eigen auto voor een beeldschone roadtrip door de adembenemende natuur zover het oog reikt. Speleologen vinden in dit gebied maar liefst tweehonderd grotten, in rivieren en beken kan op speciale plaatsen gevist worden.
Bezoekerscentrum Torre del Vinagre
Langs de belangrijkste bezienswaardigheden zoals watervallen, grotten, kloven, oorsprongen van riveren en (stuw) meren zijn routes zijn uitgezet en je komt meer te weten over de details van het park in het bezoekerscentrum Torre del Vinagre met een botanische tuin, een jachtmuseum en een restaurant. Hier leren we bijvoorbeeld dat in Sierra de Cazorla nog tot het begin van de 17e eeuw beren rondliepen, dat het gehuil van wolven nog tot 1923 te horen was en je tot 1959 reebokken tegen kon komen. Ook moeflons en wilde zwijnen verdwenen maar werden in de jaren vijftig, toen het reservaat deels tot jachtgebied werd bestemd, opnieuw geïntroduceerd.
Felix Rodríguez de la Fuente
De Spaanse Freek in het Wild, Felix Rodriguez de la Fuente maakte hier in de jaren zeventig veel opnames voor zijn beroemde natuurprogramma. Een hele generatie Spanjaarden groeide ermee op. In het dierenpark Collado del Almendral is een toeristisch treintje. Dat leidt je met gids langs voor het park typische dieren. Daaronder edelherten, reëen, steenbokken, vossen, moeflons, steenmarters en wilde zwijnen die er in semi-vrijheid leven. Een leuk uitje voor de kinderen.
Oorsprong van de Guadalquivir
Over de hoofdweg A319 rijden we via de Puerto de las Palomas het natuurgebied binnen. We zetten koers naar de oorsprong van de Guadalquivir. Bij het uitzichtspunt op 1.189 meter hoog krijgen we al een mooie indruk van de overweldigende schoonheid van dit stukje Andalusië.
De beschutte ligging tussen de Sierra Nevada en de Sierra Morena zorgde ervoor dat veel planten- en boomsoorten de ijstijd konden overleven. Daarom bestaan in Cazorla, tussen de rotsen, kliffen en pieken nog steeds unieke planten. Hieronder het Cazorla-viooltje, een bijzondere narcis en zelfs een heus oerbos met duizend jaar oude dennebomen en coniferen, waaronder de zwarte den. In het gebied regent het relatief veel. En water komt hier niet alleen uit de lucht, ook op de grond vloeit het rijkelijk via een fijn netwerk aan rivieren en beken.
De Guadalquivir, de belangrijkste rivier van Andalusië, en de Río Segura die de groentetuin van Spanje in Murcia van water voorziet, ontspringen hier. Waar we op andere plekken in Sierra de Cazorla weinig mensen tegenkomen, is het vrij druk bij de oorsprong (el nacimiento) van de Guadalquivir.
Oerbos
De waterval vormt het begin van de rivier die 657 kilometer verder westwaarts in de Atlantische Oceaan uitmondt. Daarachter ligt een recreatieterrein waar je kunt picknicken. Ook leidt er een wandelroute door het oerbos van Cazorla. In dit oerbos tref je een van de oudste levende wezens van Europa aan. De Taxus (soort conifeer) is volgens experts ruim tweeduizend jaar oud en zijn stam heeft een omtrek van ruim 9 meter. Een gek idee dat deze boom nog Romeinen aan zich voorbij heeft zien trekken. In landelijke weitjes zien we af en toe een kudde schapen of geiten met klingelende bellen en zelfs een paar herten die ons versteend van waakzaamheid intens aankijken alvorens de ranke benen te nemen.
Wandelroute langs de Rio Barroso
Vanaf het bezoekerscentrum Torre del Vinagre gaat een van de mooiste en dus ook beroemdste routes in dit parkgedeelte langs de Río Barroso omhoog de wildernis in. Die roem maakt ons nieuwsgierig en dus gaan wij ook. In het begin lopen we over een brede onverharde weg, wat de route voor iedereen toegankelijk maakt, ook voor wie kleintjes in buggy’s mee wil nemen. Daardoor is het er wel vrij druk. Gelukkig wordt het hoe verder we komen, steeds rustiger. Hier en daar dalen we over grote rotsen af om het kraakheldergroene water van dichterbij te bewonderen. De complete route naar de waterval duurt zo’n vier uur en is lineair, dus trek er zeker een dag voor uit.
Het eerste deel is al prachtig met overal kleine watervallen en zijrivieren die zich bij de Baroso rivier voegen. Het tweede gedeelte vanaf de splitsing bij Vado Rosales is het spectaculairst. Dat is vanwege de houten loopbruggen die door de kloof Cerrada de Elías met loodrechte rotswanden leiden. Vanaf de waterkrachtcentrale kunnen de wat gevorderde wandelaars nog verder omhoog klimmen. Dan bereiken ze de waterval en de stuwmeren van Valdeazores. Hier en daar worden ze door smalle tunnels geleid die uit rotswanden zijn gehouwen.
Ecologische camping in Nederlands beheer
Op 1,5 kilometer buiten het dorpje Cazorla ligt op een dichtbegroeide, steile berghelling een ronduit idyllische én ecologische camping en glamping. Op de 54 plaatsen verdeeld over verschillende niveaus staan vooral kleine tenten en een paar glamping tenten. Er is ook plaats voor niet al te grote campers en caravans. Tussen de tenten zorgen fruit, amandel- en walnootbomen in de hete zomers voor de zo broodnodige schaduw.
De Nederlandse eigenaren verhuren ook twee sfeervolle huisjes. Zowel de camping als huisjes zijn zo ingericht dat ze volledig rekening houden met de natuurlijke schoonheid van de omgeving. Dat levert een heerlijke en vooral vredige sfeer op. Er ligt een leuke, goed ingerichte en uitgebreide speeltuin en een zwembad. Camping Cortijo San Isicio is geopend van 1 maart tot 1 november.
Parador Cazorla
Geef je de voorkeur aan meer luxe dan is de Parador de Cazorla een uitstekende optie. Deze ligt diep verscholen in de bossen. Vanaf het dorpje Arroyo Frío is het zeker een kwartier rijden over een meanderende weg door het bos. Maar dan kom je ook wel aan op een plaats waar je volledige rust kunt vinden. Met een prachtig uitzicht, een weelderige tuin en een enorm zwembad is het er goed toeven. Behalve als de tuinman tijdens het ontbijt de bladblazer tevoorschijn tovert, die vervolgens ook nog een dieselgeur verspreidt. Na een opmerking daarover wilde hij zijn karwei wel een kwartier later afmaken.
