De Europese Commissie heeft Spanje gevraagd om verduidelijking over de boete van 179 miljoen euro die het ministerie van Consumentenbescherming heeft opgelegd aan verschillende low-cost vliegmaatschappijen.
Deze boete aan vliegmaatschappijen is het gevolg van wat de Spaanse overheid beschouwt als ernstige praktijken. Het gaat hier om het in rekening brengen van kosten voor het meenemen van handbagage in de cabine. De Europese Commissie onderzoekt nu of deze maatregel in strijd is met de Europese wetgeving.
EU Pilot-proces en mogelijke sancties
De Commissie heeft een zogenaamd EU Pilot-proces gestart. Dat betreft een informele procedure waarbij Spanje informatie moet vgeven over de legaliteit van de boete aan de vliegmaatschappijen. Dit proces helpt de Commissie te bepalen of er genoeg redenen zijn om een formele inbreukprocedure tegen Spanje te openen. Oordeelt de Commissie dat Spanje met de maatregel de Europese wetgeving schendt, kan dit uiteindelijk leiden tot sancties. Het doel van dit proces is niet om een definitief oordeel te vellen, maar om te onderzoeken of verdere stappen nodig zijn.
Ryanair, Vueling, EasyJet, Volotea en Norwegian hebben van Spanje de boete ontvangen. Zij hebben vervolgens daarover hun bezorgdheid gedeeld met de Europese Commissie. Daartoe dienden ze een klacht in via de Internationale Luchtvaartvereniging (IATA) en de Europese luchtvaartvereniging Airlines for Europe (A4E). Volgens de luchtvaartmaatschappijen is het in rekening brengen van handbagagekosten in overeenstemming met de Europese wetgeving. Die staat namelijk de vrijheid van prijsstelling toe.
Spanning over boete tussen nationale wetgeving en EU-regels
De boete is gebaseerd op de Spaanse wetgeving die stelt dat handbagage gratis moet worden meegenomen in de cabine. Het ministerie van Consumentenbescherming beschouwt het rekenen van kosten voor handbagage, alsoo voor het afdrukken van tickets en stoelreserveringen, als een ernstige overtreding. Dit heeft geleid tot boetes die tot wel acht keer het bedrag van de winst die de luchtvaartmaatschappijen uit deze praktijken hebben gehaald, kunnen bedragen.
De vliegmaatschappijen verwijzen echter naar een EU-regel die de vrijheid van prijsstelling toestaat. Op basis van het feit dat deze Europese regelgeving boven nationale wetten prevaleert, beweren de luchtvaartmaatschappijen dat de Spaanse wet in dit geval niet van toepassing is. Zo proberen ze via de Europese Commissie hun boetes te verminderen.
Balans tussen bescherming consumenten en bedrijfsvoering
De Europese Commissie heeft benadrukt dat zij over het algemeen de consumentenbeschermingsmaatregelen ondersteunt, zolang deze in lijn zijn met de regels van de interne markt van de EU. De Commissie heeft echter ook aangegeven dat het belangrijk is dat de prijsbepalingen van luchtvaartmaatschappijen transparant zijn en geen onterecht voordeel voor de ene partij creëren ten koste van de andere.
Langdurig juridisch conflict over boete aan vliegmaatschappijen
Het conflict is nog niet opgelost en heeft inmiddels de juridische weg gevonden. Omdat de luchtvaartmaatschappijen hun administratieve rechtsmiddelen hebben uitgeput gingen ze door naar de rechter. In sommige gevallen oordeelden de rechtbanken al in het voordeel van de luchtvaartmaatschappijen. Ze concludeerden dat het in rekening brengen van handbagagekosten om veiligheidsredenen of vanwege het gewicht en de grootte van het object gerechtvaardigd kan zijn. Andere rechtbanken stelden echter de reizigers in het gelijk. Dat blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in Palma de Mallorca, waarin Ryanair werd gedwongen 50,74 euro aan een reiziger terug te betalen.
Lees ook: Reizigers in Spanje kunnen kosteloos handbagagetoeslag terugvorderen