Spanje zal binnen de komende tien jaar stranden verliezen door een combinatie van slechte praktijken die de kust hebben vervormd en de effecten van klimaatverandering. Dit blijkt uit een rapport van Greenpeace waarin de risico’s voor alle kustregio’s van Spanje worden geanalyseerd.
Eerder schreven we al over andere onderzoeken die waarschuwen voor de effecten van klimaatverandering en menselijk ingrijpen op de Spaanse kusten. Op basis van een rapport slaat de Spaanse Kustautoriteit alarm over de mate waarin de zee specifieke delen van de kust van Málaga opeet. Door de stijging van het zeeniveau voorziet men daarom tegen 2070 al ernstige gevolgen voor deze dichtbevolkte Zuid-Spaanse kust.
De Balearen, waar de eilanden Mallorca, Ibiza en Menorca deel van uitmaken, blijken onderhevig aan eenzelfde ernstige dreiging. Dit onderzoek werd eind vorig jaar gepubliceerd in Environmental Research Letters. Het stelt dat het niveau van de Middellandse Zee drie keer zo snel stijgt dan voorspeld is door het klimaatpanel IPCC (Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering).
Het Greenpeace-rapport
Nu komt daar dit rapport van Greenpeace bij dat concludeert dat vrijwel alle kustregio’s in Spanje zijn blootgesteld aan de excessen van urbanisatie en infrastructuur, verspilling van natuurlijke hulpbronnen, de bouw van kunstmatige barrières zoals dijken en boulevardpaden, vervuiling en het omleiden van rivieren. De toeristische druk in steden zoals Barcelona, Palma, Málaga en Valencia versterkt dit alles.
Zeespiegelstijging volgens prognoses van NASA
Wat betreft de effecten van klimaatverandering, citeert het rapport de “zeespiegelstijging volgens de prognoses van NASA”, met “zeer ernstige” gevolgen tegen 2030 voor de kust van Barcelona, Vigo, La Coruña, Almería, Málaga, Huelva, Cádiz, Santander, Bilbao, Las Palmas, Tenerife, Gijón (Asturië) en Villagarcía (Pontevedra). Vooral de gevallen van Vigo, Cádiz, Bilbao en Las Palmas zijn opvallend. Daar “zal de zee meer dan 40 meter kustlijn hebben opgeslokt”, en Barcelona dat “tot 70 meter zal verliezen”.
Toename extreme weersomstandigheden
Andere risico’s zijn de toename in frequentie en intensiteit van extreme weersomstandigheden, de stijging van de temperaturen van zeeën en oceanen en het verlies van opgeloste zuurstof in het water. Vooral kwetsbare gebieden zijn de Golf van Biskaje, de Balearen en de meer dan 15.000 woningen in overstromingsgevoelige zones in steden zoals Murcia, Palma, Girona en Cartagena.
Analyse per Autonome Gemeenschap
Andalusië
Greenpeace bekritiseert urbanisatieplannen zoals die van de gemeente Tarifa (Cádiz) of hotels op het strand van El Algarrobico en Bahía de los Genoveses (beide in Almería), en waarschuwt dat de kuststrook van de Golf van Cádiz een van de meest getroffen zal zijn volgens de NASA.
Asturië
Erosie en zeespiegelstijging vormen “ernstige bedreigingen”, evenals de vervuiling door industriële en huishoudelijke afvalstoffen, hoewel dit “een van de minst kunstmatig ingerichte kusten” is.
Balearen
De toeristische druk heeft de woningprijzen in Palma de Mallorca met 158% doen stijgen, en de effecten van mariene hittegolven hebben geleid tot “alarmerend” lage zuurstofniveaus in de kustwateren. Ook waarschuwt de milieuorganisatie voor een verlies van strandoppervlak.
Canarische Eilanden
Vervuiling is “een van de grote aandachtspunten”, met 72% van de lozingspunten ongeautoriseerd, grote toeristische druk en een verlies van strandoppervlak dat varieert tussen 48% en 80% volgens diverse prognoses.
Cantabrië
Toeristische overbevolking, stijgende temperaturen, vervuiling en plannen voor toeristische complexen zelfs in beschermde gebieden zijn de belangrijkste problemen.
Catalonië
De toeristische druk “heeft ernstige gevolgen” voor de Catalaanse kust, en 15% van het verstedelijkte gebied ligt bovendien in overstromingsgevoelige zones, met kuststroken “in zeer slechte staat” door kunstmatige barrières en erosie.
Valencia
Volgens Greenpeace heeft 64,8% van de stranden aan de Valenciaanse kust in het laatste decennium aan oppervlakte verloren. Overmatige verstedelijking en kunstmatige barrières, samen met de toenemende frequentie en intensiteit van extreme weersomstandigheden, verergeren de situatie.
Galicië
Vervuiling door cellulosefabrieken en mijnbouw bedreigt traditionele visserij in de ría’s van Muros en Noya en Arousa. Bovendien bedreigt het dalende zoutgehalte van het zeewater de overleving van lokale soorten zoals percebes, zwemkrabben en verschillende schelpdiersoorten.
Murcia
Hoewel dit “een van de best bewaarde gebieden van de Middellandse Zee” is, herbergt het ook “een van de slechtste milieusituaties”, namelijk de achteruitgang van de Mar Menor. Zeespiegelstijging en erosie bedreigen uitgestrekte kuststroken.
Baskenland
De verwachte zeespiegelstijging zal 70% van de stranden in Gipuzkoa en 45% in Bizkaia beïnvloeden. Het Baskische kustgebied kent “zwarte plekken” zoals een olieraffinaderij, verschillende aquacultuurbedrijven en een tweede Guggenheim-museum in de biosfeerreservaat Urdaibai.
Oplossingen van Greenpeace
Om de situatie te verbeteren, stelt Greenpeace “noodzakelijke” maatregelen voor, zoals het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, het invoeren van aanpassings- en beschermingswetten voor de kust, het beëindigen van vervuiling, het beperken van toeristische accommodaties, het herzien van de afbakeningen die het publieke maritieme-terrestrische domein bepalen, het vrijmaken van bebouwde overstromingsgevoelige gebieden en het herstellen van natuurlijke rivierlopen.
Lees ook: Overstromingsgevoelig in Spanje: Meer dan een miljoen woningen in risicogebieden