De effecten van klimaatverandering lijken steeds dichterbij te komen. De Spaanse kustautoriteit, Demarcación de Costas, slaat alarm. De ongebreidelde stijging van het zeeniveau kan tegen 2070 ernstige gevolgen hebben voor delen van de dichtbevolkte kustlijn van de provincie Málaga.
En de regressie is al begonnen; tussen 2016 en 2022 is de kust al tot 45 meter teruggetrokken. De zones waarover het gaat zijn volgens Costas onderworpen aan ‘ernstige kustregressie’. Een rapport hierover werd op 3 juni gepubliceerd in het Staatsblad BOE. Met name de zones Guadalmar en Arraijanal in Málaga en de kust bij Vélez-Málaga worden ‘opgegeten’ door de zee, zo concluderen onderzoekers in het rapport. Dat blijkt uit een gedetailleerde studie van de kustlijn tussen 1957 en 2022. Guadalmar en Arraijanal liggen net ten westen van de monding van de Guadalhorce-rivier, tegen de grens van Torremolinos. De voorspellingen wijzen op een stijging van het zeeniveau. Die zal ertoe leiden dat de kustlijn tegen het midden van deze eeuw verplaatst naar gebieden waar nu strandtenten, dichtbevolkte woonwijken en belangrijke infrastructuren zoals de waterzuiveringsinstallatie en het Parador de Golf in Málaga staan.
Bevolkingsdichtheid aan de kust
De stijging van de zeespiegel, de verslechtering van de kustlijn en de schade veroorzaakt door klimaatverandering hebben directe gevolgen voor vooral Spanje. Het land heeft zo’n 7.900 kilometer kustlijn. Deze kust herbergt bovendien een groot deel van de bevolking (39% dus ongeveer 18,5 miljoen mensen). De bevolkingsdichtheid is met 429 inwoners per m2 ook hoog. Daarmee is “de kust het doelwit geweest van talloze bouwwerkzaamheden die resulteren in ‘een hoge verstedelijking’ om een dergelijke bevolkingsdichtheid op te vangen”, aldus het Costas-rapport.
Toeristische activiteit
Langs de Spaanse kustlijn is ook een enorme toeristische activiteit geconcentreerd. Denk aan de aanleg van havens, urbanisaties, golfbanen, het kanaliseren, ondergronds brengen en zelfs omleiden van riviergeulen, golfbrekers, dijken en stormrammen. Het specifieke geval van Arraijanal is hiervan een goed voorbeeld met zowel de urbanisatie Guadalmar, met woningen en hotels, de Parador van Málaga, de golfbaan van de Parador, strandbars en een zuiveringsinstallatie die al continu door golven wordt belaagd.
Gevolgen voor Guadalmar
Voor Guadalmar, het stuk kust dat recht onder de aanvliegroute vanuit zee van vliegveld Málaga ligt, wordt verwacht dat de kustlijn tussen 80 en 226 meter zal opschuiven als gevolg van een stijging van 31 centimeter in het zeeniveau. Dat is gedetailleerd in een rapport van Tragsatec uit mei dit jaar. Ondanks herhaaldelijke pogingen om zand toe te voegen, is de erosie sinds 2016 toegenomen. In de afgelopen 70 jaar is in totaal 223.495 vierkante meter strand verloren gegaan.
Mislukte verdedigingsmaatregelen
In de woonwijk Guadalmar heeft de kustautoriteit ter bescherming strekdammen en golfbrekers aangelegd. Deze hebben alleen niet het gewenste effect gehad. Het veranderende golfpatroon, waar krachtige stormen vanuit het westen domineren, versnelt de erosie. Zonder de beschermingsmaatregelen zou de kustlijn bij Arraijanal jaarlijks tot vijf meter verder zijn teruggetrokken.
Als de huidige omstandigheden aanhouden, zullen de grootste regressiebewegingen in de komende 10 tot 20 jaar plaatsvinden tussen het strand van San Julián en het golfresort. Bij Guadalmar zal de regressie beïnvloed worden door de bestaande golfbrekers. Als die er niet waren geweest, zou de kustlijn al snel de eerste rij huizen bereiken.
Situatie in Vélez-Málaga
In Vélez-Málaga is sinds 1957 222.107 vierkante meter strand verloren gegaan. Dit betreft het gebied tussen Camping Almanat en Torre del Mar bij de monding van de rivier Vélez. Droge periodes en een afname van sedimentaanvoer door de rivier hebben vooral in de laatste tien jaar geleid tot aanzienlijke kusterosie. Deze erosie wordt versterkt door toename van westenstormen.
Voorspellingen
Als de huidige trend doorzet, zal de kustlijn aan de linkeroever van de rivier Vélez in de komende 10 jaar tot 40 meter en in 20 jaar tot 70 meter verder terugtrekken. In andere gebieden zal de regressie minder ernstig zijn. Volgens de Kustwet kunnen er in ernstig aangetaste gebieden geen nieuwe bezettingsvergunningen voor maritiem-terrestrische domeinen worden afgegeven, tenzij er binnen vijf jaar geen overstromingsrisico is. Voor bestaande bouwwerken blijven deze behouden zolang de zee ze niet bereikt. De overheid kan beschermings-, behoud- of herstelwerkzaamheden uitvoeren en hiervoor een speciale belasting opleggen aan degenen die van deze werken profiteren.
Meer stormen
De kustlijn in het bovengenoemde gebied is al verzwakt door overmatige bebouwing. Verder wordt deze getroffen door vier keer zoveel stormen. Dit kleine stukje Costa del Sol illustreert zodoende hoe de klimaatverandering ernstige gevolgen heeft voor de Spaanse kustlijn. Een kust die zodoende wordt ‘aangevallen’ en al kwetsbaar is door menselijk handelen. Arraijanal was precies een van de weinige overgebleven onontwikkelde gebieden aan de Costa del Sol. Was, want er wordt nu een sportstad gebouwd.