Elize van Loon
Een team van het Biologisch Station van Doñana (EBD-CSIC) van de Spaanse Nationale Onderzoeksraad (CSIC) – een agentschap van het Ministerie van Wetenschap, Innovatie en Universiteiten – heeft gewaarschuwd voor de “kritieke toestand” van de lagune Santa Olalla in wetland Doñana. De lagune is na de zomer “vrijwel droog met slechts een dunne laag restvocht en modder”.
Volgens het CSIC is deze lagune al twee jaar achter elkaar volledig opgedroogd, in de zomers van 2022 en 2023. Dit is niet eerder waargenomen sinds men begon met het verzamelen van gegevens. Het natuurgebied maakt door droogte en overexploitatie moeilijke jaren door.
Het milieumonitoringteam van de ICTS-Doñana, dat belast is met het monitoren van de biodiversiteit en natuurlijke processen in het beschermde gebied, kan al enkele dagen geen representatieve watermonsters meer nemen voor analyse, omdat er “alleen nog restvocht en modder over is”.
Bovendien hebben recente onderzoekenvan het EBD-CSIC aangetoond dat 60% van de lagunes die in de jaren 1980 bestonden, al verdwenen zijn.
Observatie per camera
Om de situatie van de lagune in real time te observeren, heeft ICTS-Doñana een camera geïnstalleerd op de oever van de lagune.
De lagune van Dulce, die vlakbij Santa Olalla ligt en tot een paar jaar geleden ook als permanente lagune werd beschouwd, “droogde volledig op in de tweede week van september, iets meer dan een maand later dan vorig jaar, toen de lagune begin augustus droogviel”. De lagune van Hondón heeft de hele zomer water vastgehouden.
De werking van de lagunes in wetland Doñana
De Santa Olalla lagune en alle andere lagunes in het Nationaal Park, die zich in de buurt van de duinen bevinden, worden overstroomd door water uit de aquifer, de ondergrondse watervoorraad. Dat betekent dat de overstromingscycli afhankelijk zijn van het niveau van het grondwater. Als het regent, sijpelt het water in de aquifer, waardoor de grondwaterspiegel stijgt en zelfs aan de oppervlakte komt, waardoor de bassins van de lagunes overstromen. Bovendien ontvangt Santa Olalla ook water uit de duinen.
Meten van het waterpeil
Het ICTS-Doñana heeft speciale meters verspreid over het hele natuurgebied. Daarmee kan men het waterpeil van de aquifer meten. De meter die zich het dichtst bij Matalascañas bevindt, bij El Corte lane, op slechts 300 meter van de verdwenen lagune Charco del Toro en op ongeveer drie kilometer van Santa Olalla, laat al enkele jaren een zeer duidelijke daling zien.
“Ongeveer vier jaar geleden, in 2020, was de hoogte van de grondwaterspiegel op dit punt ongeveer 7,5 meter. In 2024 is het gedaald tot een diepte van negen meter, iets wat nog nooit eerder was voorgekomen,” meldt het CSIC.
Invloed op de biodiversiteit
Studies van het EBD-CSIC tonen aan dat deze ontwikkeling “een grote impact” heeft op de fauna en flora van wetland Doñana, in het bijzonder op de gemeenschap van amfibieën en waterreptielen, die bijzonder kwetsbaar zijn.
Lees ook : Onderzoekers voorspellen verdwijning van Doñana door klimaatverandering