Dit is wat Spanje kan leren van de verwoestende branden in Los Angeles

door Judith Goeree
bosbranden cantabrië

De beelden van de desastreuze branden in Los Angeles trekken ook in Spanje veel aandacht van de media. Net als Californië heeft ook Spanje veelvuldig te maken met grote natuurbranden, die ieder jaar weer voor veel schade en onrust zorgen. Kan Spanje iets leren van de tragische gebeurtenissen in Amerika? Ja, zeggen experts, die pleiten voor wijzigingen in het Spaanse landschap om de kans op verwoestende branden te verkleinen.

Droogte, harde wind en dichte begroeiing maken in Spanje veel regio’s kwetsbaar voor branden. Elk jaar is het raak in verschillende delen van het land. Inwoners van Spanje weten dat een brandende peuk, of een gezellige barbecue in de zomer fatale gevolgen kan hebben en de overheid roept jaarlijks op tot extreme voorzichtigheid. Toch ontkomt het land niet aan grote branden die jaarlijkse verstrekkende gevolgen hebben. Een nieuwe aanpak gericht op het herstel van landbouwgrond en het creëren van zogenaamde “mozaïeklandschappen” biedt volgens deskundigen hoop voor de toekomst.

Wat zijn mozaïeklandschappen?

Mozaïeklandschappen bestaan uit een mix van stedelijke gebieden, natuur, landbouwgrond en weilanden. Deze gevarieerde opbouw in het landschap zorgt ervoor dat branden minder snel grote gebieden in vlammen doen opgaan. Het concept, dat werd ontwikkeld door wetenschappers van het Catalaanse ecologisch onderzoekscentrum CREAF, richt zich op het herintroduceren van landbouw en open ruimten in bossen en peri-urbane gebieden.

Volgens Josep María Espelta, onderzoeker bij CREAF, kunnen deze open ruimten fungeren als natuurlijke beschermingsgordels rondom stedelijke gebieden. “Landbouwgronden en weilanden zijn minder ontvlambaar. Ze houden het vuur op afstand en maken het voor brandweerlieden gemakkelijker om branden te bestrijden,” legt hij uit.

Waarom is dit belangrijk voor Spanje?

Spanje heeft, net als Californië, een mediterrane biotoop die wordt gekenmerkt door koudere, nattere winters en hete, droge zomers. Deze omstandigheden, gecombineerd met uitdrogende vegetatie en sterke winden, vormen een ideale voedingsbodem voor natuurbranden. In de afgelopen decennia heeft de leegloop van het Spaanse platteland bovendien geleid tot ongecontroleerde groei van wilde vegetatie. Hierdoor zijn veel voormalige landbouwgronden veranderd in dichte bossen, die snel vlam vatten en branden snel laten verspreiden.

Volgens Rodrigo Balaguer, hoofdauteur van het CREAF-onderzoek, is het daarom noodzakelijk om oude landbouwgebieden nieuw leven in te blazen. “We moeten de landbouwgrond uit de jaren 50, die nu is verlaten, herstellen en open ruimten die door droogte zijn ontstaan benutten.”

Herstel van landbouwgrond als oplossing

Het CREAF-onderzoek benadrukt dat het herstel van 17.000 hectare verlaten landbouwgrond rondom Barcelona een cruciale stap kan zijn. Dit zou de “connectiviteit” van brandbare gebieden aanzienlijk verminderen. Een meer open landschap betekent dat branden zich moeilijker kunnen verspreiden en minder hectaren verwoesten.

De voordelen gaan verder dan alleen brandpreventie. Het herstellen van mozaïeklandschappen kan ook de biodiversiteit verbeteren en bijdragen aan een economisch herstel van het platteland. Nieuwe investeringen in de landbouw en veeteelt zorgen niet alleen voor natuurbeheer, maar bieden ook kansen voor lokale gemeenschappen.

De rol van de klimaatcrisis

Hoewel 95 procent van de natuurbranden in Spanje wordt veroorzaakt door mensen, wordt de situatie verergerd door de klimaatveranderingen. Hogere temperaturen, langere droogteperiodes en extremere weersomstandigheden maken dat branden zich steeds sneller en makkelijker verspreiden.

Mónica Parrilla, bosbouwkundig ingenieur en woordvoerder van Greenpeace, benadrukt dat het aanpakken van de klimaatcrisis essentieel is om het risico op branden in te perken. “Naast investeringen in landschapsbeheer is het cruciaal om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en fossiele brandstoffen uit te faseren.”

Een veilige toekomst voor Spanje

Door een combinatie van duurzaam landschapsbeheer, herbevolking van landelijke gebieden en effectieve klimaatmaatregelen, kan Spanje niet alleen de dreiging van verwoestende natuurbranden verminderen, maar ook bijdragen aan een veerkrachtiger en duurzamer ecosysteem.

De sleutel voor verandering ligt bij het platteland. Met een veranderde focus op landbouw en biodiversiteit kan Spanje niet alleen zichzelf beschermen tegen de grote bedreiging van brand, maar ook het historische en natuurlijke erfgoed van het land veiligstellen voor toekomstige generaties.

Lees ook: Aantal bosbranden in Spanje dit jaar gehalveerd