Judith Goeree
Lanzarote zet als eerste Canarische eiland een grote stap richting duurzame energie. Het eiland heeft samen met de regionale regering ZAR-zones vastgesteld – speciale gebieden voor versnelde aanleg van zonneparken en windmolens. In totaal gaat het om ruim 3.100 hectare, bijna 3,75 procent van het eiland. Opvallend is dat voor het halen van de klimaatdoelen van 2030 theoretisch slechts 0,23 procent van het grondgebied al genoeg zou zijn.
De aankondiging markeert een keerpunt in de energietransitie, maar stuit ook op veel weerstand. Want niet alleen landbouwgrond, ook delen van toeristische zones vallen binnen de plannen.
Twee soorten zones
Het eiland Lanzarote is opgedeeld in twee categorieën voor de aanleg van zonneparken en windmolens. De eerste categorie betreft de ´direct geschikte zones´ (zonas aptas), waar projecten zonder aanvullende toetsing kunnen starten. De tweede categorie omvat de ´voorwaardelijke zones´ (zonas condicionadas), waar eerst extra onderzoeken nodig zijn, bijvoorbeeld naar landbouwbelangen, biodiversiteit of luchtvaartbeperkingen.
De nadruk in het beleid ligt op installaties die op de grond worden geplaatst. Dat botst met de visie van de socialistische partij (PSOE), die juist pleit voor het benutten van daken en industrieterreinen om het karakteristieke landschap van Lanzarote te beschermen.
Waar komen de zonne- en windparken?
De aangewezen zones voor zonneparken en windmolens liggen verspreid over het hele eiland:
Direct geschikte zones:
- Gemeente Yaiza: Playa Blanca, Las Breñas, La Hoya, Montaña de En Medio, tussen Las Casitas en Uga
- Gemeente Tinajo: Tinguatón, La Vegueta, Tinajo, El Cuchillo, La Santa, La Costa
- Gemeente Teguise: Caleta Caballo, Muñique
Voorwaardelijke zones:
- Gemeente Tías: Puerto del Carmen, Puerto Calero, Mácher, La Asomada, Conil
- Gemeenten Arrecife & San Bartolomé: Zonzamas, Argana Alta, Playa Honda, Güime
- Gemeenten Teguise & Haría: Noord van Costa Teguise, Tahíche, Nazaret, Guatiza, Los Cocoteros, Charco del Palo, Arrieta, Tabayesco
Toerisme onder druk
De ambitieuze plannen voor hernieuwbare energie op Lanzarote stuiten op veel weerstand, vooral in toeristische gemeenten zoals Tías. Burgemeester José Juan Cruz Saavedra (PSOE) heeft zich fel uitgesproken tegen de plannen. Volgens hem is het onacceptabel dat terreinen rond Puerto del Carmen, Puerto Calero en dorpen als Mácher, La Asomada en Conil worden bestemd voor zonnevelden. Hij wijst erop dat Tías grotendeels leeft van toerisme en dat het landschap, het open uitzicht en de landelijke charme juist de aantrekkingskracht van de gemeente vormen. “We gaan niet toestaan dat ons hele grondgebied wordt volgezet met zonnepanelen,” zei hij eerder op Radio Lanzarote.
De burgemeester benadrukt bovendien dat de gemeente pas via de officiële publicatie te horen kreeg welke zones waren aangewezen. Volgens hem is er voorafgaand geen overleg geweest met het lokale bestuur, ondanks dat het Cabildo en de regionale regering stellen dat de afspraken in samenspraak met de gemeenten zijn gemaakt. Dat gebrek aan transparantie voedt de spanning.
Tías wil daarom de juridische weg bewandelen om de plannen tegen te houden. Tegelijkertijd pleit de gemeente voor een alternatieve strategie: benut eerst de daken van hotels, appartementen en winkelcentra in toeristische zones en zoek daarnaast naar vervallen industrieterreinen. Daarmee kan duurzame energie worden ontwikkeld zonder het landschap te beschadigen dat jaarlijks honderdduizenden bezoekers trekt.
Ook in Playa Blanca, een populaire badplaats in Yaiza, heerst bezorgdheid over de mogelijke komst van zonneparken in de directe omgeving.
Een eiland in tweestrijd
Voorstanders zien in de ZAR-zones een unieke kans om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen en Lanzarote een duurzame toekomst te geven. Tegenstanders vrezen dat zonne- en windparken het karakter van het eiland aantasten en daarmee ook de toeristische aantrekkingskracht.
Lanzarote staat voor de moeilijke opdracht om de overgang naar schone energie te versnellen zonder het landschap te verliezen dat het eiland zo bijzonder maakt en jaarlijks miljoenen bezoekers trekt.
Verzet van het ‘lege Spanje’ tegen grote hernieuwbare energieprojecten