Judith Goeree
Na de overstromingen in Valencia op 29 oktober 2024 is het aantal infecties bij kinderen door fecale bacteriën aanzienlijk gestegen. Dat blijkt uit een recent onderzoek dat is gepresenteerd op het jaarlijkse congres van de Spaanse Vereniging voor Kindergeneeskunde. Het onderzoek toont onder meer aan dat de overstromingen hebben geleid tot een toename van maagdarminfecties bij kinderen in de getroffen gebieden.
Onderzoek in zwaar getroffen gemeenten
De studie is uitgevoerd door het Hospital Universitari i Politècnic La Fe in Valencia. Het onderzoek richtte zich op kinderen uit drie zwaar getroffen gemeenten: Paiporta, Picaña en Torrent. In de twee maanden na de overstroming werden daar 55 gevallen van acute maagdarminfecties bij kinderen geregistreerd. Bij 60 procent van deze gevallen bleek een bacteriële ziekteverwekker de oorzaak. In vergelijkbare gemeenten, waar geen overstromingen plaatsvonden, lag dit percentage op slechts 12,1 procent.
Volgens María Garcés Sánchez, kinderarts en hoofdonderzoeker, is er overtuigend bewijs dat het verhoogde aantal infecties verband houdt met de overstromingen: “De kinderen zijn blootgesteld aan besmet water door het falen van het rioleringssysteem en de vervuilde omgeving.”
Co-infecties maken kinderen kwetsbaarder
Wat het onderzoek extra zorgwekkend maakt, is het hoge aantal co-infecties. In 34,5 procent van de gevallen troffen de onderzoekers meerdere soorten ziekteverwekkende bacteriën tegelijk aan. Die bacteriën kunnen via handen of voedsel het lichaam binnendringen. Vooral jonge kinderen, die veel op de grond spelen en regelmatig hun handen in de mond steken, lopen daardoor extra risico. Zij lopen gemakkelijk een maagdarminfectie op, met klachten als diarree, braken, koorts en uitdroging tot gevolg. In niet-getroffen gebieden werd dit soort gecombineerde infecties slechts bij 4,7 procent van de kinderen vastgesteld.
Volgens de onderzoekers is dit waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg. De cijfers hebben alleen betrekking op de ernstigste ziektegevallen, van kinderen die medische hulp zochten. Veel mildere gevallen, waarbij kinderen niet naar een arts of ziekenhuis gingen, zijn buiten beeld gebleven.
“Co-infecties leiden vaak tot ernstiger ziektebeelden en maken de diagnose en behandeling moeilijker,” aldus Garcés. “Daarnaast hebben jonge kinderen nog een onvolledig ontwikkeld immuunsysteem, waardoor ze extra kwetsbaar zijn.”
Oproep tot betere hygiëne en voorbereiding
De onderzoekers roepen op tot betere voorbereiding bij toekomstige klimaatrampen. Het gebruik van veilig drinkwater, goed voedselbeheer en handhygiëne zijn essentieel. Ook moeten lokale overheden hun infrastructuur evalueren en investeren in crisisplannen. “We kunnen deze risico’s niet langer negeren,” stelt Garcés. “De klimaatverandering zal meer van dit soort situaties veroorzaken.”
Langetermijnonderzoek moet ook mentale schade zichtbaar maken
Naast het onderzoek naar acute infecties is nu ook een grootschalig langetermijnonderzoek van start gegaan. De Spaanse Vereniging voor Kindergeneeskunde (AEP) onderzoekt onder de naam ‘Project RESIA’ wat de fysieke, mentale, voedingsgerelateerde en milieugerelateerde gevolgen zijn van de overstromingen bij kinderen en jongeren. Het onderzoek richt zich op de gemeenten Catarroja en Sedaví, twee zwaar getroffen plaatsen, en vergelijkt de uitkomsten met een controlegroep uit Xàtiva, waar geen overstroming plaatsvond.
Angst, slaapproblemen en veerkracht
Volgens kinderarts Juan Antonio Ortega, coördinator van het project en van het Comité voor Milieu en Gezondheid binnen de AEP, mogen de psychische gevolgen van een klimaatramp niet onderschat worden. “We zien dat kinderen kampen met angst, slaapproblemen en het gevoel dat er niet naar hen wordt geluisterd,” aldus Ortega. “Een meisje zei na de overstroming: ‘Ik droomde dat het water weer mijn huis binnenstroomde. Niemand vroeg hoe het met ons ging.’”
Het onderzoek volgt de getroffen kinderen gedurende vijf jaar, met meetmomenten op zes, twaalf, vierentwintig maanden en vijf jaar na de ramp. Zowel kinderen als hun ouders vullen vragenlijsten in over hun fysieke en mentale gezondheid. Ook worden ouderverenigingen (AMPAs) en scholen actief betrokken bij het onderzoek.
De onderzoekers zien scholen als een centrale plek voor herstel. “Zodra kinderen weer naar school kunnen en veilig kunnen spelen, komt er ruimte voor veerkracht. Dat helpt de hele gemeenschap vooruit,” stelt Ortega. De eerste resultaten worden in 2025 verwacht en moeten leiden tot concrete aanbevelingen voor scholen, zorginstellingen en lokale overheden over hoe kinderen beter te beschermen bij toekomstige klimaatrampen.
Eerste studie van dit soort in Spanje
Het is de eerste keer dat in Spanje op deze schaal een verband is aangetoond tussen een natuurramp en bacteriële infecties bij kinderen. De studie draagt bij aan beter begrip van de gezondheidsrisico’s na extreme weersomstandigheden en onderstreept het belang van monitoring, snelle medische respons en preventie in kwetsbare gemeenschappen.
Bron: El País, Cadena Ser
Spaanse EHBO-expert: dit medicijn in huis kan je leven redden