Judith Goeree
Wie aan Spanje denkt, ziet vaak eerst de drukte van Madrid, Barcelona of de zonovergoten costa’s voor zich. Maar een ander, stil karakter van het land ligt verborgen in kleine dorpen op het platteland, in het binnenland tussen heuvelruggen en bergketens. Daar vind je het Spanje dat niet schreeuwt om aandacht, maar zijn karakter toont in ingetogen dorpsstraten en weidse landschappen.
De vereniging Los Pueblos más Bonitos de España brengt deze dorpen onder de aandacht en beschermt hun culturele, historische en natuurlijke erfgoed. Eind november kondigde zij vier nieuwe Mooiste Dorpen van Spanje aan, waardoor de lijst nu 126 bijzondere plaatsen telt.
Vanaf 2026 maken Santa Gadea del Cid (Castilla y León), Alpuente (Valencia), Oseira (Galicia) en Vilanova dos Infantes (Galicia) deel uit van deze selecte groep. Vier dorpen met een eigen geschiedenis, lommerijke pleintjes en eigen tradities. Van middeleeuwse muren tot Galicische gebruiken en ruige berglandschappen. Het erfgoed en het leven dat deze dorpen al eeuwen koesteren, wordt nu gedeeld met een groter publiek.
Achter de namen van de nieuwste Mooiste Dorpen van Spanje gaan vier heel verschillende werelden schuil.
Santa Gadea del Cid: de middeleeuwse stilte boven het Ebro-dal
In het noorden van Burgos, verscholen tussen glooiende heuvels, ligt Santa Gadea del Cid. Op het eerste gezicht oogt het dorp klein en ingetogen, maar wie door de kasseienstraten wandelt, merkt al snel dat de eeuwen overal hun sporen hebben nagelaten. Boven het dorp verheft zich de 14e-eeuwse kerk, annex fort, van Santa María. Die was ooit tegelijk gebedsplaats en verdedigingswerk en nu het trotse symbool van de gemeenschap.
Het dorp telt vandaag nog zo’n 160 inwoners en heeft zijn middeleeuwse karakter behouden. De Calle Mayor wordt geflankeerd door huizen met houten balkons en gevels waarin familiewapens zijn uitgehouwen. Verderop herinneren de resten van het kasteel en de twee stadspoorten aan een tijd waarin grenzen hier nog werden bewaakt.
Vanaf de hoogte kijk je uit over het Ebro-dal, een landschap dat onverstoorbaar zijn eeuwenoude ritme heeft behouden. Santa Gadea del Cid is daarmee een plek waar historie en natuur elkaar versterken: klein van omvang, maar groots in uitstraling.
Alpuente: waar de bergen het verhaal bepalen
Alpuente ligt in de bergachtige streek La Serranía en mag zich sinds kort het eerste dorp in de provincie Valencia noemen dat is toegelaten tot de vereniging van mooiste dorpen van Spanje. Het is een plek waar je meteen voelt dat geschiedenis, plattelandsleven en natuur elkaar hier ontmoeten. Het oude centrum ademt een middeleeuwse sfeer en resten van stadsmuren en de ruïnes van het Castillo del Poyo herinneren aan een tijd waarin dit hooggelegen dorp een strategische rol speelde.
Wat Alpuente bijzonder maakt, zijn ook de musea. In het Paleontologisch Museum ontdek je fossiele voetafdrukken van dinosauriërs die ooit door dit gebied trokken. Het Etnologisch Museum, ondergebracht in een oude gemeenschappelijke broodoven uit de 14e eeuw, laat zien hoe het dagelijkse leven er vroeger uitzag.
Daarnaast vind je in en rond het dorp een rijkdom aan erfgoed: de Torre de Alhama, de kerk van Nuestra Señora de la Piedad, de kerk van Corcolilla en het sierlijke Aquaducto de los Arcos. Samen vormen ze een mozaïek van verhalen en bouwkunst die Alpuente tot een plek maken waar verleden en natuur hand in hand gaan.
Oseira: majesteitelijk klooster in de bergen van Ourense
Reizend naar Galicië kom je in Oseira terecht. Een dorp dat bijna volledig wordt gedomineerd door één gebouw: het Monasterio de Santa María de Oseira. Dit klooster, gebouwd tussen de 12e en 16e eeuw, draagt met gemak zijn bijnaam het Escorial van Galicië. De massieve granieten muren, de stille kloostergangen en de sobere architectuur geven het geheel een tijdloze uitstraling.
Oseira behoort tot de provincie Ourense en is één van de twee Galicische dorpen die vanaf 2026 deel uitmaken van de lijst van mooiste dorpen van Spanje. Het klooster wordt nog altijd bewoond door een gemeenschap van cisterciënzer monniken, die het religieuze erfgoed levend houden. Bijzonder is dat de granieten kerk de grote brand van 1552 wist te overleven, terwijl een groot deel van de abdij in vlammen opging.
Het dorp zelf is klein en stil, maar de omgeving maakt indruk: kastanjebossen, beekjes en bergen vormen een natuurlijk decor dat perfect aansluit bij de ingetogen sfeer van het klooster. Oseira ligt bovendien aan de Vía de la Plata, de historische pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Wandelaars en pelgrims vinden hier rust, en vlak bij het klooster zijn verschillende accommodaties beschikbaar om te overnachten.
Zo vormt Oseira een harmonie van natuur, religieus erfgoed en Galicische identiteit – een plek waar tijd lijkt stil te staan en waar geschiedenis en spiritualiteit tastbaar aanwezig zijn.
Vilanova dos Infantes: traditie en torens in het hart van Ourense
Een paar kilometer verder, nabij Celanova, ligt Vilanova dos Infantes. Het dorp wordt gedomineerd door de imposante middeleeuwse wachttoren, de Torre da Homenaxe, die als een stille wachter boven de huizen uitrijst en het plaatsje een markant silhouet geeft.
Vilanova is een plek waar tradities springlevend zijn. Elk jaar op 15 september verzamelen bewoners en bezoekers zich voor de romería rond de Virxe do Cristal, een klein religieus erfstuk dat volgens de overlevering zo’n vier eeuwen geleden door een boer werd gevonden. Sindsdien vormt het de kern van een van de meest bijzondere bedevaarten van Galicië.
Naast dit religieuze erfgoed biedt het dorp ook een permanente tentoonstelling waarin de geschiedenis, geografie en economie van de streek worden belicht. Zo krijgt de bezoeker niet alleen een indruk van het middeleeuwse karakter, maar ook van de bredere identiteit van de regio.
De sfeer in Vilanova is landelijk en warm. Het dorp ademt een landelijke rust, van eenvoudige huizen, pleintjes waar buren elkaar ontmoeten en een toren die overal bovenuit steekt. Het is een dorp dat zijn verleden koestert en tegelijk uitnodigt om deel te worden van zijn levende tradities.
Mooiste Dorpen die het Spaanse platteland zichtbaar maken
Los Pueblos más Bonitos de España werd in 2011 opgericht. De vereniging heeft een duidelijk doel: het beschermen en versterken van kleine dorpen met uitzonderlijke historische, architectonische of natuurlijke waarde. Het label is geen toeristische slogan. Dorpen moeten strenge audits doorstaan voordat ze worden toegelaten. De lijst maakt het Spaanse platteland zichtbaar. Bovendien stimuleert de vereniging duurzaam toerisme dat past bij de schaal en het unieke karakter van deze dorpen.
Wie teruggaat naar het begin van de organisatie, komt uit in 2013, toen de allereerste dorpen werden geselecteerd. Albarracín in Teruel werd al snel hét uithangbord van de beweging, met zijn smalle stegen, terracotta gevels en dramatische bergomgeving. Ook dorpen als Peñíscola, Morella, Pampaneira en Mojácar behoren tot Spanjes Mooiste Dorpen. Zij waren de pioniers die het pad effenden voor de nu meer dan honderd dorpen tellende lijst.
Vier nieuwe verhalen die erbij horen
Met de toevoeging van Santa Gadea del Cid, Alpuente, Oseira en Vilanova dos Infantes groeit de lijst niet alleen in aantal, maar vooral in diversiteit. De uitbreiding laat zien hoe breed het spectrum van schoonheid in Spanje is. Van middeleeuwse vestingen tot kloosters, van bergdorpen tot spirituele tradities. Voor reizigers zijn het nieuwe bestemmingen om te ontdekken. Voor de dorpen zelf is het een erkenning die hun erfgoed helpt te behouden.
Dit zijn de tien mooiste dorpen van Spanje volgens National Geographic