Else Beekman
Het afgelopen weekend werden mensen in verschillende delen van Spanje verrast door de prachtige verschijning van auroras boreales, ofwel noorderlichten. Dit bijzondere fenomeen was te bewonderen in onder andere Valencia, Catalonië en zelfs in delen van Madrid waar de lichtvervuiling minder intens is.
Volgens wetenschappers zullen er in de komende maanden en zelfs tot 2026 meer van deze lichtspektakels in de Spaanse hemel verschijnen. Dit is dus een goed moment om je voor te bereiden en geen enkele kans te missen om deze prachtige taferelen te aanschouwen.
Geomagnetische storm
De recente waarnemingen van noorderlichten in Spanje waren te danken aan een krachtige geomagnetische storm. Dat is een zeldzame gebeurtenis die doorgaans samenhangt met periodes van hoge zonneactiviteit. Tijdens zulke periodes kan de zon enorme explosies ervaren, waarbij grote hoeveelheden deeltjes worden vrijgegeven. Experts voorspellen dat binnen enkele maanden, of uiterlijk begin 2025, nieuwe auroras boreales zichtbaar zullen zijn vanuit Spanje, vooral in hoger gelegen gebieden ver weg van lichtvervuiling. Dit komt doordat de zon dan haar maximale activiteit zal bereiken. Dat zal nieuwe zonnestormen veroorzaken die bijdragen aan het ontstaan van noorderlichten.
Wat zijn auroras boreales?
Auroras boreales zijn lichtverschijnselen die zich manifesteren in de vorm van gordijnen, bogen of banden van heldere kleuren in de nachtelijke hemel. Ze verschijnen als gevolg van de interactie tussen de zonnewind en het magnetische veld van de aarde. De zonnewind wordt veroorzaakt door zonnevlammen, atmosferische uitbarstingen en coronale massa-ejecties. Elektronen en protonen botsen op deze manier met de atomen en moleculen van de gassen in de bovenste lagen van de atmosfeer. Deze botsingen zorgen ervoor dat de elektronen van de stikstof- en zuurstofatomen tijdelijk opstijgen naar een hogere, “aangeslagen” energietoestand. Daardoor nemen ze hun kleuren aan volgens AEMET.
Waar noorderlicht in Spanje zien?
Om dit fenomeen vanuit Spanje optimaal te beleven, is het ideaal om zo ver mogelijk naar het noorden te gaan en op een aanzienlijke hoogte boven zeeniveau te zijn. Echter, zoals onlangs bleek, kunnen er uitzonderingen zijn waarbij noorderlichten ook op andere en onverwachte plaatsen zichtbaar zijn. Auroras komen in verschillende kleuren voor, afhankelijk van de samenstelling van de atmosfeer en de hoogte. Groene auroras ontstaan bijvoorbeeld door zuurstof op ongeveer 100 kilometer hoogte, terwijl rode tinten ontstaan door botsingen op grotere hoogten, boven de 200 kilometer.
Voorbereidingen voor het beste zicht
Nu de wetenschappers een verhoogde zonneactiviteit en daarmee meer auroras boreales verwachten, is het belangrijk om voorbereidingen te treffen om deze spectaculaire lichtshows te kunnen zien. Zoek naar locaties die ver weg zijn van stedelijke lichtvervuiling, bij voorkeur op grote hoogte. Houd de voorspellingen van geomagnetische stormen in de gaten en bereid je voor op onvergetelijke nachten onder de sterrenhemel met de dansende lichten van de auroras boreales.
Enkele plaatsen in Spanje met weinig lichtvervuiling – en als het onbewolkt is met prachtige heldere sterrenhemels – zijn:
- Nationaal Park Ordesa y Monte Perdido in de provincie Huesca
- Natuurreservaat La Foz de Arbayún in Navarra
- Natuurpark Sierra de Gredos in de provincie Ávila
- El Valladal in de regio Madrid
- Sierra de Albarracín en de streek Gúdar Javalambre in de provincie Teruel
- Peña Trevinca in de gemeente A Veiga in de provincie Orense (Galicië)
- Natuurpark las Batuecas-Sierra de Francia in de provincie Salamanca
- Sierra de Montsec in de Spaanse Pyreneeën, provincies Lleida en Huesca
Lees ook: Noorderlichtspektakel in Madrid