Het gaat om de familie van het huis Alba. De hertogen en hertoginnen zijn al eeuwenlang grootgrondbezitters in Spanje en met name in Andalusië. Een recente aanklacht van de officier van justitie in Sevilla legt de focus op de praktijken van deze adellijke familie. De milieuafdeling van de Guardia Civil heeft acht illegale putten voor de irrigatie van hun landgoederen in de gemeente Aznalcázar ontdekt. De putten waren verborgen onder groene zeilen tussen de sinaasappelbomen en zouden vanuit een vitaal ondergronds waterreservoir water onttrekken om uitgestrekte sinaasappelgaarden te bevloeien. Dit waterreservoir is cruciaal voor de biodiversiteit van het Nationaal Park Doñana.
Juridische strijd
De rechtbank heeft de jongste dochter van de 18e hertogin van Alba, die als wettelijk vertegenwoordiger van Eurotecnica Agraria SA optreedt, opgeroepen om te getuigen. De familie, die een draaiende carrousel van bestuursleden kent, met Eugenia momenteel aan het roer, ziet mogelijk hun zoon Luis Martínez de Irujo als getuige opgeroepen in plaats van de jongste dochter.
Stilte op de website
Op de website van Casa de Alba is momenteel geen melding gemaakt van de verkoop van de betreffende adellijke sinaasappels, maar het aanbod van andere producten uit hun uitgebreide landbouwassortiment blijft prominent aanwezig.
Schade
De schade van deze illegale wateronttrekking wordt geschat op ruim 305.000 kubieke meter, met een financiële waarde van bijna 37.000 euro voor de meest recente oogst. Dit is dus slechts een fractie van de werkelijke ‘waterdiefstal’ die volgens de Guardia Civil al minimaal tien jaar plaatsvindt.
Het Openbaar Ministerie heeft verzocht dat de waterputten worden verzegeld en dat de familie Alba een borgsom stelt ter dekking van eventuele civielrechtelijke aansprakelijkheid die uit deze zaak kan voortvloeien.
Ruim 210.000 euro aan overheidssubsidies
Eurotecnica Agraria SA, het bedrijf beheerd door de familie Alba dat de finca met sinaasappelbomen beheerd, heeft overheidssubsidies ontvangen van in totaal € 53.289 in 2022 en ruim € 210.000 sinds 2019. Dat meldt La Marea, een onafhankelijke nieuwscoöperatie op basis van het onderzoek naar aanleiding van de illegale putten. De subsidies werden toegekend door het ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening en de regionale overheid van Andalusië.
Doñana in gevaar
Het illegaal onttrekken van water brengt het ecosysteem van Doñana ernstig in gevaar, waarbij zelfs het risico bestaat op verzilting van het gebied, met alle desastreuze gevolgen van dien voor de flora en fauna.
Wetgeving en sancties
Volgens de huidige Spaanse waterwetgeving wordt er niet betaald voor het gebruik van grondwater, maar landbouwers moeten wel een canon betalen aan de lokale watergemeenschap. Deze gemeenschap reguleert wie, wanneer, en hoeveel water mag gebruiken, afhankelijk van de beschikbaarheid en de neerslag.
De kwestie van illegale wateronttrekking is niet nieuw en niet uniek voor de familie Alba. Vele eigenaars, van kleine boeren tot grote landeigenaren, maken zich schuldig aan deze praktijk. De administratie lijkt onmachtig om doeltreffend op te treden, waardoor de cyclus van illegaal watergebruik blijft voortbestaan.
De strijd voor waterrechtvaardigheid
Terwijl justitie en administratie worstelen met de complexiteit van deze kwesties, staat de tijd niet stil voor het milieu. Organisaties zoals WWF Spanje werken onvermoeibaar om deze illegale praktijken aan het licht te brengen en de verantwoordelijken voor de rechter te brengen. De recente veroordeling van vijf broers tot gevangenisstraf voor waterdiefstal uit het nationaal park Doñana markeert een keerpunt in de juridische aanpak van dergelijke misdrijven.
Lees ook: Europese druk om Doñana te redden