Judith Goeree
Na een feestelijke, tropische nacht van San Juan liggen de meeste stranden in Spanje vol vuilnis. De magische nacht van San Juan luidt elk jaar de zomer in met vreugdevuren, rituelen en vuurwerk aan zee. Afgelopen nacht was het warm en druk. Op stranden in heel Spanje vierden honderdduizenden mensen het midzomerfeest. Maar de ochtend erna toont een veel minder feestelijk beeld. Op veel plekken bleef er meer plastic, glas en afval achter dan symbolische as van de vreugdevuren. Steeds meer Spanjaarden en gemeentebesturen vragen zich af: is dit nog wel een feest, of vooral een bron van overlast?
Tien- tot honderdduizenden mensen op de been
In heel Spanje stroomden de stranden vol voor de magische nacht van San Juan. Alleen al in A Coruña werden naar schatting 150.000 mensen geteld op de stranden Riazor en Orzán. Barcelona telde ruim 70.000 feestvierders op tien verschillende stranden. Ook in Málaga en Valencia was het tot in de vroege uurtjes druk op het zand, met muziek, vuurwerk en spontane optredens.
“Stedelijke varkensstal”
Op dinsdagmorgen, nog voor zonsopgang, gingen in diverse steden al grote schoonmaakoperaties van start. In Málaga waren om 5.30 uur meer dan 200 schoonmakers en 75 voertuigen actief op het strand om de grootste vervuiling vóór 10 uur weg te krijgen. In de metropoolregio Barcelona begon een vergelijkbare operatie om 6.00 uur, met honderden medewerkers en tientallen voertuigen. Toch lijkt het dweilen met de kraan open.
De stranden zaten overvol, en veel mensen namen plastic bekers, glazen flessen, blikjes, barbecues en zelfs houten meubels mee. Wat niet meer nodig was, bleef gewoon liggen in het zand. Voorzieningen zoals vuilnisbakken en toiletten waren snel overvol of ontbraken volledig. Daar komt bij dat veel feestvierders zich nauwelijks verantwoordelijk lijken te voelen. “Het is “maar één keer per jaar”, zeggen sommigen, en de opruimdiensten ruimen het toch wel op. De oorspronkelijke symboliek van San Juan — vuur dat reinigt en water dat zuivert — raakt hierdoor steeds verder uit zicht. In plaats daarvan overheerst een sfeer van uitbundig drankgebruik en massaal afval.
Op sommige plekken, zoals in Barceloneta in Barcelona, spraken buurtbewoners zelfs van een “stedelijke varkensstal” toen zij vanochtend het strand weer zagen.
Gemeenten grijpen in
In diverse steden, waaronder Alicante, Elche en Finestrat, werden vooraf al vuurverboden ingesteld en waren glas, vuurwerk en plastic ballonnen verboden. In Valencia werd zwaar ingezet op veiligheid en nazorg, met meer dan 200 schoonmakers, politie en mobiele hulpposten. Toch was het niet genoeg om de schade volledig te voorkomen. Stranden vol vuilnis bieden een trieste aanblik na een feestelijke nacht op de stranden.
Traditie onder druk
San Juan is een eeuwenoude traditie waarin vuur en water centraal staan. Het is een feest van zuivering, vernieuwing en verbondenheid. Maar op veel plekken lijkt die betekenis verloren te gaan onder de druk van massatoerisme, onverschilligheid en overconsumptie. Wat ooit begon als een magisch ritueel, dreigt steeds meer te veranderen in een bron van ergernis en vervuiling.
Feest of overlast?
De vraag rijst of het huidige karakter van San Juan nog houdbaar is. Gemeenten investeren jaarlijks in veiligheid en opruiming, maar echte bewustwording ontbreekt. Lokale bewoners eisen meer verantwoordelijkheid van bezoekers. Sommigen pleiten zelfs voor een avondklok of boetes voor wie afval achterlaat.
San Juan 2025 laat opnieuw zien hoe kwetsbaar traditie is als het botst met gemakzucht en massale recreatie. Als deze ontwikkeling zich voortzet, dreigt een van Spanje’s mooiste feesten zijn ziel te verliezen.
Bronnen: RTVE, Cadena Ser