Het voorstel omvat maatregelen zoals de verplichting voor restaurants om hun klanten overgebleven voedsel zonder extra kosten en in recycleerbare verpakkingen aan te bieden. Dit aanbieden van de zogeheten ‘doggybag’ is een fenomeen dat uit de Verenigde Staten is overgewaaid. Als restaurants niet meewerken, riskeren zij een boete van 2.000 euro.
Baanbrekend rechtsinstrument
Tijdens zijn presentatie op de persconferentie na afloop van de ministerraad benadrukte de minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening, Luis Planas, dat dit een baanbrekend rechtsinstrument is om ‘regelgeving en bewustmaking’ tot stand te brengen en om ‘inefficiëntie in de voedselketen’ met economische, ecologische en sociale gevolgen te voorkomen.
Planas zei dat nu alleen Frankrijk en Italië nog een soortgelijke verordening in de EU hebben en benadrukte dat een van de doelstellingen bewustmaking is, omdat 40 procent van het verlies plaatsvindt in winkels en woningen en nog eens 20 procent binnen andere schakels van de voedselketen. Het wetsvoorstel bevat maatregelen om de mogelijkheid van een ‘voedselcrisis’ en de noodzaak van voedselproductie in de wereld te voorkomen. Streven is om voedselverlies binnen de gehele voedselketen te voorkomen, van oogst tot consumptie. In 2020 verspilden de Spaanse huishoudens 1,3 miljard kilo, een gemiddelde van 31 kilo per persoon.
Doneren van voedseloverschotten
Naast horeca en huishoudens spelen ook bedrijven een rol in de strijd tegen voedselverspilling; zij moeten de bestemming van voedsel vastleggen om het weggooien van voedsel te voorkomen. Uitgangspunt is wel dat menselijke consumptie via donatie of herverdeling van voedsel voorrang krijgt. Om voedseloverschotten te kunnen doneren, moeten partijen in de voedselketen samenwerkingsovereenkomsten sluiten met bedrijven, instanties voor sociale initiatieven en andere non-profitorganisaties of voedselbanken. In deze overeenkomsten moeten onder meer de voorwaarden voor inzameling, vervoer en opslag van de producten uitdrukkelijk worden vermeld.
Sociale instellingen die de overschotten ontvangen, moeten de traceerbaarheid van de gedoneerde producten garanderen door middel van een systeem voor de registratie van de binnenkomst en het vertrek van de ontvangen en geleverde levensmiddelen. Zij mogen deze producten alleen voor donatie gebruiken, zonder ze onder alle omstandigheden op de markt te mogen brengen, en zij moeten dit doen zonder enige vorm van discriminatie tussen de begunstigden.
Volop bestemmingen voor onverkochte levensmiddelen
Onverkochte levensmiddelen die in optimale staat verkeren moeten worden verwerkt tot andere levensmiddelen, zoals sappen of jam. Wanneer levensmiddelen niet langer geschikt zijn voor menselijke consumptie, moeten ze worden gebruikt voor diervoeder en de vervaardiging van diervoeder, als bijproduct in andere industrieën of als afval en het verkrijgen van compost of biobrandstoffen.
De minister verzekert dat de consumenten het ‘recht’ zullen hebben dat cateringbedrijven hun restjes die zij niet hebben opgegeten, zonder extra kosten ter beschikking stellen, behalve in open buffetten, en dat zij daartoe moeten beschikken over verpakkingen die geschikt zijn voor levensmiddelen en die herbruikbaar of gemakkelijk recyclebaar zijn.
Verkoop van onvolmaakte producten en oprekken houdsbaarheidsdatum
Andere maatregels zijn dat winkeliers verkoopkanalen moeten hebben voor ‘lelijke, onvolmaakte of onesthetische’ producten, dat de consumptie van seizoensgebonden, plaatselijke of biologische producten moet worden bevorderd en dat de verkoop van producten met een houdbaarheidsdatum of een uiterste consumptiedatum moet worden gestimuleerd.
Planas voegde eraan toe dat de regering beleidsmaatregelen zal nemen om de houdbaarheidsdata aan te passen teneinde verspilling te voorkomen, en dat zij de partijen in de voedselketen zal aanmoedigen om de houdbaarheidsdata van haar producten te maximaliseren zonder dat de kwaliteit aangetast wordt.