Nu de energieprijzen net als elders in Europa ook in Spanje voortdurend stijgen, binnen één jaar tijd gaat het zelfs om een toename van 44 procent, groeit de angst voor een moeilijke winter. En die winter staat letterlijk voor de deur.
De poging van de Spaanse regering die druk heeft gezet op Brussel voor een gezamenlijke oplossing tegen de stijgende prijzen is mislukt. Spanje zal nu zelf moeten bezien hoe de crisis te bezweren die huishoudens en het bedrijfsleven treft in hun financiën.
Het Nationaal Instituut voor de Statistiek heeft opnieuw cijfers gegeven die aantonen dat er geen einde lijkt te komen aan de prijsstijgingen: de elektriciteit steeg in september met 10,9% in vergelijking met juli, en 44% in vergelijking met vorig jaar.
Inflatie op hoogste punt in 13 jaar
De kosten van levensonderhoud zijn in Spanje zeven opeenvolgende maanden gestegen. En de inflatie, oplopend tot het niveau van 4%, staat op het hoogste punt in 13 jaar. De trend is mondiaal: de Verenigde Staten hebben te maken met een inflatie van 5,4% en de eurolanden met 3,4%. Spanje heeft niet alleen te maken met de stress van elektriciteitsmeters. Als gevolg van de stijging van de olieprijzen op de internationale markten, is benzine in 12 maanden met 22,1% gestegen en diesel met 23%.
Uit de consumentenprijsindex, die de evolutie van de prijzen voor 221 producten of diensten volgt, blijkt dat de naast de toegenomen prijzen voor elektriciteit en brandstoffen ook, zij het in mindere mate, de prijzen van reizen en vakanties zijn gestegen. De prijzen van hotels stegen met 10,8 %, die van pakketreizen met 4,3% ten opzichte van een jaar geleden.
Bij andere producten die nauw verband houden met het seizoen van het jaar, zoals kleding, was de verandering vooral merkbaar in vergelijking met augustus: kleding en schoeisel stegen met 5,3%. De lijst weerspiegelt ook nieuwe realiteiten die verband kunnen houden met de pandemie: de particuliere ziektekostenverzekering stegen met 5,2% in vergelijking met 2020. Tot de duurdere producten in vergelijking met het voorgaande jaar behoren ook olijfolie (+ 25,6%), volgens de sector door mindere oogst en toename van buitenlandse vraag, openbare parkeerplaatsen en parkeermeters stegen fors (-22,5%).
Publieke onrust in politiek
Prijsstijgingen zijn mogelijk een van de grootste oorzaken van publieke onrust in de politiek. Hoewel die met maatregelen zoals de verhoging van het minimumloon, of de herwaardering van pensioenen en het salaris van ambtenaren hun impact proberen te verminderen, wordt hoge inflatie gezien als een soort belasting die het spaargeld opeet.
Dit jaar steeg de prijs voor elektriciteit elke maand, behalve in februari, toen de sterke wind en de daling van de vraag als gevolg van de stijging van de temperaturen na het passeren van de storm Filomena een daling van de tarieven veroorzaakten. De afgelopen maanden zijn echter stijgingen met dubbele cijfers gebruikelijk geworden: volgens de INE met 36,9% in april, 36,3% in mei, 37,1% in juni, 26, 9% in juli en 34,9% in augustus.
Op korte termijn is de situatie urgent. Met aardgasreserves onder hun historisch gemiddelde en de winter op komst, dringt de tijd. Spanje probeerde dit scenario te vermijden met een gecoördineerde actie van de Zevenentwintig eurolanden, maar Brussel vindt dat de Staten zelf “beter toegerust” moeten zijn om maatregelen te nemen om een einde te maken aan prijsverhoging.
Minister Teresa Ribera, de derde vice-president, uitte de teleurstelling van de regering over deze reactie: Ze beschuldigt de Europese Commissie van “incongruentie” voor het presenteren van voorstellen die “niet ingaan op de uitzonderlijke omstandigheden van de huidige situatie”.