Als de opdracht letterlijk genomen wordt, betekent die ook dat toeristen die in een openbaar ziekenhuis terechtkomen en geen gezondheidspas hebben, weggestuurd zouden kunnen worden. In de praktijk blijkt het vaker voor te komen dat buitenlanders zonder verblijfsstatus geen ’tarjeta sanitaria’ kunnen overleggen.
Afgelopen vrijdag ontvingen artsen in het Getafe ziekenhuis in de Spaanse hoofdstad een e-mail afkomstig van de medisch directeur van het centrum, Rosa Fernández Lobato. Het onderwerp van het bericht was een “bericht aan patiënten zonder CIPA / gezondheidskaart”. In het bericht stond de expliciete opdrachto m patiënten zonder ’tarjeta sanitaria’ door te verwijzen naar particuliere centra, zodat ze daar ‘de bijbehorende zorg’ betalen.
Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid verzekert dat deze opdracht niet van de regionale regering komt, noch naar enig ander openbaar centrum in Madrid is gestuurd; dat het geen onderdeel uitmaakt van de huidige protocollen van de regio en dat het enigszins in strijd is met die regelgeving.
Wanneer het ziekenhuis wordt gevraagd naar de reden waarom die e-mail is verzonden, antwoordt het schriftelijk via een woordvoerder dat “gezondheidszorg op de Spoedeisende Hulp gegarandeerd is voor elke burger, ongeacht hun administratieve situatie en of ze al dan niet een gezondheidskaart hebben”. Iets dat in elk ziekenhuis op vrijwel elke plaats ter wereld zo wordt gedaan.
Ook de woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid bevestigt: “In de spoedeisende hulp worden ze altijd behandeld, wat hun administratieve situatie ook is.”
Wat de wet zegt
Volgens de reactie van de regionale gezondheidsdienst kunnen mensen zonder pas altijd geholpen worden, ook al is hun situatie niet urgent. “Bovendien is er voor aanvragers die hun documentatie nog niet hebben een voorlopige code beschikbaar die drie maanden geldig is. Die kan iedereen gewoon aanvragen, ook zonder de documenten te hebben gegeven, moet die code worden verstrekt”, zegt de woordvoerderr in El País. Wie zijn deze aanvragers, waarom wordt naar hen verwezen en wat zijn deze nationale regelingen?
Soms toeristen maar vaker buitenlanders zonder verblijfsvergunning
Nacho Revuelta, van Yo Sí Sanidad Universal, een platform tegen gezondheidsuitsluiting, legt uit dat een van deze patiënten op een bepaald moment een toerist kan zijn: “Maar in veel gevallen zijn het mensen die geen middelen hebben.” Dat wil zeggen, buitenlandse bevolking die niet is geregistreerd of bevoegd is om in Spanje te verblijven.
In 2018 kreeg deze groep het universele recht op toegang tot het nationale gezondheidsstelsel terug. De regering van Mariano Rajoy had dit in 2012 ingetrokken. Mensen werden alleen nog maar geholpen bij spoed, ernstige ziekte, na ongelukken of gedurende een zwangerschap, tijdens en na de bevalling. Inmiddels kunnen buitenlanders zonder middelen en zonder wettig verblijf in Spanje een gezondheidsbijstandsdocument verkrijgen dat hen recht geeft op zorg.
Het probleem met de e-mail van het ziekenhuis van Getafe is dat deze is gericht aan zorgprofessionals. Normaal gesproken buigt de administratieve afdeling van een ziekenhuis zich over deze kwesties. Voor een arts is altijd het belangrijkste belang de gezondheid van de patiënt. Die moet niet worden afgeleid door overwegingen of een patiënt de rekening wel kan betalen.
“Iemand hulp weigeren als arts is ondenkbaar”
Een tiental artsen van verschillende openbare ziekenhuizen antwoorden aan El País dat voor hen “de gezondheid van de patiënten op de eerste plaats komt”; ze verzekeren dat ze er “onder geen beding” aan zouden denken om “niet te zorgen” voor een patiënt die arriveert voor “een noodgeval of als hij meer hulp nodig heeft”; en verschillende van hen verwijzen naar hun ethische code, waarvan de meest fundamentele algemene principes bepalen dat de primaire plicht van de arts is om te zorgen voor de gezondheid van het individu en de gemeenschap, zonder enige discriminatie. Een van hen, “zeer verrast”, zegt: “Iemand hulp weigeren als arts is ondenkbaar, het zou zijn alsof je alles overslaat waar je in gelooft.”