Else Beekman
In het natuurgebied Sierra Nevada in Andalusië is ophef ontstaan over het vermeende misbruik van water door Cetursa, het bedrijf dat het skigebied beheert. Ecologistas en Acción Granada eist uitleg van de Confederación Hidrográfica del Guadalquivir (CHG) over de mysterieuze verdwijning van water uit de balsa Zahareña. Eerder dit jaar vulde de CHG dit waterbassin buiten de toegestane periode.
Daarom diende de milieuorganisatie in juli een klacht in tegen de waterbeheerder. De bassins van Borreguiles en Zahareñaze spelen namelijk een cruciale rol in de productie van kunstsneeuw voor het skigebied. Vanwege reparaties en op speciaal verzoek van Cetursa gaf CHG destijds een uitzonderlijke vergunning om de bassins in juni te vullen. Deze beslissing werd publiekelijk bekendgemaakt en er werden geen bezwaren ingediend.
Volgens Ecologistas en Acción heeft dit besluit echter andere watergebruikers benadeeld. Boeren die in dezelfde periode water nodig hadden voor irrigatie, werden genegeerd. De organisatie stelt dat de uitzonderingsmaatregel vooral in het voordeel van Cetursa was en dat het waterbeheer in de regio steeds meer ten koste gaat van de natuur en lokale gemeenschappen.
Schade aan de ecologische balans
Een van de grootste zorgen van de milieuactivisten is de impact op de natuurlijke waterhuishouding van de regio. Door de extra wateronttrekking is volgens hen onherstelbare schade toegebracht aan de ecologische waterstromen in de bovenloop van de rivier Monachil. Daar komt bij dat de bassins waar het water naartoe ging inmiddels weer droogstaan. Dat maakt het waterverlies des te schrijnender.
Ecologistas en Acción wil nu van CHG weten wat er precies met het water is gebeurd en of de confederatie maatregelen neemt tegen de herhaaldelijke overtredingen van Cetursa. De organisatie beschuldigt de uitbater van het skigebied van misbruik van natuurlijke hulpbronnen en een gebrek aan respect voor de regelgeving in het beschermde natuurgebied.
Toekomst van waterbeheer in Sierra Nevada
Het watergebruik in Sierra Nevada staat al langer ter discussie in de context van klimaatverandering en toenemende droogte. De balans tussen toerisme, natuurbehoud en landbouw wordt steeds fragieler. Volgens een recent rapport van het Observatorium voor Mondiale Verandering neemt de sneeuwbedekking in dit gebied al veertig jaar af. De conclusie is dat, hoewel sommige jaren natter en kouder zijn dan andere, er over het algemeen sprake is van een “duidelijke afname” die samenhangt met mondiale veranderingen in temperatuur en neerslag. Nu Cetursa steeds vaker een beroep zal doen op kunstsneeuw, dringen milieugroepen en lokale boeren aan op strengere controle en transparantere besluitvorming over waterverdeling in de regio.
Door deze onthullingen neemt de druk op de waterautoriteiten toe om verantwoording af te leggen. Of er concrete actie volgt tegen Cetursa en of toekomstige vergunningen strenger gecontroleerd zullen worden, blijft voorlopig een open vraag.
Politieke bezorgdheid over wateronttrekking
De kwestie speelt al langer en trok in december 2023 ook de aandacht van het Europees Parlement. Europarlementariër Manu Pineda stelde destijds vragen aan de Europese Commissie over de vermeende illegale wateronttrekking. Cetursa zou het zonder toestemming uit de Laguna de las Yeguas halen, een meer in het nationale park Sierra Nevada. Volgens Pineda werd er zonder vergunning water afgetapt uit de bovenloop van de rivier Dílar. Vervolgens zou het via een pijpleiding naar de sneeuwbassins worden geleid. Dit zou een ernstige schending zijn van Europese milieuwetgeving en aanzienlijke ecologische schade veroorzaken binnen het Natura 2000-netwerk.
Eerder die maand kwam de wateronttrekking voor sneeuw ook aan de orde in het Andalusische parlement. Naar aanleiding van een parlementaire vraag van Alejandra Durán van Por Andalucía benadrukte de Andalusische minister van Ontwikkeling dat het water uit de Laguna de las Yeguas dat voor kunstsneeuw wordt gebruikt niet bestemd is voor menselijke consumptie. Bovendien wordt het volledig hergebruikt. “Er gaat geen enkele druppel water verloren,” stelde Díaz in haar antwoord. Hiermee probeerde ze de zorgen over watermisbruik in het skigebied te temperen.
Deze winter volgde de Junta de Andalucía eenzelfde redenatie. De regioregering benadrukte dat het gebruik van water voor kunstsneeuw geen negatieve invloed heeft op het milieu. Het water komt via het smeltproces weer in het ecosysteem terug, zo is de redenatie.
Lees ook: Sierra Nevada, skiën op kunstsneeuw in tijden van waterschaarste?