De krant El Diario schrijft op 25 juli dat zodra de grens bekend is van dit domein en de (on)roerende goederen die daarbinnen vallen, kan de integriteit van de kustlijn en het daarbij horende zeemilieu, het gebruik ervan en het publieke genot worden gegarandeerd, zo wordt gesteld in rapporten over natuurlijk erfgoed en biodiversiteit van het Ministerie van Ecologische Transitie.
Procedures volgen elkaar daarom op om te achterhalen wat openbaar domein is aan een kust die door de klimaatcrisis steeds kwetsbaarder wordt: “Integriteit is gegarandeerd” door het voorkomen van “nieuwbouw, woningen of hotels van welke aard dan ook”.
Bescherming tegen overmatige bebouwing
De bebouwing direct aan de kust is de afgelopen drie decennia in Spanje ruim verdubbeld. Sinds 1988 heeft de staat de verplichting om de gehele Spaanse kust af te bakenen en zo te beschermen tegen overmatige bebouwing. Dertig jaar later, volgens de laatste update die in 2018 werd gepubliceerd, waren er negen provincies met meer dan 99% van hun kustlijn afgebakend. Bij provincies zoals Huelva, Bizkaia of Valencia ging het om 80%, Ceuta 78% en Melilla in 67%.
Ambtenaren zijn al maanden bezig om de juridische lijn op te stellen. Van korte stukken van 180 meter in de Cala Fornells op Mallorca tot de 34 kilometer van de kust van Huelva tussen Matalascañas en de monding van de Guadalquivir.
PP wil stedelijke centra uitsluiten van afbakening
In een reactie op de afbakening heeft de politieke partij PP deze week een wetsvoorstel ingediend in de Spaanse Eerste Kamer om de regelgeving aan te passen zodat stedelijke centra worden uitgesloten van het publieke domein aan de kust.
Wanorde langs kust is groot
Volgens de derde vice-premier van de regering, Teresa Ribera, is de wanorde groot aan de kust. Tegen de krant ElDiario gaf ze toelichting op haar voornemen de Ley de Costa (Kustwet) te hervormen. “Je kunt mensen of de natuur niet voor de gek houden, want dan komt de golf die de kust zelf wel definieert. Het is noodzakelijk om de kustlijn te herstellen om redenen van veiligheid van de daar gelegen infrastructuur en de mensen die er wonen.” Daar voegde de vicepremier aan toe dat bepaalde scenario’s als gevolg van de klimaatverandering steeds virulenter en frequenter voorkomen.
Spaanse kustlijn zeer kwetsbaar
Spanje heeft 10.000 kilometer kustlijn van grote ecologische waarde. Het is een zeer kwetsbare kustlijn, met problemen die zullen worden verergerd door klimaatverandering.
Maria Jose Caballero van Greenpeace vertelt dat grof gezegd elke centimeter extra stijging van de zeespiegel zich vertaalt in ongeveer een meter strandverlies. Aan de noordkust wijzen de berekeningen op een stijging van 25 centimeter nog in deze eeuw. In de Middellandse Zee zal dat 10 tot 12 centimeter zijn. ‘De kustlijn moet ons beschermen tegen die stijging’, aldus Caballero.
Grote ecologische waarde
De Spaanse kustlijn is van ‘grote ecologische waarde vanwege de verscheidenheid aan ecosystemen: stranden, duinen, inhammen, baaien, moerassen of kliffen.
Tegelijkertijd heeft het gebied een ‘groot economisch belang. Niet alleen omdat 44% van de bevolking in kustgemeenten woont die amper 7% van het grondgebied vertegenwoordigen, maar ook aangezien 80% van de toeristen die naar Spanje komen de kust kiezen voor hun vakantie.
Samenvattend stelt het ministerie van Ecologische Transitie in en rapport dat de kustlijn ‘zeer kwetsbaar is in zijn fysieke balans, met aanzienlijke erosieproblemen die worden verergerd door klimaatverandering’.
Wat houdt de afbakening in?
Afbakening houdt daarom in dat “het gebruik en plezier van begeerde activa zoals stranden, duinen, kliffen, moerassen of wetlands”, zoals gedefinieerd door de regelgeving, “voor iedereen moet zijn gegarandeerd nu en in de toekomst”.
Alleen duurzame en milieuvriendelijke activiteiten
Het juridische proces ter afbakening kan tot 24 maanden duren. Zodra afgerond wordt de kust beschermd door een direct mandaat van de Grondwet. Hierin wordt het afgebakende gebied “onvervreemdbaar, onverklaarbaar en ongebonden” verklaard. In het afgebakende gebied geldt een “verbod op nieuwbouw, huizen of hotels van welke aard dan ook”. Activiteiten aan de kust zijn toegestaan zolang ze duurzaam en milieuvriendelijk zijn.
Vier stroken
Naast het maritiem-terrestrische domein zelf (de eerste smalle strook land aan de kust) komt er een tweede strook beschermd land, ook als dat reeds in particulier bezit is. Het gaat om een zes meter brede zone die mobiliteit langs de kustlijn mogelijk moet maken. Hieraan grenzend loopt de derde strook van ‘beschermingserfdienstbaarheid’, die 100 meter breed is. Bestaande bebouwing en privé-eigendom blijft behouden, maar er gaan bepaalde beperkingen gelden, zoals dat er geen nieuwe (woon)bestemmingen worden toegelaten. Na de derde strook komt een invloedsgebied van nog eens 500 meter met richtlijnen “om de vorming van ‘architectonische schermen aan de rand van de kust te voorkomen’.