De strijd van Antonio Moreno begon in 1994 en duurt nog steeds voort. Destijds werkte hij bij Landis & Gyrs, een van de eerste producenten van elektriciteitsmeters. Hij zat een vergadering bij tussen Unesa, de werkgeversvereniging van de elektriciteitsmaatschappijen en de Contactgroep, bestaande uit AEG, Siemens, Landis & Gier, Schlumberger en Metrega. Het was volgens Moreno een clandestiene bijeenkomst waar prijsafspraken werden gemaakt. Eenmaal daarvan op de hoogte, weigerde de ingenieur nog deel te nemen aan de onderhandelingen. Zijn leidinggevenden stonden erop en toen hij bleef weigeren, werd hij op 7 november 1994 ontslagen.
Eerder had Moreno de map met het label ‘Conact Group’ gestolen van de verkoopafdeling van zijn bedrijf. Hij bezorgde deze, samen met de visitekaartjes van de aanwezigen bij de veradering en overvloedige documentatie over de vermeende marktmanipularie, bij de rechtbank in Sevilla. Hierop volgde een gerechtelijke registratie van Landis & Gyr. De zaak werd vervolgens overgeheveld naar de eenheid voor Economische Misdrijven en later zelfs naar de Europese Commissie. Die stuurde zeven inspecteurs om de meer dan 100.000 in beslag genomen documenten te beoordelen.
Meerkosten energie van 854 euro per jaar voor huishoudens in Spanje
Na vier jaar procederen werd de zaak gesloten omdat het misdrijf niet was gevonden. Volgens Moreno zijn verschillende belangrijke documenten zoekgeraakt tijdens het transport tussen de polite en de rechtbank om juridische gevolgen te voorkomen.
Een moderne Don Quichot
Hoewel voor het elektriciteitsbedrijf hiermee de kous afgedaan leek, was het tegendeel waar en moest het ergste nog komen. Moreno was er inmiddels van overtuigd dat hij te maken had met een netwerk van corruptie, waarbij de gerechtelijke, politieke en economische machten betrokken zijn en begint aan zijn persoonlijke kruistocht.
Twintig jaar lang bestudeert de ingenieur dagelijks stapels papieren vanuit de overtuiging dat dingen niet in de haak zijn. Hij herberekent vergoedingen en bekijkt oude regelgeving in de officiële staatsbladen. Ondanks dat hij “helemaal alleen is”, zoals hij betreurt, is hij een van de meest efficiënte auditors in Spanje geworden. Zijn koppigheid heeft hem ook veel geld gekost. Sinds 1994 documenteerde en procedeerde hij veertien onregelmatigheden in zijn elektriciteitsrekeningen. Hij zette al zijn bevindingen op zijn eigen website Estafaluz.com. Endesa heeft nog gepoogd deze website uit de lucht te halen wegens smaad en eiste 50.000 euro schadevergoeding. Deze kostte Moreno zijn huis.
Stijging energieprijzen voedt angst voor moeilijke winter in Spanje
Toch was een jaar geleden het Provinciale Hof van Madrid het met Moreno eens en legde de proceskosten op aan Endesa. Dat was peanuts vergeleken bij wat het bedrijf later te wachten stond. Moreno stelde namelijk de 9 euro aan de kaak die Endesa rekende voor de aansluiting van elke nieuwe elektriciteitsmeter naar aanleiding van het ministeriële besluit tot modernisering van het meterpark. Die 9 euro zouden illegaal worden berekend. Moreno hekelde de toenmalige premier Zapatero voor het toestaan van massale fraude en schreef en brief aan de Nationale Energiecommissie die de zaak behandelde en vervolgens het tarief verlaagde. Dit leidde er uiteindelijk toe dat Endesa en andere energiebedrijven circa 30 miljoen elektriciteitsmeters gratis moesten vervangen. Wat goed was voor zeker 300 miljoen euro aan ‘misgelopen’ inkomsten.
“Alle regeringen spanden samen met energiebedrijven”
“Alle regeringen van Spanje hebben samengespannen met de elektriciteitsmaatschappijen” zegt Moreno in het katern Teknauta van El Confidencial. Hij vervolgt verontwaardigd: “Premier González staat toe dat de huurprijs van de meters vanaf 1984 wordt opgedreven. Aznar volgt en dekt zijn voorganger op direct bevel van José María Amusátegui, voorzitter van de werkgeversvereniging, en Zapatero culmineert het door weg te kijken voor de constante illegaliteit van de elektriciteitsbedrijven”.
Volgens Moreno had op papier het meterhuurtarief parallel moeten evolueren met de gemiddelde marktprijs van de apparaten, die, zoals logisch is bij elk technologisch apparaat, niet is blijven dalen. De berekening is echter gemaakt in relatie tot de hoeveelheid kWh, die sinds 1984 is gestegen tot de op twee na duurste in Europa.
Huur elektriciteitsmeters omlaag
Moreno is er, na jaren van schrijven aan regelgevers, de regering en zelfs de koning, in geslaagd de huur van meters in 2002 met 10% te verlagen en de prijsstijging ervan tot op de dag van vandaag lam te leggen. Hierdoor en dankzij hem liepen de elektriciteitsbedrijven nog eens 200 miljoen euro mis.
Slimme meters en ondoorzichtige beheernetwerken
Ondanks het persoonlijke succes voor de ingenieur, is er door de pers nooit veel ruchtbaarheid aan gegeven. Momenteel richt Moreno zich op het verwerken van alle verzoeken die hij via zijn website ontvangt. Gebruikers dienen claims bij hem in en hij blijft daarmee vechten tegen Endesa en de rest van de elektriciteitsbedrijven. Hij beschuldigt deze ervan de afgelopen twee decennia 11,2 miljard euro te hebben verdiend over de rug van de consument. Dit dankzij slimme meters en ondoorzichtige beheernetwerken.
Nog ’twee atoombommen’ achter de hand
Moreno waarschuwt dat hij nog “twee of drie atoombommen” achter de hand om te laten ontploffen als de gelegenheid zich voordoet. Hij peinst er op zijn zeventigste niet over een stap terug te doen, ondanks dat zijn strijd hem berooft van waardevolle tijd met zijn familie.
“Corruptie is de ergste plaag in een land'”
“Ik geloof dat corruptie de ergste plaag is in een land en het moet koste wat kost worden uitegroeid. Ik geloof dat een meer rechtvaardige samenleving mogelijk is. Ik vind dat iedereen moet proberen voor toekomstige generaties een betere wereld achter te laten’, concludeert Moreno in het artikel in El Confidencial dat hier in het Spaans te lezen is.
Spanje komt met noodmaatregelen voor compensatie hoge elektriciteitsprijs