Tijdens ‘Operatie Mizu II ontdekten de agenten 1.533 illegale putten en arresteerden 133 mensen in verband met waterdiefstal. Naar vele anderen lopen nog onderzoeken. De operatie bestond uit een inspectiecampagne van acht maanden, van maart tot september vorig jaar, in alle Spaanse autonome regio’s. Met deze inspecties maakt Seprona de willekeurige winningen zichtbaar in een Spanje dat lijdt onder de overexploitatie van zijn watervoerende lagen en nu ook te maken heeft met een zorgelijke droogte.
Waterdiefstal brengt kostbare hulpbron verder in gevaar
Naast die droogte en overexploitatie dreigt ook waterdiefstal de kostbare natuurlijke hulpbron verder in gevaar te brengen. Spanje bevindt zich in een versneld proces van woestijnvorming en is het land in Europa dat te lijden heeft onder de grootste overexploitatie van zijn watervoerende lagen. Dit blijkt uit een studie van het Wereld Natuur Fonds (WWF).
Vooral inspecties in kwetsbare gebieden
Aan Operatie Mizu II werkten de 1.400 agenten die Seprona telt uit het hele land mee. De inspecties werden met name gedaan “in bijzonder gevoelige en kwetsbare gebieden” zoals het Doñana Nationaal Park in Andalusië en de stroomgebieden van de belangrijkste Spaanse rivieren Ebro, Taag, Guadiana en Guadalquivir.
Murcia
In Murcia werden het grootste aantal putten en illegale winningen gevonden. De regio wordt al ernstig getroffen door de overexploitatie van zijn watervoerende lagen. Dan volgen de verschillende provincies in Andalusië, waar ook droogte heerst, zoals Málaga, Almería, Cádiz en Huelva.
Ruim 2.000 administratieve overtredingen
Het gaat hierbij veelal om stedelijke ontwikkelingen en veeteelt- en landbouwactiviteiten. Bovendien zijn veel illegale wijzigingen in landgebruik vastgesteld. Deze waterdiefstallen vormen een milieudelict. In totaal stelden Seprona-agenten ook 2.326 administratieve overtredingen vast.
Vooral economische belangen spelen rol
De huidige situatie van watervoorraden in de mediterrane omgeving en in Spanje in het bijzonder, kent verschillende situaties. Die zijn afhankelijk van het gebied en de tijd van het jaar. Seprona waarschuwt dat de overexploitatie van sommige watervoerende lagen op basis van meerdere belangen, voornamelijk economische, niet alleen een ernstige bedreiging voor het milieu vormt, maar ook voor deze essentiële levenshulpbron.
Strafrechtelijke vervolging van milieumisdrijven nog steeds laag
El País schrijft dat alle provincies in Spanje beschikken over gedelegeerde milieuaanklagers. Toch is de strafrechtelijke vervolging van milieumisdrijven nog steeds laag. De daders van dit soort delicten riskeren gevangenisstraffen van zes maanden tot twee jaar en boetes van een periode bijzondere ontzegging voor het uitoefenen van een beroep.
Onderzoekers melden dat bij het meest ernstige delict een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar opgelegd kan worden. Het oordeel over de ernst van de feiten wordt meestal overgelaten aan de rechter, die de materie niet altijd voldoende beheerst.
Grootste droogte van deze eeuw
Leden van Seprona hebben in totaal 1.512 inspecties uitgevoerd in heel Spanje. Ze zochten daarbij vooral naar illegale putten, boorgaten en wateraccumulatievijvers. Bij dit werk ontdekten ze ook andere delicten, zoals “omleiding en fraude met water, verkeerde planning van het grondgebied of delicten tegen het openbaar bestuur”. Dit alles in een context van wat volgens meteorologen een van de droogste hydrologische jaren van de eeuw belooft te worden.
Ongeoorloofd boren van putten
Een van de meest voorkomende illegale waterwinningstechnieken is het ongeoorloofd boren van putten. Dan volgen het illegaal opslaan van water en wateronttrekking direct uit rivierbeddingen, beken zonder toestemming en het gebruik maken van gemanipuleerde of niet goedgekeurde of niet operationele watermeters.
Dood kleine Julen in illegale put
Bij de meeste putten en poelen ontbraken veiligheidsmaatregelen, waardoor deze een gevaar kunnen vormen voor mensen of dieren. Zo viel op 13 januari 2019 de tweejarige jongen Julen op een boerderij in Totalán (Málaga) in een put (of boorgat) van 71 meter diep. Zijn levenloze lichaam werd 13 dagen later gered, na een omvangrijke technische operatie die dag in dag uit werd gevolgd door een verbijsterd land. De trieste gebeurtenis benadrukte het gevaar van deze illegale putten op het Spaanse land.
Vooral putten en boorgaten
Op basis van bij Operatie Mizu II verzamelde informatie wordt nu een register opgsteld. Hierin komen de locaties van de illegale constructies te staan. Inspecteurs controleren en monitoren deze vervolgens middels georeferentietechnieken. Van alle gedetecteerde structuren komt 74% overeen met putten en boorgaten.
In dit geval staat opnieuw het gebied rond Doñana bovenaan. Hier konden nu 10 vermeende misdaden tegen het milieu worden opgehelderd. Die betroffen illegale omleiding van water met schade aan ecosystemen van het Nationale Park Doñana. Een onderzoek loopt nu naar 14 personen en 12 bedrijven
Gemanipuleerde watermeters in Cuenca
In Cuenca onderzoeken agenten twee personen en twee bedrijven voor het plegen van misdrijven tegen natuurlijke hulpbronnen en het milieu. En ander wordt onderzocht voor fraude met vloeistoffen en voor het uitvoeren van grondwateronttrekkingen via de installatie van illegale putten, zonder de verplichte toestemming. Bovendien maakte een van deze verdachten gebruik van gemanipuleerde stroommeters om de aflezing van het illegaal gewonnen water te vervalsen. De aquifer van waaruit deze waterwinning werd uitgevoerd, werd overbevist verklaard. Het gestolen water was voor irrigatie.
Corruptie en georganiseerde misdaad in het waterbeheer
Seprona-agenten onderzochten ook een medewerker van de hydrografische confederatie van Cuenca. Hij wordt verdacht van omkoping, corruptie en valsheid in geschrifte. De onderzochte profiteerde van de officiële positie die hij bekleedde. Hij bood zich aan boeren aan voor verwerking van documenten tegen zwarte betalingen. “De georganiseerde misdaad verandert in milieucriminaliteit”, waarschuwen de onderzoekers.
Operatie Mizu II is uitgevoerd in nauwe samenwerking met het Algemene Water Directoraat (Ministerie voor Ecologische Transitie en Demografische Uitdaging), evenals met de verschillende organisaties van stroomgebieden in Spanje.
Een miljoen illegale putten
Volgens een onderzoek van het Wereld Natuur Fonds (WWF) verbruiken geïrrigeerde gewassen in Spanje bijvoorbeeld 100 keer meer water dan de ruim drie miljoen inwoners van de stad Madrid in een jaar nodig hebben. In 2016 werd in totaal 14.948 kubieke hectometer water gedistribueerd voor irrigatie. Ter vergelijking: Inwoners van Madrid gebruikten dat jaar 148 kubieke hectometers water. Hierbij wordt het water dat illegaal wordt geconsumeerd niet eens megerekend. Naar schatting zijn er in Spanje meer dan een half miljoen illegale bronnen die een gemeenschappelijk goed “stelen” en onze toekomst “opdrogen”.