Dat er een hoge risico op een uitbraak van hondsdolheid bij honden is, blijkt uit een epidemiologisch onderzoek naar Rabies van MSD Animal Health in samenwerking met het Instituut voor Klinische Immunologie en Infectieziekten (YNMUN Grupo Biomedicina) en de Afdeling Diergezondheid van de Universiteit van Córdoba.
Dag tegen hondsdolheid
Het onderzoek werd gepubliceerd ter gelegenheid va de Dag tegen hondsdolheid op 28 september. Het initiatief tot de Wereld Rabiës Dag is van de Global Alliance for Rabies Control (GARC) en wordt ondersteund door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het doel van deze organisaties is de samenleving bewust te maken van deze dodelijke zoönose en over het belang van vaccinatie om dit te voorkomen.
De ziekte treft meer dan 150 landen en doodt jaarlijks ongeveer 60.000 mensen, volgens gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De Wereldorganisatie voor diergezondheid (WHO) beveelt vaccinatie aan van ten minste 70 procent van de honden in risicogebieden om menselijke gevallen tot nul te verminderen.
Opnieuw opduikende ziekte
Rabiës, waarvan het sterftecijfer bij de mens, zodra de ziekte zich manifesteert, 99% is, wordt wereldwijd beschouwd als een opnieuw opduikende ziekte. Ook verschijnen nieuwe varianten van het virus.
“Virussen kennen geen grenzen. Een vaccinatiepercentage van minder dan 70 procent is niet alleen een risico voor de autonome gemeenschap die besluit niet te vaccineren, maar heeft ook een even opmerkelijke invloed op de bevolkingsimmuniteit (kudde-immuniteit) van de rest van het land”, zei Fernando Fariñas. Hij is co-auteur van de epidemiologische studie over hondsdolheid, directeur van Ynmun en internationaal coördinator van de ZEIG (Group of Experts on Zoönoses and Emerging Infectious Diseases).
Lage frequentie van hondenvaccinatie tegen hondsdolheid
De WHO adviseerde op 25 juli 1996 dat Spanje onder geen enkele omstandigheid zou stoppen met het vaccineren van honden en katten. In de jaren 2019, 2020 en 2021 is er echter een zeer lage frequentie van hondenvaccinatie tegen hondsdolheid geweest. De vaccinatiegraad was respectievelijk 11,49%, 11,8% en 11,5%.
Gelokaliseerde gevallen komen sporadisch voor in de autonome steden Ceuta en Melilla. Experts zeggen dat de geografische nabijheid van gebieden waar hondsdolheid endemisch is en de verplaatsing va niet-gevaccineerde dieren die in contact komen met honden uit deze gebieden het optreden van deze gevallen.
Bovendien heeft in 2022 de komst van huisdieren samen met vluchtelingen uit Oekraïne, een land waar hondsdolheid endemisch is, organisaties zoals het College van Dierenartsen in Barcelona (COVB) op scherp gezet.
Vaccinatieplicht is in Spanje niet landelijk
In Spanje beslissen de autonome gemeenschappen over de vaccinatiestrategie tegen hondsdolheid, en deze is verplicht in alle landen behalve Galicië, Baskenland en Catalonië. In Asturië is het vaccin uitsluitend verplicht voor potentieel gevaarlijke honden. In sommige regio’s is het vaccinatiepercentage amper 10% (Catalonië 11,5% en Galicië 9,7%) en dat betekent dat een uitbraak dodelijke gevolgen kan hebben.
Virale ziekte
Hondsdolheid is een virale infectieziekte waaraan jaarlijks wereldwijd bijna 60.000 mensen overlijden. Het wordt veroorzaakt door een Rhabdoviridae, een familie van virussen die dieren, planten, schimmels en protisten infecteren. In meer dan 150 landen vormt het een probleem voor de volksgezondheid.
De WHO streeft ernaar deze ziekte vóór 2030 uit te roeien en Spanje is sinds 1978 vrij van hondsdolheid. Maar tot nu toe zijn dit jaar vijf geïmporteerde en zeer geïsoleerde gevallen vastgesteld in Melilla. En de experts schrijven het toe aan de nabijheid van Marokko, waar het virus aanwezig is. Deze geïmporteerde gevallen van hondsdolheid komen meestal voor bij honden en paarden.
Hoe wordt rabiës overgedragen?
Hondsdolheid wordt verspreid via het speeksel van besmette dieren, die het virus kunnen overbrengen door een persoon of een ander dier te bijten of zelfs diep te krabben als er daarna contact is met hun speeksel, zoals een lik. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de belangrijkste bron van overdracht bij mensen in 99% van de gevallen honden. Maar honden zijn niet de enige. Zo is vleermuisrabiës een gevaarlijke bedreiging geworden in Amerika, Australië en West-Europa. Ook, hoewel zeldzaam is, kunnen we de ziekte oplopen door aerosolen met het virus in te ademen.
Hoe is de evolutie van de ziekte?
Over het algemeen kan de incubatietijd voor hondsdolheid 2 tot 8 weken zijn, maar de duur hangt af van de plaats van de eventuele beet en de afstand tot de hersenen. In het geval van honden, de belangrijkste dragers van hondsdolheid, kunnen ze de ziekte tot 10 dagen na besmetting overdragen, omdat huisdieren meestal niet na die periode overleven.
De stadia van de ziekte zijn:
- Incubatie. De tijd tussen de beet en het verschijnen van de eerste tekenen. Gedurende deze periode is de hond blijkbaar gezond, asymptomatisch en zijn er geen tekenen van de ziekte. Deze fase kan variëren van een week tot een paar maanden.
- Prodromaal: De eerste symptomen verschijnen: De hond gedraagt zich nerveuzer, banger, angstiger, vermoeider en kan zich terugtrekken. Deze periode kan 2 tot 10 dagen duren.
- Agressieve fase: de gevaarlijkste fase, waarin de eigenaren kunnen worden besmet met hondsdolheid. In deze fase is de hond zo prikkelbaar dat hij zijn eigen baas kan bijten.
- Verlamming: De laatste fase en gaat van de laatste symptomen tot de dood: het dier krijgt meestal spasmen en raakt uiteindelijk in coma.
Wat te doen als symptomen worden gedetecteerd?
Wanneer het dier symptomen vertoont, is de dierenarts verplicht de gezondheidsautoriteiten op de hoogte te stellen van het verdachte geval. Er is geen weg meer terug en het dier moet worden afgemaakt. Soms zijn er symptomen die kunnen worden verward met een andere pathologie, vooral neurologische aandoendingen, moet het dier 14 dagen in isolatie.
Aangezien vaccins niet meer werken na de blootstelling van de dieren aan het virus, is preventieve immunisatie bij honden en katten essentieel om besmetting bij huisdieren en de mogelijke verspreiding van de ziekte naar mensen te voorkomen.