De invoering van zones met lage emissies (ZBE) in Spanje blijkt moeizaam te verlopen. Ondanks de wettelijke verplichting dat steden met meer dan 50.000 inwoners sinds anderhalf jaar dergelijke gebieden moeten hebben, zijn er volgens het ministerie van Ecologische Transitie slechts 24 operationeel.
Meer dan honderd steden zijn nog bezig met de voorbereidingen en 13 steden zijn het proces nog niet eens gestart. In de volgende steden is volgens een overzichtskaart van het ministerie van Ecologische Transitie en Demografische Uitdaging de lage emissiezone wél operationeel:
- A Coruña
- Alcala de Henares
- Alcobendas
- Badalona
- Barcelona en Rondes de Barcelona
- Cartagena
- Ciudad Real
- Córdoba
- Estepona
- La Linea de la Concepción
- Las Rozas de Madrid
- Leganés
- Madrid
- Pamplona
- Pontevedra
- Pozuelo de Alarcón
- Sevilla
- San Cugat del Vallés
- Sant Joan Despí
- Torrejón de Ardoz
- Tres Cantos
- Viladecans
- Zaragoza
Achterblijvende steden
Carmen Duce, coördinator van de campagne Clean Cities, beschrijft deze 13 steden in El País als ‘rebels’ omdat zij de wetgeving zoveel mogelijk lijken uit te stellen. Het ministerie van Teresa Ribera heeft de 127 steden en 11 eilanden die nog niet voldoen aan de wet op klimaatverandering om opheldering gevraagd.
ZBE’s
Zones met lage emissies zijn gebieden in stadscentra waar de meest vervuilende voertuigen niet mogen rijden of parkeren. Het doel van dat verbod is een betere luchtkwaliteit en gezondheid van de burgers. De 13 steden die nog niet met de implementatie van hun ZBE zijn gestart zijn: Valdemoro, Arganda en Aranjuez (Madrid), Motril (Granada), Barakaldo (Bizkaia), Ferrol (A Coruña), San Lúcar de Barrameda en El Puerto de Santa María (Cádiz), Calvià (Mallorca), Orihuela (Alicante), Telde (Gran Canaria), Mijas (Málaga) en Arona (Tenerife). Deze gemeenten hebben nog geen updates verstrekt aan het ministerie.
Informatiecampagnes en sancties
Verschillende milieugroepen hebben zich verenigd in de Clean Cities-campagne om naleving van de wet te eisen. Volgens Duce is het cruciaal dat deze kwestie buiten de politieke strijd blijft. ZBE’s dienen namelijk om de luchtkwaliteit en de gezondheid van stedelijke gebieden te verbeteren. Duce geeft wel toe dat het opzetten van ZBE’s ingewikkeld kan zijn voor kleinere gemeenten. Toch moeten steden met meer dan 100.000 inwoners zoals Barakaldo, Telde en San Cristóbal de La Laguna in haar optiek de technische capaciteit hebben om deze plannen uit te voeren.
Uitdagingen voor de eilanden
Ondanks de wettelijke verplichting daartoe hebben geen van de 11 belangrijkste Spaanse eilanden (horend bij de Balearen en Canarische Eilanden) hun ZBE’s op orde. Ook hen is gevraagd om meer informatie. De ministeries van Transport en Ecologische Transitie gaan gezamenlijk bepalen wat een ‘fake’ ZBE is. Daarmee verwijst men naar een zone die cosmetisch is opgezet maar niet daadwerkelijk het verkeer of de vervuiling vermindert. Steden die Europese fondsen hebben ontvangen voor ZBE’s maar deze niet correct hebben geïmplementeerd, kunnen boetes opgelegd krijgen.
Het ministerie van Transport zal als extra stimulans bovendien vanaf 2025 eisen dat gemeenten een ZBE in werking hebben om toegang te krijgen tot staatssteun voor openbaar vervoer. Dit zal zowel gelden voor steden die via competitieve aanbestedingen subsidies aanvragen als voor transportautoriteiten die nominatieve subsidies ontvangen.
Vragen en misverstanden rond de ZBE’s in Spanje
Er heerst veel onbegrip over de lage emissiezones in Spanje, de inwerkingtreding ervan en de eventueel uit te delen boetes. Vooral in steden waar de installaties en sensoren al wel werken, maar de boetes nog niet van kracht zijn. Dat is het geval in Toledo waar de ZBE wel is geïnstalleerd, maar waar boetes pas op 1 januari 2025 zullen volgen.
In andere plaatsen zijn verenigingen tegen de invoering ervan in beroep gegaan omdat zij vinden dat de lage emissiezones de vrijheid bedreigt. Bovendien zien zij dat het voor burgers niet duidelijk is wat de installatie van een ZBE inhoudt. Ook weten burgers vaak niet of ze wel of niet met hun auto zo’n zone in kunnen rijden.
Een ander argument dat sommigen gebruiken is dat ZBE’s niet dienen om de vervuiling te verminderen. Toch concluderen verschillende onderzoeken die zijn uitgevoerd in Europese steden wel degelijk dat ze bijdragen aan het verbeteren van luchtkwaliteit.
Tot slot ziet de middenstand van de stadscentra waar lage emissiezones worden ingevoerd vooral bezwaren. Ze zien er de ‘definitieve klap voor de lokale handel’ in. Die heeft het sinds de pandemie, dure parkeertarieven en de opkomst van het online winkelen al moeilijk. Nu vreest men dat toeristen en inwoners die vroeger stadscentra bezochten daarmee stoppen als ze dat niet met de auto kunnen doen.
Lees ook: OCU komt met suggesties voor verbetering lage emissiezones in Sppanje