Met de verhoging uit 2019 ging het minimumloon in Spanje omhoog van 736 euro naar 900 euro bruto per maand. Dat de werkgelegenheid daarna niet is toegenomen weigert de minister Díaz van Werkgelegenheid te betitelen als ‘banenverwoesting’. “Een afname van de groei is niet hetzelfde als het laten verdwijnen van bestaande banen”, aldus de minister.
Goede analyse noodzakelijk
Volgens Díaz zal de regering zelf binnenkort ook met een rapport komen waarin de impact van de verhoging van het SMI op de werkgelegenheid wordt geanalyseerd. Haar ministerie zal erbij gebaat zijn dat de 22 procent loonsverhoging, het politieke paradepaardje uit 2019, geen blaam treft. Toch vinden deskundigen dat er goed moet worden gekeken naar de effecten die een dergelijk grote salarisverhoging met zich meebrengt.
Uit het rapport van de Banco de España blijkt dat de werkgelegenheid in 2019 het minst hard groeide onder de werknemers met de laagste salarissen. Mogelijk zijn er als gevolg van de verhoging van het SMI 190 duizend banen minder bijgekomen. Dat aantal is fors hoger dan vooraf voorspeld werd door de Banco de España zelf, door BBVA en de onafhankelijke fiscale autoriteit AIReF. Vanaf 1 januari 2019 nam het aantal arbeidscontracten met salarissen onder de 1.050 euro significant af. In 2018 waren dat er nog tussen de 1,2 en 1,4 miljoen, een jaar later waren dat er nog maar 800 duizend.
Abrupte afname aantal contracten
De vraag is of deze daling alleen valt toe te schrijven aan de 22 procent verhoging van het SMI. Dat is volgens het rapport van de Banco de España niet het geval. Al voor aanvang van 2019 was er sprake van een dalende banengroei. Alleen, de abrupte afname in 2019 is nergens zo groot als bij de banen met de lagere salarissen.
Het zijn vooral de laagopgeleide jonge werknemers met tijdelijke arbeidscontracten die de gevolgen ondervinden van de afgenomen werkgelegenheid. De kans dat met de loonsverhoging het arbeidscontract beëindigd werd, steeg met tussen de 2 en 3 procentpunten. De meeste jongeren met een minimumloon behielden hun contract, maar vaak werd wel de arbeidstijd verkort.
Sociale motieven
Het punt van discussie blijft of de afgenomen banengroei al dan niet een te groot offer is bij verhoging van het minimumloon. De Banco de España kijkt alleen naar het effect op het aantal arbeidscontracten, maar de verhoging van het SMI gaat natuurlijk ook over zaken als gelijkheid, het verkleinen van de salariskloof en grotere productiviteit van de werknemers. Daarbij moet nog worden bedacht dat de 8 procent verhoging die de regering van Mariano Rajoy doorvoerde, dezelfde impact had op de werkgelegenheid als de verhoging van 22 procent in 2019.