Spanje telt ongeveer 500 stuwmeren en reservoirs waarin dorpjes verzonken liggen, maar heel soms weer (deels) verschijnen. Die reservoirs werden over het algemeen gebouwd tijdens het Franco-regime om de waterbevoorrading te garanderen en verbeteren en om werk te creëren als stimulans voor de gehavende economie van het land.
Nu grote delen van Spanje geteisterd worden door aanhoudende droogte daalt het wateroppervlak van veel stuwmeren. In heel Spanje zijn de stuwmeren slechts voor 43,6% van hun capaciteit gevuld. Het slechtst is de provincie Almeria eraan toe met 11,2%. Het best gevuld zijn de reservoirs in de provincie Valladolid met 100%.
Veel oud-inwoners in de minder met neerslag bedeelde regio’s zien de resten van hun voormalige dorpen met lede ogen weer boven het wateroppervlak verschijnen. Het begint vaak met de kerk, maar soms komen hele straten weer bloot te liggen. Hier volgt een overzicht van enkele van deze verloren gegane dorpen die zich soms weer laten zien.
Riaño (León)
Het originele dorp Riaño, nu bekend als Nuevo Riaño, ligt onder de wateren van het Riaño-reservoir in León. Dit tragische lot trof Riaño in 1987, toen het dal opzettelijk werd overstroomd om er een waterreservoir van te maken. Naast Riaño werden ook andere dorpen zoals Burón en Pedrosa del Rey onder water gezet. Nu is Nuevo Riaño een van de mooiste dorpen in de regio. Het dorp vormt ook de uitvalsbasis van toerisme in het zuidelijke deel van de Picos de Europa. Diverse bedrijfjes in het dorp bieden excursies aan om wolven en beren te spotten.
Lanuza (Huesca)
Lanuza, eens verlaten en overstroomd door de bouw van een dam in 1976, is in de jaren ’90 herbevolkt. De huizen die boven het wateroppervlak zijn opgedoken, geven het dorp een uniek aanzicht tegen de achtergrond van het Tena-dal en het meer dat de witte huizen met zwarte daken weerspiegelt.
Sant Romà de Sau (Barcelona)
Gelegen in de regio Osona, werd dit dorp verplaatst vanwege de bouw van het Sau-reservoir in 1962. In droge perioden is de romaanse kerk uit de 11e eeuw zichtbaar, en kunnen bezoekers door de straten van het voormalige dorp wandelen. De kerk dient voor omwonenden als een indicator van het waterniveau in het reservoir. De geschiedenis van deze stad had zo’n impact op de samenleving dat zelfs de film ‘Camino Cortado’, geregisseerd door Ignacio F. Iquino, erdoor geïnspireerd werd.
Portomarín (Lugo)
Dit dorp in Lugo verdween in 1962 onder het Belesar-reservoir. De inwoners verhuisden naar een nieuw gebouwde locatie, Monte do Cristo, waar de gemeenschap nog steeds bestaat. Bij lage waterstanden zijn de ruïnes van het oude dorp nog zichtbaar.
Mediano (Huesca)
Mediano, met een eigen gemeentehuis en een stabiele bevolking in 1970, werd vier jaar later overstroomd door de aanleg van een reservoir. Tegenwoordig is Mediano geannexeerd door La Fueva. Het meer, wanneer gevuld, was populair bij duikers die excursies organiseren om in de diepten van het moeras te duiken en de tempel van de oude stad te zien. Zelfs nu nog kun je zien hoe de toren van de kerk Iglesia de la Asunción uit de 16e eeuw uit het water rijst. Slechts drie families besloten te blijven en bouwden huizen aan de rand van het meer.
Mequinensa (Zaragoza)
De bouw van het Mequinenza-reservoir, ook bekend als de Zee van Aragón vanwege het oppervlak van 1 miljoen m2, leidde tot de onderdompeling van Mequinensa en het nabijgelegen dorp Fayón in 1964. Beide dorpen werden herbouwd op nabijgelegen locaties, maar veel inwoners verhuisden naar steden zoals Zaragoza en Barcelona.
Tiermas (Navarra)
De bouw van het stuwmeer in de jaren zestig van de vorige eeuw leidde tot de ontruiming van de dorpen Ruesta, Tiermas. Sigües, Urriés, Undués de Lerda, Los Pintanos en Escó. 2.400 hectare grond kwam onder water te liggen. Niet iedereen hier wordt echter treurig bij het zien van dalend waterpeil in dit stuwmeer als gevolg van de droogte in Spanje. De lokale bevolking rond het stuwmeer van Yesa, ook wel de zee van de Pyereneeën genoemd, is blij wanneer het wateroppervlak flink daalt. Hierdoor is het weer mogelijk gebruik te maken van de therapeutische krachten van het zwavelhoudend water dat opborrelt in de voormalige thermen van Tiermas. Ze smeren zich dan in met klei en badderen urenlang in het warme en geneeskrachtige water.
Lees ook: Droogtetoerisme als nieuwe trend in Spanje